NVCC
Theo báo cáo do tập đoàn Ogilvy công bố hồi cuối năm 2023, nền kinh tế sáng tạo nội dung (creator economy) đang liên tục phát triển và mở rộng. Khái niệm này dùng để chỉ các cá nhân, doanh nghiệp tạo và kiếm tiền từ nội dung trực tuyến, hay còn gọi là nhà sáng tạo nội dung (content creator). Hiện, có 50 triệu content creator trên thế giới, trong đó 2 triệu người xem công việc này là nguồn thu nhập chính hay duy nhất.
Khảo sát khác từ công ty nghiên cứu Morning Consult (Mỹ) đăng tải vào tháng 9.2023 cho hay, content creator là lựa chọn nghề nghiệp hàng đầu của người trẻ từ 13-26 tuổi, khi 57% (trong hơn 2.200 người) sẽ trở thành content creator nếu có cơ hội. Mặt khác, báo cáo tháng 5 của công ty ConvertKit (Mỹ) chỉ ra rằng, 18% trong số 1.000 content creator cho biết đã kiếm được hơn 100.000 USD (2,5 tỉ đồng) mỗi năm.
Thực tế trên đặt ra vấn đề: Người trẻ, nhất là sinh viên, cần học hỏi và rèn luyện những kỹ năng gì nếu muốn theo đuổi sự nghiệp content creator trong bối cảnh hiện nay?
Các kỹ năng cần thiết
Tại buổi chia sẻ hướng nghiệp "Sáng tạo chuyện thường" do sinh viên khoa Báo chí và truyền thông, Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM tổ chức hôm 16.5, anh Trần Lê Ngọc An (25 tuổi), chủ kênh YouTube "An Is Here" thu hút 112.000 lượt theo dõi, cho biết content creator có thể tạo ra thu nhập từ các nguồn khác nhau.
Đầu tiên, nếu đáp ứng được các yêu cầu mà nền tảng quy định, người trẻ hoàn toàn có thể kiếm được tiền từ chính nền tảng thông qua việc cho phép các đơn vị đặt quảng cáo trên kênh của mình. Hình thức thứ hai là tiếp thị liên kết (affiliate marketing), tức nhận lời quảng cáo trực tuyến cho sản phẩm, dịch vụ của đơn vị khác và được trả phần trăm hoa hồng tương ứng.
"Cuối cùng, một trong những hình thức bền vững nhất mà tôi khuyến nghị các bạn nên nhắm đến là 'sản phẩm hóa' kênh truyền thông của mình, tức mở khóa học hay bán sản phẩm một cách độc lập mà không cần phụ thuộc vào bất kỳ cá nhân, doanh nghiệp nào. Ngoài ra, content creator cũng có thể mở tài trợ (donate) để người theo dõi ủng hộ", anh Ngọc An chia sẻ.
NVCC
Anh Đào Minh Tiến (29 tuổi), chủ kênh YouTube "Dế Mèn Du Ký" hơn 21.000 người theo dõi, bổ sung rằng nếu có sức ảnh hưởng, content creator cũng có thể trở thành diễn giả, nhà đào tạo (trainer) cho các tổ chức, doanh nghiệp. Ngoài ra, họ còn có thể bán lại các gói đa phương tiện như hình ảnh, video do mình thực hiện. "Quan trọng là kiếm tiền một cách văn minh, rõ ràng và giữ được thương hiệu cá nhân", anh nhắn nhủ.
Trao đổi với Thanh Niên, anh Tiến cho biết thêm dù môi trường sáng tạo nội dung ngày càng cạnh tranh và các nền tảng liên tục thay đổi chính sách, điều quan trọng vẫn là giá trị nội dung của sản phẩm, vì "giá trị tốt ắt có vị trí trong lòng khán giả". Ngoài ra, các bạn cũng cần tập trung xây dựng thương hiệu cá nhân, phát triển đa nền tảng để tránh sự lệ thuộc và luôn học hỏi, đổi mới không ngừng.
Trong khi đó, anh An nhận định, mạng xã hội tuy là nhân tố quan trọng nhưng hiện tại không người dùng nào có thể kiểm soát được các nền tảng này, dù có là content creator. Song, các bạn có thể chọn thích nghi với sự thay đổi của nền tảng nhưng vẫn giữ được chất riêng, hoặc tự chọn nền tảng phù hợp với dạng nội dung mình muốn phát triển nhất.
"Để 'khởi nghiệp' sáng tạo nội dung, các bạn cần nắm kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực mình muốn theo đuổi, như sức khỏe, mỹ phẩm, marketing hay ngoại ngữ. Hãy chọn ngách nội dung bạn muốn khai thác từ những lĩnh vực này và từ đó truyền tải có độ sâu một cách tự tin. Thứ hai, nếu muốn đi lâu dài với nghề, sinh viên cần học kỹ năng lên kế hoạch phát triển cho kênh và cách xây dựng thương hiệu cá nhân", anh An nói.
NVCC
Ngoài ra, tùy mạng xã hội mà sinh viên muốn phát triển, các bạn cũng cần thành thạo những kỹ năng cứng như cách quay dựng video, sản xuất ảnh, thu âm podcast, viết văn. "Những kỹ năng này có thể tự học hoặc bồi dưỡng ở bên ngoài tùy nhu cầu, và đây là một trong những yếu tố vừa tạo ấn tượng tốt cho người theo dõi ngay từ đầu, và cũng vừa giúp giữ chân khán giả về lâu dài", chàng trai 9X chia sẻ.
Đạo đức nghề nghiệp khi sáng tạo nội dung
Theo các nhà sáng tạo nội dung "triệu view", tuy sáng tạo là lĩnh vực dường như không có giới hạn, song content creator cũng cần tuân thủ các quy định và tự đặt ra nguyên tắc cho mình. Trước hết, đó là sách nền tảng, khi mỗi mạng xã hội sẽ có các quy định riêng, "như TikTok không cho phép người dùng đăng video có hình ảnh trẻ em hay các vật sắc nhọn như dao kéo...", theo anh Tiến.
Thứ hai chính là đạo đức nghề nghiệp. Chẳng hạn, anh Tiến cho rằng khi nhắc đến một nhân vật nào đó trong nội dung của mình, các bạn cần điều chỉnh thông tin của nhân vật sao cho không ảnh hưởng đến họ. Xa hơn nữa, theo anh An, nếu muốn mượn câu chuyện của ai đó để kể trên kênh của mình, các bạn nên xin phép và nhận được sự cho phép từ đối tượng liên quan, "tương tự như xin bản quyền hình ảnh".
"Hiện nay, các bạn thường chọn sáng tạo nội dung từ chất liệu đời thường, tức kể những gì diễn ra xung quanh cuộc sống của mình như chuyện xử sự của cha mẹ hay người thân trong gia đình. Tuy nhiên, các bạn hãy cẩn trọng trong việc chọn lọc đề tài và nhân vật, tránh dẫn đến những phán xét, ý kiến trái chiều đến những người mình yêu quý", anh Tiến khuyên.