Giải bài tập SGK GDCD 11 bài 10: Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa

Những biểu hiện về mặt bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là gì? Em hãy nêu những nội dung cơ bản của dân chủ trong các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội?

Câu 1: Những biểu hiện về mặt bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là gì?

Hướng dẫn giải:

Những biểu hiện về mặt bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa:

* Thứ nhất, mang bản chất giai cấp công nhân

• Giai cấp công nhân là giai cấp của công đảo quần chúng nhân dân lao động.
• Giai cấp đi đầu trong việc đấu tranh, xây dựng một xã hộ mới xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.
• Chỉ có mang bản chất giai cấp công nhân thì chính quyền mới thực sự thuộc về nhân dân.

* Thứ hai, có cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về tư liệu sản xuất.

• Công hữu tức là mọi của cải trong xã hội đều nhằm phục vụ lợi ích nhu cầu của quần chúng nhân dân.
• Công hữu về tư liệu sản xuất là điều kiện quan trọng để nhân dân làm chủ các lĩnh vực khác của đời sống xã hội.

* Thứ ba, lấy hệ tư tưởng Mác – Lê Nin làm nền tảng tinh thần của xã hội.

• Đây là hệ tư tưởng khoa học, đúng đắn, phù hợp với quy luật phát triển của xã hội.
• Việt Nam đang lực chọn hệ tư tưởng này là một sự lựa chọn hoàn toàn đúng đắn về nó đã được chứng minh bằng lịch sử và cả trong thời đại xây dựng đất nước hôm nay.

* Thứ tư, là nền dân chủ của nhân dân lao động

Nhà nước ta là nhà nước của dân, do dân và vì dân. Nhân dân chỉ thực sự làm chủ khi họ được bảo đảm về mọi quyền lợi. Đây là các điều mà ở các xã hội khác không có được.

* Cuối tùng, dân chủ gắn với pháp luật, kỉ luật, kỉ cương.

Đây là nhằm bảo vệ quyền dân chủ cho mọi công dân. Cần trừng trị, ngăn chặn những hành vi đi ngược với lợi ích quần chúng lao động. Từ đó giúp mỗi cá nhân từ hoàn thiện chính bản thân mình.

Câu 2: Em hãy nêu những nội dung cơ bản của dân chủ trong các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội?

Hướng dẫn giải:

Những nội dung cơ bản của dân chủ trong các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.

Dân chủ trong lĩnh vực kinh tế

• Xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần
• Quyền tự do kinh doanh buôn bán
• Quyền sử dụng những tư liệu sản xuất chung của xã hội.

Dân chủ trong lĩnh vực chính trị

• Quyền ứng cử, bầu cử vào các cơ quan quyền lực nhà nước
• Quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội
• Quyền kiến nghị, biểu quyết với cơ quan nhà nước
• Quyền được thông tin, tự do ngôn luận, tự do báo chí.

Dân chủ trong lĩnh vực văn hóa

• Quyền tham gia vào đời sống văn hóa
• Quyền hưởng lợi ích từ sáng tạo văn hóa
• Quyền sáng tác, phê bình văn học, nghệ thuật.

Dân chủ trong lĩnh vực xã hội

• Quyền lao động, bình đẳng nam nữ
• Quyền được hưởng an toàn, bảo hiểm XH
• Quyền được bảo vệ về vật chất bà tinh thần khi không còn khả năng lao động.
• Quyền bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ cống hiến trong xã hội.

Câu 3: Em hãy phân biệt dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp. Cho ví dụ minh họa?

Hướng dẫn giải:

Câu 4: Hãy nêu những ví dụ thể hiện dân chủ và thể hiện không dân chủ mà em biết?

Hướng dẫn giải:

Những hành vi thể hiện dân chủ:

• Công dân đủ 18 tuổi trở lên đều được đi bầu cử.
• Trưng cầu ý kiến của dân trước khi ban hành, sửa đổi một bộ luật mới.
• Nhân dân được tư do sinh sống, kinh doanh, học tập trong phạm vi cho phép của pháp luật.
• Các cán bộ tự phê bình trước nhân dân khi mắc khiết điểm.
• Công khai minh bạch các khoản chi thu trong quý, năm….

Những hành vi thể hiện không dân chủ:

• Nhờ người bỏ phiếu bầu cử thay
• Ban hành các chính sách, chủ trương nhằm phục vụ lợi ích cho cán bộ.
• Thời phong kiến, mọi quyền lực thuộc về vua, dân không có tiếng nói…

Câu 5: Là một học sinh, em phải làm gì để góp phần thực hiện nếp sống dân chủ?

Hướng dẫn giải:

Để góp phần thực hiện nếp sống dân chủ, bản thân em sẽ:

• Thực hiện tốt quyền dân chủ của mình, tôn trọng quyền dân chủ của người khác.
• Luôn lắng nghe ý kiến đồng thời bày tỏ ý kiến trong những cuộc thảo luận
• Chấp hành tốt nội quy kỷ luật của Nhà trường
• Thực hiện tốt nếp sống văn hoá nơi công cộng
• Đấu tranh, phê phán những thói hư tật xấu, những tiêu cực, thói tự do vô kỷ luật, vi phạm quyền dân chủ của người khác.
• Tham gia vào quyền sáng tác nghệ thuật nếu có thể,…
• Không được có thái độ khiếm nhã, không tôn trọng đối với người khác