Danh sách bài viết

Múa rối nước: Nét văn hóa nghệ thuật độc đáo những ngày đầu xuân

Cập nhật: 28/12/2017

Trải qua hàng nghìn năm, múa rối nước vẫn có thể khiến người ta yêu thích bởi sự khéo léo của các nghệ nhân nơi đây.

Thôn Đào Thục, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội từ lâu đã nổi danh là cái nôi của rối nước cổ truyền. Đến nay, Đào Thục vẫn là phường rối phát triển và có hoạt động biểu diễn thường xuyên nhất thu hút du khách trong nước và quốc tế . Để những quân rối màu sắc được sống đời sống sinh động trên mặt nước là nhờ những người nông dân – nghệ sĩ yêu mến tha thiết loại hình nghệ thuật độc đáo này.

Đôi bàn tay khéo léo của những nghệ nhân cùng sự hòa điệu của âm nhạc, tiếng trống, tiếng đàn đã thổi hồn vào những con rối, khiến nó hiện lên thật sinh động và hấp dẫn.

Được mệnh danh là “đôi bàn tay vàng” của phường rối Đào Thục, nghệ nhân Nguyễn Thị Thỏa mong muốn được giữ gìn nền nghệ thuật dân gian truyền thống mà cha ông đã để lại bằng niềm đam mê và sự khéo léo của mình:

“Là một nghệ nhân của phường thì cái đầu tiên là mình phải biết giữ gìn và lòng nhiệt tình. Nếu để giữ gìn lâu dài thì phải tạo dựng các lớp trẻ lên để truyền, giống như các cụ truyền cho mình thì mình lại truyền cho con cháu. Như hồi xưa thì tôi hát trên cạn 5 năm, sau tôi xuống dưới nước thì bình thường, mình đã hát rồi, lời hát nó nhập vào mình rồi thì diễn sẽ tốt ngay, bao giờ cái lời thoại cũng phải biết trước thì mới làm được, cộng với cái khéo léo của mình nữa, mình làm sao phải cho con rối nhập tâm, còn mình mà diễn hời hợt thì sẽ không thành, khi xuống diễn thì mình là con rối”, nghệ nhân Nguyễn Thị Thỏa nói.

Múa rối nước: Nét văn hóa nghệ thuật độc đáo những ngày đầu xuân - Ảnh 1

Từng ánh mắt dõi theo cử động của con rối, những nụ cười rạng rỡ, những tràng pháo tay giòn giã… của người xem như khích lệ tinh thần cho những nghệ nhân Đào Thục có thêm động lực để biểu diễn.

Vốn là những người nông dân chân lấm tay bùn, quanh năm gắn bó với ruộng đồng, tuy nhiên, bằng tình yêu và sự đam mê với nghệ thuật rối nước, họ đã khiến cho bao du khách phải ngỡ ngàng, say mê. Có du khách còn hưng phấn nhảy theo điệu nhạc nữa, ai cũng rất háo hức. Những cử chỉ đó đã thể hiện niềm yêu mến và trân trọng với môn nghệ thuật cổ truyền của dân tộc Việt Nam:

“Thật ra đây là một trong những loại hình nghệ thuật truyền thống của Việt Nam mình còn, người Việt không xem nhiều lắm và cũng không có cơ hội được xem nhiều lắm, chỉ có dân làng nào mà duy trì được loại hình này thì dân làng xem, để người ta biết loại hình nghệ thuật truyền thống của quê mình, mình là nền văn minh lúa nước từ đời xưa và bây giờ vẫn là đất nước của cây lúa, người ta vẫn duy trì loại hình này để người ta biết được nông thôn mình cũng như loại hình nghệ thuật mà gắn liền với đời sống của người nông dân”. Đó là chia sẻ của anh Nguyễn Việt Cường, một du khách đến từ Cầu Giấy, Hà Nội.

