Danh sách bài viết

Người Việt đầu tiên được trao giải thưởng vũ trụ học của Hội Thiên văn học Mỹ

Cập nhật: 22/01/2025

Một giải thưởng, nhà khoa học 4 nước vui

Trang web của Viện Vật lý và toán học của vũ trụ Kavli (Kavli IPMU, Nhật Bản) vừa trang trọng đăng trên trang nhất thông tin TS Minh Nguyen (Nguyễn Nhật Minh) được vinh dự nhận giải thưởng Buchalter về vũ trụ học 2024. Trang web của ĐH Michigan, Mỹ cũng giới thiệu chi tiết về công trình đạt giải thưởng này của TS Nguyễn Nhật Minh.

Người Việt đầu tiên được trao giải thưởng vũ trụ học của Hội Thiên văn học Mỹ- Ảnh 1.

ẢNH: QUÝ HIÊN

Theo cả hai bản tin nói trên, bài báo khoa học How much information can be extracted from galaxy clustering at the field level? (tạm dịch: Bao nhiêu thông tin có thể được trích xuất từ bản đồ phân bố của các thiên hà?) đăng trên Tạp chí Physical Review Letters của Hiệp hội Vật lý Mỹ vừa được Hội Thiên văn học Mỹ trao giải ba, giải thưởng Buchalter về vũ trụ học 2024.

Tác giả đầu của bài báo khoa học này là TS Nguyễn Nhật Minh, nhà nghiên cứu về vũ trụ học đang làm việc tại Kavli IPMU. Bài báo được TS Minh thực hiện khi đang là nghiên cứu viên sau tiến sĩ tại ĐH Michigan. Đồng tác giả với anh là các nhà nghiên cứu ở Viện Max Planck về Vật lý thiên văn, Đức. Trong đó, có TS Fabian Schmidt, thầy hướng dẫn anh làm tiến sĩ.

Theo PGS Phạm Ngọc Điệp, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, giải thưởng Buchalter về vũ trụ học được thành lập năm 2014 bởi nhà vật lý thiên văn kiêm doanh nhân Ari Buchalter. Giải thưởng nhằm tôn vinh những ý tưởng và khám phá mới có tiềm năng tạo ra bước đột phá trong hiểu biết về nguồn gốc, cấu trúc và sự tiến hóa của vũ trụ. TS Nguyễn Nhật Minh là nhà khoa học người Việt đầu tiên được giải thưởng này. Giới nghiên cứu vũ trụ trong nước xem đây là dấu mốc quan trọng cho cộng đồng khoa học Việt Nam trong lĩnh vực nghiên cứu vũ trụ.

Công nghệ mới để khám phá vũ trụ tối

Với công trình được giải thưởng Buchalter về vũ trụ học 2024, TS Minh và các đồng nghiệp đã phát triển một phương pháp đột phá (Field-Level Inference - FLI) để phân tích bản đồ thiên hà 3D. FLI cho phép các nhà khoa học phân tích trực tiếp dữ liệu không gian ba chiều, thay vì phải nén thông tin như cách làm truyền thống.

Kết quả cho thấy FLI có độ chính xác cao hơn từ 3 đến 5 lần so với phương pháp phân tích truyền thống. Nghĩa là chỉ với dữ liệu hiện có, các nhà khoa học có thể đạt được độ chính xác tương đương với các dự án khảo sát thiên hà dự kiến trong 10 năm tới. Phương pháp này cũng mở ra cơ hội hiểu rõ hơn về những bất đối xứng trong các dao động lượng tử từ vụ nổ Big Bang, cũng như vai trò của vật chất tối trong sự tiến hóa của các thiên hà

TS Minh cho biết: "Giải thưởng đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, là động lực thúc đẩy cho tất cả các nhóm đang phát triển những phương pháp mới tương tự phát triển hoàn thiện và được ứng dụng trên dữ liệu thực tế từ các khảo sát thiên hà lớn nhất thế giới hiện nay và trong tương lai".

Sài Gòn - nơi khởi nguồn giấc mơ khám phá vũ trụ

TS Nguyễn Nhật Minh, 35 tuổi, vốn là học sinh Trường THPT Gia Định, TP.HCM. Anh học lớp cử nhân tài năng ở Khoa Vật lý - Vật lý kỹ thuật, Trường ĐH Khoa học tự nhiên, ĐH Quốc gia TP.HCM, tốt nghiệp ĐH năm 2013.

Anh đặc biệt yêu thích môn vật lý khi còn là học sinh THPT. Người truyền cảm hứng cho anh là thầy Lê Quang Diệm. Học trò cũ của thầy Diệm còn nhiều người khác đang nghiên cứu về vật lý, vật lý thiên văn. Thầy Diệm là người không ngừng thổi vào tâm hồn các học trò của mình giấc mơ trèo lên đỉnh thế giới để xem các nhà khoa học hàng đầu đang khám phá những gì.

