Danh sách bài viết

Sản xuất máu - Vai trò mới của phổi

Cập nhật: 27/12/2017

Một nghiên cứu mới cho thấy hầu hết các tế bào phổi trong chuột có khả năng sản xuất ra các tiểu cầu trong máu và có thể góp phần bổ sung các tế bào tạo máu trong tủy xương.

Bằng cách sử dụng kính hiển vi trong phổi chuột sống, các nhà khoa học tại UC San Francisco (UCSF) đã tiết lộ rằng phổi đóng một vai trò quan trọng trong sản xuất máu, điều mà y học trước giờ khó có thể chấp nhận được.

Theo thông tin đăng tải trực tuyến vào ngày 22/3/2017, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng phổi có thể sản xuất được một nửa lượng tiểu cầu đồng thời nó cũng hỗ trợ điều tiết hệ tuần hoàn máu trên cơ thể chuột.

Nguồn ảnh: zdrowie.

Trong một phát hiện bất ngờ khác, các nhà khoa học cũng đã xác định được một tập hợp các tế bào gốc máu khác chưa từng được biết trước đây có khả năng sản xuất máu trong các tế bào tủy xương. Trước giờ, khu vực này được cho là khu vực sản xuất máu chính nhưng vẫn có khả năng cạn kiệt.

Mark R. Looney, một Giáo sư Y khoa và Chuyên gia về Màng phổi cho rằng, phát hiện này một lần nữa cung cấp một cái nhìn phức tạp hơn về phổi rằng nó không chỉ dùng để hô hấp, trao đổi khí mà còn là một bộ phận quan trọng trong việc sản xuất máu cho cơ thể...Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra là làm thế nào các tế bào gốc máu có thể sản xuất máu khi được cấy ghép trong phổi?Phổi sản xuất hơn 10 triệu tế bào tiểu cầu mỗi giờ

Nghiên cứu mới này được thực hiện bằng việc sử dụng kỹ thuật sàng lọc công nghệ mới gọi là Kỹ thuật chụp quang tuyến hai photon, được phát triển bởi Looney và đồng tác giả Matthew F. Krummel, một giáo sư về bệnh lý của UCSF. Phương pháp tiếp cận hình ảnh này cho phép các nhà nghiên cứu có thể dễ dàng nhận diện, hình dung ra các hành vi của các tế bào trong các mạch máu nhỏ ở trong phổi của chuột sống.

Nguồn ảnh: Knowridge.

Looney và nhóm nghiên cứu của ông đã sử dụng kỹ thuật này để kiểm tra sự tương tác giữa hệ thống miễn dịch với các tiểu cầu lưu thông trong phổi bằng cách sử dụng công nghệ biến đổi màu sắc, làm cho tiểu cầu phát ra ánh sáng huỳnh quang màu xanh lá cây.

Lúc này, họ đã nhận thấy một số lượng lớn các tế bào tiểu cầu nhỏ được sản xuất ra gọi là megakaryocyt có trong các mạch máu phổi. Trước giờ, megakaryocyt cũng đã được giới y học phát hiện tuy nhiên, người ta chỉ nghĩ nó tồn tại và và có chức năng tạo ra tiểu cầu chủ yếu trong tủy xương.Các hình ảnh chụp chi tiết hơn cho thấy megakaryocyt có khả năng sản xuất được tới 10 triệu tế bào tiểu cầu mỗi giờ trong hệ thống của phổi. Điều này có thể đưa ra lập luận rằng, hơn một nửa số lượng tiểu cầu trong cơ thể chuột có thể do phổi sản xuất ra chứ không phải chỉ tủy xương.

Ngoài ra, các nhà khoa học còn cho rằng, dưới kính hiển vi, họ đã phát hiện thêm nhiều tế bào megakarycin tiền thân của megakaryocyt và các tế bào gốc máu khác hoạt động ở bên ngoài mạch máu của phổi cũng có khả năng sản xuất 1 triệu tế bào tiểu cầu cho mỗi lá phổi chuột sống.

Nguồn ảnh: Ucsf.

Tế bào gốc máu trong phổi có thể phục hồi tủy xương

Việc phát hiện ra tế bào megakaryocyt và tế bào gốc máu trong phổi đã đặt ra những câu hỏi thiết thực quan trọng hơn về việc di chuyển qua lại giữa phổi và tủy xương của các loại tế bào này. Để giải quyết câu hỏi, các nhà nghiên cứu đã tiến hành thực hiện một thí nghiệm cấy ghép phổi thông minh.

