Nghiên cứu công nghệ sản suất và quy trình sử dụng chế phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản Neo-Polymic tại Quảng Trị

Quảng Trị hiện có trên 1000 ha nuôi trồng thuỷ sản, với 200 ha nuôi thâm canh; 800 ha nuôi bán thâm canh. Trong đó, nghề nuôi tôm là nghề chính có thu nhập cao ở 4 huyện có vùng cát ven biển là Vĩnh Linh, Gio Linh, Triệu Phong và Hải Lăng. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của diện tích thâm canh, môi trường nước, đất các khu vực nuôi tôm càng ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng. Dịch bệnh lây lan, năng suất sụt giảm, hiệu quả thấp, có nơi tôm chết hàng loạt gây thất thu lớn. Người dân vùng này đã sử dụng các biện pháp xử lý môi trường, trong đó có xử lý bằng các chế phẩm vi sinh được bán trôi nổi trên thị trường. 

Nhằm cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường, nâng cao năng suất nuôi truồng thủy sản tại Quảng Trị, trong những năm qua, các cán bộ của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã tiến hành một số nghiên cứu về công nghệ xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, trong đó có nghiên cứu ứng dụng công nghệ sản xuất và quy trình sử dụng chế phẩm Neo-Polymic, bước đầu có ứng dụng tốt. Đó là kết quả của đề tài "Nghiên cứu ứng dụng công nghệ sản xuất và quy trình sử dụng chế phẩm xử lý môi trường, nuôi trồng thủy sản Neo-polymic phù hợp tại Quảng Trị", đề tài Hợp tác với các ngành và địa phương do Viện Hàn lâm KHCNVN quản lý, thực hiện từ tháng 1/2013 đến 12/2014 và do PGS.TS Nguyễn Thị Kim Cúc, Viện Hoá sinh biển, làm chủ nhiệm.  

Thí nghiệm tại hồ nuôi tôm Triệu Phong

Trong quá trình thực hiện đề tài, các nhà khoa học đã nghiên cứu sử dụng các chủng vi khuẩn có hoạt tính sinh học được phân lập từ các hồ nuôi tôm của Quảng Trị và các hồ nuôi tôm tại một số địa phương khác của miền Trung để tạo ra công thức chế phẩm vi sinh có khả năng cải thiện chất lượng nước trong ao nuôi, từ đó làm tăng khả năng sống sót của tôm và tăng sản lượng.

Cụ thể, đã tuyển chọn và định danh đến loài bằng kỹ thuật giải trình tự gen 16S rRNA cho các chủng vi khuẩn có hoạt tính sinh học có tiềm năng ứng dụng trong thực tiễn. Các chủng có hoạt tính cao nhất được chọn cho lên men tạo chế phẩm, trong đó chủng QTP1 (Bacillus megaterium) có hoạt tính thủy phân cazein tính theo tyrozine là 20,5 U/ml; chủng QTA12 (Bacillus subtilis) có hoạt tính thủy phân tinh bột 21,3 U/ml; chủng DK1 (Bacillus subtilis) có hoạt tính ức chế sinh trưởng của Vibrio spp. với đường kính vòng ức chế từ 18,3-19,6 mm; chủng QTa4 (Nitrosomonas europaea) và chủng 5NM (Nitrobacter vulgaris) có hoạt tính chuyển hóa nitơ. Đã xác định các điều kiện lên men chìm và lên men rắn, cũng như cơ chất thích hợp cho từng loại lên men của các chủng sử dụng cho sản xuất chế phẩm Neo-Polymic. Sau một thời gian nghiên cứu, chế phẩm Neo-Polymic được sản xuất thành công và được xác định là an toàn, không nhiễm E.coli hoặc Salmonella sp. Thời gian bảo quản chế phẩm trong túi kẽm ở điều kiện nhiệt độ thường là 8 tháng.

Các nhà khoa học kiểm tra, đánh giá tình hình thực tế ứng dụng chế phẩm Neo-Polymic tại hồ nuôi tôm 

Sau khi nghiên cứu sản xuất thành công, chế phẩm Neo-Polymic được sử dụng thử nghiệm tại 3 mô hình thí điểm cho tôm thẻ chân trắng tại 3 địa phương khác nhau của Quảng Trị là Gio Linh, Triệu Phong và Vĩnh Linh, với diện tích hồ nuôi từ 3.500 đến 5000 m2. Kết quả phân tích nước hồ nuôi cho thấy các chỉ tiêu như pH, độ trong, độ kiềm, DO của các hồ có sử dụng chế phẩm Neo-Polymic dao động xung quanh mức độ tối ưu cho nuôi tôm thẻ chân trắng, trong khi các chỉ tiêu này trong các hồ đối chứng không sử dụng chế phẩm thấp hơn. Ngoài ra, khi sử dụng Neo-polymic, các hồ nuôi đều có tỉ lệ tôm sống khi thu hoạch lớn hơn, tôm phát triển tốt hơn và sản lượng tôm đều tăng cao hơn so với các hồ đối chứng.

 Kết quả của đề tài đã được công bố trên Tạp chí Nông nghiệp và phát triển Nông thôn, kỳ 3+4/2015 và sẽ công bố trên tạp chí Khoa học và Công nghệ của Viện Hàn lâm KHCNVN số 4/2015. Đề tài được nghiệm thu cấp Viện Hàn lâm KHCNVN tháng 4/2015, với kết quả đạt loại xuất sắc. Các thành viên Hội đồng nghiệm thu KH&CN cấp Viện Hàn lâm KHCNVN nhất trí đánh giá: đề tài có ý nghĩa khoa học và tính ứng dụng thực tiễn cao, tạo ra sản phẩm có chất lượng trong xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, góp phần giải quyết được những khó khăn cụ thể của nghề nuôi tôm. Kết quả ứng dụng tại Quảng Trị bước đầu cho thấy chế phẩm Neo-Polymic có những đặc tính vượt trội so với các chế phẩm SH xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản khác đang sử dụng trên địa bàn.

Với các kết quả đạt được, trong thời gian tới PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Cúc cùng các đồng nghiệp thuộc Viện Hóa sinh biển hy vọng sẽ tiếp tục nghiên cứu mở rộng mô hình tại nhiều địa phương khác trên cả nước, tìm ra liều lượng thích hợp cho từng mô hình nuôi trồng thủy sản. 

Nguồn tin: Viện Hóa sinh biển
Xử lý tin: Minh Tâm