Chuyên gia AI có thể học được gì từ Phật giáo?

Sự tiến bộ nhanh chóng của Trí tuệ nhân tạo hay trí thông minh nhân tạo (tiếng Anh: artificial intelligence hay machine intelligence, thường được viết tắt là AI) đã tạo ra một sáng kiến gần đây, nhằm thuyết phục các kỹ sư, lập trình, và những người khác ưu tiên xem xét về mặt đạo đức trong công việc của họ - nhưng hầu hết chúng đều bắt nguồn từ các quốc gia giàu sang phú quý ở phương Tây. 

Một nỗ lực của Hiệp hội các Chuyên gia Công nghệ Điện tử lớn nhất thế giới IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers - Viện Kỹ nghệ Điện và Điện tử) hiện đang cố gắng thay đổi điều đó, với đề xuất về đạo đức về nó của (AI), đó là một sự hợp tác toàn cầu, đa ngôn ngữ.

Chỉ riêng trong hai năm vừa qua, có rất nhiều nỗ lực mới để khám phá đạo đức trong (AI) đã được đưa ra, bao gồm Tổ chức phi lợi nhuận OpenON của một nà phát minh, doanh nhân, tỷ phú, Trưởng bộ phận Thiết kế ở Tesla Motort, Chủ tịch CEO và Kiến trúc sản phẩm, Chủ tịch của SolarCity người Nam Phi Elon Musk, liên minh doanh nghiệp về (AI), trung tâm nghiên cứu về đạo đức của (AI) tại trường Đại học Carnegie Mellon và Nghiên cứu về đạo đức và xã hội đơn vị của công ty con của Google là DeepMind.

Nhưng gầu hết các dự án này đều có trụ sở tại Hoa Kỳ hoặc Vương quốc Anh, do một nhóm nhỏ các nhà nghiên cứu chỉ đạo, và cập nhật bằng Anh ngữ, điều này có thể giới hạn khả năng của họ để nuôi dưỡng (AI) có lợi cho toàn thể nhân loại, không chỉ ở các quốc gia phát triển.

Từ năm 2016, một nhóm được gọi là Sáng kiến Toàn cầu của IEEE về các vấn đề đạo đức trong Trí tuệ Nhân tạo và các hệ thống tự trị đã viết một tài liệu gọi là “Thiết kế Phù hợp về Đạo đức” đề xuất các nguyên tắc xã hội và chính sách cho các công nghệ như chatbot và robot gia đình. Tuần này nhóm đã công bố “một phiên bản cập nhật” của tài liệu tích hợp thông tin phản hồi từ những người ở Đông Á, Mỹ Latinh, Trung Đông, và các khu vực khác.

Nhiều người trong số những ý kiến này đến từ các thành viên là sáng kiến được tuyển chọn từ các quốc gia Brazil, Trung Quốc, Iran, Israel, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mexico, Liên bang Nga và Thái Lan trong năm nay. Theo nhóm Chủ tịch Raja Chatila, nhóm này hiện có khoảng 250 người trên toàn thế giới và tiếp tục phát triển.

Các thành viên quốc tế đã dịch các phần của tài liệu sang ngôn ngữ bản xứ để có thể được phổ biến rộng rãi trong phạm vi quốc gia của họ và họ đã gửi các báo cáo về tình trạng đạo đức gia cầm ở khu vực của họ đến ban Chấp hành Sáng kiến.

Để đa dạng hóa các quan điểm, sáng kiến này đã tạo ra một Ủy ban “Đạo đức cổ điển” để xác định các hệ thống giá trị phi phương Tây, chẳng hạn như Phật giáo, hoặc Nho giáo, có thể được kết hợp vào các nguyên tắc đạo đức của tài liệu. Nhóm cũng đã thu thập thông tin phản hồi từ các tổ chức tiếp cận, như dữ liệu QRZCQ.com thụ động từ công cộng FCC DB (AI4AII), dạy cho phụ nữ và người có màu sắc về (AI).

Chưa rõ là sáng kiến này sẽ kết hợp những truyền thống và quan điểm này như thế nào – phiên bản cuối cùng sẽ không được công bố cho đến năm 2019 – nhưng nhóm này có một số ý tưởng sơ bộ. Trích dẫn niềm tin của Phật giáo rằng không có gì tồn tại độc lập có thể nhắc nhở các các nhà thiết kế (AI) rằng họ chịu trách nhiệm về các hệ thống mà họ tạo ra, ví dụ. Tương tự, các nhà phát triển giảng dạy về truyền thống triết học vùng lân cận Sahara, trong đó nhấn mạnh giá trị của cộng đồng, có thể thúc đẩy họ “làm việc chặt chẽ với các nhà Đạo đức và đối tượng mục tiêu để xác định liệu nhu cầu của họ có được xác định và đáp ứng hay không”, theo phiên bản mới nhất của tài liệu.

Bất chấp sự nghiêm túc của nó, không có gì đảm bảo rằng liên doanh sẽ đem lại kết quả. Giống như các hướng dẫn về đạo đức của (AI) trong các tác phẩm, “Thiết kế phù hợp về đạo đức” chỉ đưa ra các khuyến nghị; nó không có cách để thực thi các gợi ý của nó. Tuy nhiên, nhận thức ngày càng gia tăng về cách (AI) có thể phân biệt đối xử với người sử dụng nếu các nhà thiết kế không tính đến sự đa dạng và nhu cầu người tiêu dùng ngày càng tăng về trách nhiệm – chỉ ra giá trị suy nghĩ trên toàn cầu khi xây dựng các nguyên tắc đạo đức cho sự tiến bộ nhanh chóng của Trí tuệ nhân tạo hay trí thông minh nhân tạo (AI).

“Khi tương lai của công việc (AI), tự động hóa, và các dịch vụ theo yêu cầu đang làm thay đổi cách chúng ta định nghĩa công việc là gì, và ai là người đủ tiêu chuẩn làm nhân viên?

Là Biên tập viên cấp cao về kinh doanh, tôi tập trung vào việc viết các câu chuyện khám phá câu hỏi quan trọng này. Các lĩnh vực khác bao gồm các mô hình mới về đào tạo và giáo dục lao động, làm thế nào các công ty đang tăng sự đa dạng và sự đa dạng của nhân viên, và các công ty mới thành lập đang phát triển những công cụ và công nghệ sáng tạo tại nơi làm việc. 

Bắt đầu sự nghiệp của mình tôi làm việc tại Time Asia, tiếp theo là các công việc của nhân viên tại BusinessWeek và Forbes. Gần đây, tôi đồng sáng tác một cuốn sách Điện tử cho O'Reilly Media về Kinh tế Biểu diễn và viết một cuốn sách màn tên “The Smartphone: Anatomy of a Industry”, được xuất bản năm 2014”.

Tác giả: Elizabeth Woyke / dịch: Vân Tuyền 

(Nguồn: The Engineering of Conscious Experience)