Dù bận rộn, mệt nhọc với công việc đồng áng nhưng các nghệ nhân làng Đào Thục vẫn hào hứng, say mê biểu diễn để phục vụ những đoàn khách quốc tế xa xôi đến thăm. Các vị khách phương tây tỏ vẻ thích thú khi được thưởng thức những tiết mục biểu diễn múa rối nước vui nhộn của những nghệ sĩ chân chất, mộc mạc nơi đây:

Tôi đến từ thành phố Boulogne của Pháp, tôi mới đến đây vài ngày nhưng tôi cảm thấy thích nền văn hóa Việt Nam cũng như buổi biểu diễn ở múa rối nước ở đây thì tôi cảm thấy rất thích thú”, đó là chia sẻ của anh Ferbu, một du khách đến từ Pháp.

Các thế hệ của làng Đào Thục đã ra sức bảo tồn và giữ gìn nét tinh túy của nghệ thuật rối nước mà cha ông đã để lại. Đến nay, phường rối nước Đào Thục đã phát triển và trụ vững với khoảng 38 đến 40 nghệ nhân. Đặc biệt phường đã đào tạo được một đội ngũ nghệ nhân biết đục đẽo, phủ sơn khá tinh xảo các con rối, theo các tích trò dân gian cổ truyền mang tính nghệ thuật thẩm mỹ tuyệt vời.

Múa rối nước: Nét văn hóa nghệ thuật độc đáo những ngày đầu xuân - Ảnh 2

Pháo sáng tạo nên không gian thơ mộng, huyền ảo cho bài múa rối

Múa rối nước là nghệ thuật dân gian, mà dân gian thì gắn liền với đại chúng. Để phù hợp với nhịp phát triển của đất nước, bên cạnh những tích dân gian quen thuộc, các phường múa rối cũng sáng tạo thêm nhiều vở mới như: “Tặng hoa ngày hội”, “Rước ảnh Bác Hồ”,... mang hơi thở của xã hội hiện đại, gần gũi hơn với công chúng.

Trong những dịp lễ tết như Trung thu, Giáng Sinh, Tết cổ truyền,... các nhà hát múa rối còn tổ chức những chương trình biểu diễn đặc biệt, phù hợp với không khí ngày hội.

Múa rối nước: Nét văn hóa nghệ thuật độc đáo những ngày đầu xuân - Ảnh 3

Ông Nguyễn Văn Trách - Phó phường rối Đào Thục, kế toán trưởng đồng thời là người phụ trách chính của dàn nhạc đã gắn bó với nghề từ năm 1984, bác đã có những trải nghiệm quý báu để giữ gìn và phát huy nghệ thuật truyền thống múa rối nước:

“Đào Thục có đặc trưng đầu tiên mà phải tự hào đó là một trong những phường cổ nhất của Việt Nam,chú tễu ngày nay đó là anh ba khí của phường, cái thứ hai nữa là có rất nhiều trò mà các phường khác không học và không có được, cho nên thường thì biểu diễn rối nước toàn quốc, trong 14 phường múa rối nước ở Đồng Bắc Bắc Bộ này thì hầu như phường Đào Thục đạt được huy chương vàng nhiều nhất. Nói chung lãnh đạo Phường có hướng là liên tục trau dồi về nghệ thuật, đào tạo lớp trẻ nối nghiệp, nâng thêm đời sống của anh em lên, phải làm sao cho kĩ thuật của mình cao hơn nữa”, ông Nguyễn Văn Trách cho biết.

Biểu diễn múa rối nước không chỉ là hoạt động văn hóa có tính chất giải trí, mà nó còn có ý nghĩa thiết thực trong việc làm sống dậy tình yêu với bộ môn nghệ thuật truyền thống của dân tộc, đồng thời góp phần bảo tồn, quảng bá hình ảnh rối nước đến với bạn bè thế giới.

