AI tác động thế nào đến nhu cầu đào tạo nhân lực

Tại tọa đàm PTE talks số 2, trên VnExpress tối 15/7, ông David Booth - Giám đốc phát triển sản phẩm Pearson, PTE và Tiến sĩ Pamela Humphreys - Giám đốc Macquarie University College đã có những chia sẻ về cách vận hành của doanh nghiệp và nhu cầu nhân lực trước tác động của công nghệ cao như AI, cũng như việc áp dụng AI vào giảng dạy các chương trình tiếng Anh nói chung và PTE nói riêng.

Mở đầu tọa đàm, ông David Booth cho rằng AI sẽ thay đổi nhiều hoạt động của doanh nghiệp. Công nghệ mới này gắn liền với dữ liệu, khả năng xử lý của máy và thuật toán. Các công ty nhận thức rất rõ điều này nên khi muốn tăng lợi thế cạnh tranh, họ thường dùng 3 yếu tố trên.

Ông lấy ví dụ về dữ liệu - điều phổ biến trong cuộc sống hàng ngày khi mà các công ty thu thập dữ liệu người dùng theo thời gian thực (real-time). Khi người dùng sử dụng Internet hay mạng xã hội, các công ty sẽ quan sát người dùng đang xem mạng xã hội nào, mua hàng ở trang nào, mua món gì... "Nên tôi nghĩ các doanh nghiệp thay đổi đáng kể trong 10-20 năm qua và những thay đổi này sẽ ngày càng rõ rệt trong tương lai, và điều này cũng sẽ ảnh hưởng tới giáo dục", ông nhấn mạnh.

Về công việc, diễn giả cho hay, trong bối cảnh dữ liệu lớn hiện nay, các tập đoàn toàn cầu như Pearson có nghĩa vụ bảo vệ thông tin mà người dùng cung cấp cho họ. Nên có những vai trò mới trong dữ liệu, như phân tích dữ liệu, bảo vệ dữ liệu, trong mảng phát triển phần mềm, ứng dụng. Tuy nhiên cũng có nhiều vai trò truyền thống vẫn luôn cần thiết. Ông lấy dẫn chứng về chính bản thân khi là chuyên gia đánh giá, khảo thí: "Chúng ta vẫn cần những chuyên gia am hiểu về khảo thí, người quản lý dự án, giáo viên. Do đó, có nhiều công việc vẫn như cũ dù công nghệ có tiến bộ thế nào".

Trường học cần chuẩn bị gì cho sự thay đổi của thị trường lao động

Đáp ứng nhu cầu này, các trường đại học, đặc biệt là Macquarie - đại học xếp hạng nhất ở Sydney về tỷ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp - rất chú trọng trang bị kỹ năng công nghệ cho nguồn nhân lực tương lai.

Ngoài việc hợp tác với doanh nghiệp và có học phần PACE (dự án làm việc thực tế) trong tất cả các chương trình cử nhân để sinh viên nắm bắt các công nghệ hiện có ở nơi làm việc, Đại học Macquarie còn thường xuyên cập nhật các ngành đào tạo về lĩnh vực công nghệ mới. Ngành An ninh mạng (Cybersecurity) tại trường có số sinh viên theo học tăng vọt trong những năm qua. Năm 2023 trường sẽ có thêm các khóa Thạc sĩ Công nghệ thông tin chuyên về AI (Trí tuệ nhân tạo), và IoT (Internet vạn vật).

Song song, trường còn phát triển loạt chương trình dự bị đại học (diploma) kết hợp IT với một ngành khác. Đơn cử, Diploma in Business Analytics (Phân tích Kinh doanh) kết hợp giữa kinh doanh và IT; Diploma in Game Design and Development (Thiết kế và phát triển Game), kết hợp IT với Media; Diploma in Software Engineering (Kỹ sư phần mềm), kết hợp IT và kỹ thuật.