Trước tiên, nhóm tiến hành cấy ghép phổi từ những con chuột bình thường vào chuột nhận và thấy tế bào megacaryocyt huỳnh quang bắt đầu di chuyển từ tủy xương vào hệ thống mạch máu của phổi chuột nhận. Điều này cho thấy các tế bào tiểu cầu được sản xuất trong phổi có nguồn gốc từ tủy xương.Theo ông Guadalupe Ortiz-Muñoz, Tiến sĩ Guadalupe Ortiz-Muñoz, cũng là một nhà nghiên cứu bậc sau tiến sĩ thuộc Phòng Thí nghiệm Looney và đồng tác giả của nghiên cứu mới cho biết: “Thật là thú vị khi phát hiện ra rằng các msegacaryocyt đã di chuyển từ tủy xương đến phổi để sản xuất ra tiểu cầu. Hiểu đơn giản vì phổi có thể là một môi trường sinh học tiềm năng, tối ưu để sản sinh ra tiểu cầu nhờ lực cơ bóp trao đổi khí, khả năng linh hoạt của mạch máu hoặc có thể do một cơ chế phân tử sinh học thu hút nào đó mà chúng ta chưa kịp khám phá”.

Nguồn ảnh: Sci Fi Generation.

Trong một thử nghiệm khác, các nhà nghiên cứu cũng đã cấy ghép phổi cùng với các tế bào tiền thân megakarcinum huỳnh quang qua những con chuột đột biến có số lượng tiểu cầu thấp.

Kết quả sau cuộc cấy ghép cho thấy hàng loạt các tiểu cầu trong chuột đột biến đã phục hồi lại gần như ở mức bình thường chỉ sau vài tháng theo dõi. Theo các nhà khoa học, điều này cho thấy các tế bào tiền thân megakarialic cư trú trong phổi ghép đã được kích hoạt bởi các số lượng tiều cầu còn lại trong cơ thể chuột nhận và sau đó nhanh chóng sản xuất ra các tiểu cầu.

Cuối cùng, các nhà nghiên cứu đã cấy ghép phổi lành tính, chứa tế bào máu gốc huỳnh quang vào trong cơ thể chuột đột biến thiếu máu ở trong tủy xương.

Sau đó, nhóm tiến hành phân tích tủy xương bị tổn thương, thiếu máu và nhận thấy rằng, các tế bào máu gốc huỳnh quang trong phổi đã di chuyển từ phổi cấy ghép tới tủy xương và bắt đầu chung tay sản xuất các tế bào tiểu cầu cũng như tạo ra hàng loạt tế bào miễn dịch đặc thù khác như tế bào bạch cầu trung tính, tế bào B, tế bào T. Cuộc thí nghiệm này cho thấy rằng trong phổi lưu trữ rất nhiều tế bào máu gốc tiền thân có khả năng phục hồi lượng tiểu cầu trong tủy xương bị tổn thương, đồng thời cũng sản xuất thêm nhiều tế bào khác trong các thành phần mạch máu.

Phổi như một nguồn lực để sản xuất tiểu cầu

Sau các cuộc thí nghiệm ở trên, các nhà nghiên cứu đã đề xuất phương án điều trị bệnh thiếu tiểu cầu với lượng tiểu cầu sản xuất từ tế bào thuộc loại megawar có trong phổi và có thể xem phổi như một nguồn lực mới để sản xuất ra các tiểu cầu. Looney nói.

 “Các thí nghiệm quan sát này đã thay đổi ít nhiều quan điểm, mô hình, lập luận của y học truyền thống trong việc hình thành tế bào máu, phổi, các căn bệnh liên quan tới tiểu cầu, cấy ghép phổi, tủy xương...” - A. Zimmerman, chủ nhiệm Khoa Y học Nội trú của Trường Y Khoa thuộc Đại học Utah chia sẻ thêm.

Looney cho biết các tế bào gốc máu dường như di chuyển tới lui, qua lại tự do giữa phổi và tủy xương điều này cho thấy rằng các tế bào máu gốc có khả năng vận động linh hoạt nhiều hơn những gì chúng ta nghĩ trước đây.

"Tiến sĩ Looney và nhóm nghiên cứu của ông đã làm thay đổi lại một số quan điểm, lập luận y học truyền thống về vai trò của phổi trong việc tạo huyết khối liên quan đến tiểu cầu, mở đường cho việc thăm dò, nghiên cứu chuyên sâu hơn về lĩnh vực y học tổng hợp thú vị này.

Nguồn: / 0