Nguồn: / 0

Không gian Văn hóa Sáng tạo Việt Nam – Kỷ yếu dự án

Nghệ thuật và Âm nhạc

Dự án Không gian Văn hóa Sáng tạo Việt Nam được đồng tài trợ bởi Liên minh châu Âu và Hội đồng Anh, và do Hội đồng Anh phối hợp với Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam thực hiện trong vòng ba năm kể từ 2018 đến năm 2021

Cổ và mới

Nghệ thuật và Âm nhạc

Dân tộc và hiện đại quả là vấn đề thế kỉ, vì giới nhạc bàn luận đã lâu mà vẫn chưa thấu, thử nghiệm cũng nhiều mà vẫn chưa thỏa. Khúc mắc nảy sinh nhiều khi là do dân tộc - hiện đại được hiểu được hành không chỉ như hai vế đối lập của các cặp phạm...

Quách Thị Hồ - Sênh phách giọng sầu gửi bóng mây

Nghệ thuật và Âm nhạc

Quách Thị Hồ - Sênh phách giọng sầu gửi bóng mây Tiếng hát của Quách Thị Hồ đẹp và tráng lệ như một tòa lâu đài nguy nga, lộng lẫy, mà mỗi tiếng luyến láy cao siêu tinh tế của bà là một mảng chạm kỳ khu của một bức cửa võng trong cái tòa lâu đài...

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý - bậc lão làng trong nền âm nhạc Việt Nam

Nghệ thuật và Âm nhạc

Những năm sống trên miền Bắc, tôi chưa có dịp được làm quen với nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý. Mãi đến năm 1976, anh Nguyễn Văn Tý mới chuyển vào Sài Gòn, cùng với tôi công tác trong Viện Nghiên cứu Âm nhạc Việt Nam do Giáo sư nhạc sĩ Lưu Hữu Phước làm Viện...

Vai trò của sáo trúc trong nghệ thuật chèo

Nghệ thuật và Âm nhạc

Nghệ thuật Chèo là một loại hình nghệ thuật truyền thống tiêu biểu và phát triển mạnh ở các vùng đồng bằng Bắc Bộ Việt Nam. Nghệ thuật Chèo được bắt nguồn từ cuộc sống lao động, sinh hoạt của nhân dân ta từ hàng ngàn năm nay và nó đã chiếm một vị trí...

Bộ ba Nhạc huyền ở đình làng Nam Bộ

Nghệ thuật và Âm nhạc

Nhạc huyền (Nhạc treo) là bộ phận âm nhạc chủ yếu sử dụng những nhạc khí đặt trên giá hay treo trên dây, như trống lớn, khánh đá, chuông đồng... Trong số này, có những nhạc khí đứng lẻ loi một mình, như Kiến cổ, Đại cổ (trống lớn), Đặc khánh (khánh...

Người bén duyên Hò khoan Lệ Thủy

Nghệ thuật và Âm nhạc

Vừa từ Quảng Bình ra, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vỹ gọi điện bảo tôi xuống ông ngay "có món này hay lắm". Tưởng là món nhậu gì đó, hóa ra không phải. Ông mở cho xem cuốn băng do Viện Âm nhạc vừa ghi hình về Hò khoan Lệ Thủy do chính...

Nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa với xẩm: Bồng bềnh một cõi mơ…

Nghệ thuật và Âm nhạc

Những ai yêu bộ môn nghệ thuật hát xẩm, hẳn không lạ lẫm gì với nữ nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa trong nhóm nghệ sĩ xẩm Hà Thành. Chị chính là cô học trò nhỏ của nghệ nhân Hà Thị Cầu, người đã được bà Cầu khi còn ở dương thế âu yếm nói với những người làm...

NGHỆ THUẬT MÚA

Nghệ thuật và Âm nhạc

KHÁI QUÁT MÚA ĐƯƠNG ĐẠI VÀ CÁC PHẦN BÀI HỌC CƠ BẢN TRONG MÚA ĐƯƠNG ĐẠI I. Khái quát Múa đương đại: "Múa đương đại" là một từ buzz phổ biến trong ngành công nghiệp giải trí ngày hôm nay, nhưng ngay cả các vũ công chuyên nghiệp và biên đạo múa đã...