"Tôi tin rằng nhu cầu làm việc của tương lai là sự kết hợp đa ngành, đa kỹ năng", tiến sĩ nhấn mạnh.

Học và thi tiếng Anh trong xu hướng công nghệ cao

Ông David cho biết, việc con người giao tiếp với máy móc, qua việc nói hay viết, là xu hướng tất yếu của tương lai. Ông dẫn chứng, hiện tại nhiều công ty đã sử dụng AI trong tuyến đầu của việc chăm sóc khách hàng, hay việc các cá nhân sử dụng trợ lý ảo như Siri, Alexa... cũng đang ngày càng phổ biến. Việc học sinh được tiếp xúc sớm với công nghệ và được giao tiếp nhiều với máy là sự chuẩn bị tốt cho nhu cầu tương lai này.

Là bài thi trẻ nhất trong "tam đại bài thi" được công nhận rộng rãi toàn cầu IELTS, TOEFL, PTE, bài thi Pearson Test of English (PTE) nổi bật với công nghệ chấm điểm hoàn toàn bằng AI. Trong vai trò giám đốc sản phẩm của bài thi PTE, diễn giả David Booth chia sẻ với độc giả về bản chất của công nghệ này, cách AI đánh giá bài nói và viết của thí sinh ở tầng lớp ý nghĩa sâu của ngôn ngữ chứ không chỉ dừng lại ở mặt bề nổi là từ vựng và ngữ pháp, cách AI cho ra điểm số chính xác tương đương với giám khảo con người, hơn nữa còn tuyệt đối nhất quán và công tâm.

Theo Tiến sĩ Pamela, dù máy móc không thể thay thế hoàn toàn giáo viên nhưng công nghệ là công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc học. Một trong những ví dụ này là khóa luyện PTE online trên nền tảng FutureLearn mà Macquarie hợp tác phát triển cùng Pearson vào năm 2019 - cùng lúc với dịp khai trương trung tâm thi PTE tại Macquarie. Khóa học thu hút gần 25,000 người học, với mức độ hài lòng gần như tuyệt đối (4.9/5 sao). Bên cạnh nội dung hữu ích được kiểm chứng bởi Pearson, điều làm nên sự thành công của khóa học là những thiết kế mô phỏng nhiều mối quan hệ người với người ở ngoài đời thật, như video có chất lượng cao, giáo viên trong video có thái độ vui vẻ, mạng lưới bạn học góp ý cho nhau.

Dành lời khuyên cho các sĩ tử thi PTE, Tiến sĩ Pamela và ông David cho rằng, cũng như với những bài thi người chấm, thí sinh cần chú ý đến những điều cốt lõi sau. Thí sinh đừng vào phòng thi mà không biết gì về bài thi. Ít nhất, thí sinh cần tìm hiểu trước và nắm rõ về dạng bài thi, dạng câu hỏi. Ông David chia sẻ, ngoài các khóa luyện thi PTE trên thị trường, thí sinh có thể làm bài thi thử tự động chấm điểm bằng AI trên website của PTE để dễ hình dung về bài thi thật.

Tiến sĩ Pamela cũng khuyên thí sinh không nên học vẹt, học tủ bởi sẽ không thể qua mặt các bài thi chất lượng cao như PTE. "Kỳ thi PTE không kiểm tra trí nhớ mà đo lường khả năng ngôn ngữ của bạn", bà nói.

Ngoài ra, giám đốc phát triển sản phẩm Pearson, PTE khẳng định "Sẽ không có chuyện thi nhiều là tự động lên điểm, nếu nội lực của bạn không có gì tiến bộ". Tiến sĩ Pamela cũng nhấn mạnh "Nếu bạn thi nhiều lần mà số điểm không cải thiện thì nên tạm dừng đi thi. Hãy dùng tiền đó để tập trung cải thiện nền tảng tiếng Anh của mình. Các kỳ thi chất lượng cao được thiết kế để luôn đưa ra kết quả nhất quán với năng lực".

Thế Đan