Năm 2014, TS Minh sang châu Âu học thạc sĩ vật lý thiên văn, sau đó làm nghiên cứu sinh về vũ trụ học ở Viện Max Planck. Sau khi nhận bằng tiến sĩ (năm 2020), TS Minh làm cộng tác viên nghiên cứu Viện Max Planck, năm 2022 thì qua ĐH Michigan, Mỹ. Từ tháng 10.2024, TS Minh về làm việc ở Kavli IPMU, một viện nghiên cứu cao cấp của ĐH Tokyo, Nhật Bản.

"Hướng nghiên cứu của tôi cần cơ bản lý thuyết nhưng cũng tiếp xúc với dữ liệu, thống kê, lập trình. Vật lý nói chung và vũ trụ học nói riêng có quá nhiều lý thuyết, mô hình trong khi dữ liệu quan sát hay thực nghiệm không đủ chính xác để bác bỏ. Thay vì xây dựng thêm mô hình thì tôi chọn hướng tối ưu hóa dữ liệu để loại bỏ bớt mô hình", TS Minh chia sẻ.


Nguồn: / Theo Thanhnien

'Cởi trói' để đột phá khoa học - công nghệ: Con người là mấu chốt

Giáo dục và đào tạo

Nhân lực là yếu tố mấu chốt làm nên chất lượng nền khoa học - công nghệ. Bên cạnh thu hút nhân tài, cần có chính sách đào tạo nguồn nhân lực cao ngay trong...

Giáp Tết Nguyên đán Ất Tỵ: Vì sao cha mẹ không được lơ là trẻ nhỏ?

Giáo dục và đào tạo

Giáp Tết Nguyên đán luôn là những ngày bận rộn nhất. Phụ huynh hối hả ngược xuôi lo công việc cuối năm, lo dọn dẹp nhà cửa, nấu nướng. Các chuyên gia khuyên tuyệt đối...

Hàng nghìn giáo viên ở Hà Nội vẫn ngóng tiền thưởng

Giáo dục và đào tạo

Chỉ còn hơn 1 ngày nữa là nghỉ tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 nhưng hàng nghìn giáo viên vẫn chưa được nhận tiền thưởng theo Nghị định 73 của Chính phủ.

Nghệ An: Hơn 20.000 lượt học sinh vi phạm giao thông

Giáo dục và đào tạo

20.102 lượt học sinh ở Nghệ An vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông, trong đó có 283 học sinh vi phạm nồng độ cồn.

Nghỉ tết, nói không với bài tập về nhà

Giáo dục và đào tạo

Hãy quẳng đi những xấp đề cương dày cộm, hàng chục, hàng trăm bài tập gây áp lực mà thay vào đó là tâm thế thoải mái, vui vẻ bước vào kỳ nghỉ tết cổ...

Những 'bài tập tết' lạ lùng

Giáo dục và đào tạo

Tết Nguyên đán đang cận kề. Lòng người chộn rộn chờ những ngày đặc biệt nhất trong năm. Người người, nhà nhà mong chờ thời khắc khép lại năm cũ.

Người Việt đầu tiên được trao giải thưởng vũ trụ học của Hội Thiên văn học Mỹ

Giáo dục và đào tạo

Một viện nghiên cứu ở Nhật và một đại học ở Mỹ đều đăng tin vui về công trình của một nhà khoa học Việt Nam được Hội Thiên văn học Mỹ (AAS) trao giải thưởng Buchalter về vũ trụ học 2024.

Học sinh lớp 12 lên kế hoạch ôn tập xuyên tết, vì sao?

Giáo dục và đào tạo

Lo ngại siết xét tuyển sớm hay các kỳ thi theo định hướng mới là nguyên nhân khiến một số học sinh lớp 12 quyết ôn tập xuyên tết.

Sinh viên thích thú với những không gian Tết Nguyên đán Ất Tỵ ngay tại trường

Giáo dục và đào tạo

Những ngày này, không khí Tết Nguyên đán Ất Tỵ đã tràn ngập khắp các trường ĐH. Đặc biệt, những khu 'check in' rực rỡ sắc hoa mai, hoa đào, bánh chưng, bánh...

Thông điệp ý nghĩa của cô hiệu trưởng trước ngày học sinh nghỉ tết

Giáo dục và đào tạo

Học sinh một trường tiểu học tại TP.HCM cùng các thầy cô giáo và nhân viên nhà trường dọn dẹp phòng học, sân trường đón năm mới Ất Tỵ 2025. Cô hiệu trưởng đã gửi...