Các kết quả được giám định được Trung tâm giám định ADN (Trung tâm) thuộc Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam bàn giao cho Cục Người có công, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, đúng ngày Thương binh liệt sĩ năm nay.
Mẫu giám định hài cốt liệt sĩ được Trung tâm và Cục Người có công lấy tại một số Nghĩa trang liệt sĩ trên cả nước (Vị Xuyên, Sông Mã, Việt Lào...), từ tháng 7/2019 đến nay.
Sau 12 tháng, đã có 2.870 lượt phân tích mẫu hài cốt liệt sĩ và 180 lượt phân tích mẫu thân nhân được thực hiện. Kết quả thu được 669 trường hợp cho ra dữ liệu ADN có chất lượng tốt có thể được dùng cho so sánh đối khớp.
Mẫu hài cốt liệt sĩ sau khi xử lý. Ảnh: Viện Công nghệ sinh học.
Các mẫu hài cốt và thân nhân được thực hiện trên tổ hợp gồm 10 phòng thí nghiệm sạch của Trung tâm giám định ADN. Hệ thống này cho phép tách chiết ADN tự động, khuếch đại và kiểm định ADN, hệ thống giải trình tự ADN thế hệ mới, hệ thống server lưu trữ và phân tích dữ liệu....
Với các mẫu khó, việc phân tích và giám định được phối hợp cùng Ủy ban quốc tế về người mất tích (ICMP), Phòng thí nghiệm nhận dạng ADN của lực lượng vũ trang Hoa Kỳ (AFDIL) và tập đoàn QIAGEN (Đức).
PGS. TS Phí Quyết Tiến, phó Viện trưởng Viện Công nghệ sinh học, cho biết, các cán bộ nghiên cứu, nhà khoa học đã nỗ lực để hoàn thành kết quả thực hiện nhiệm vụ định danh liệt sĩ. Ngoài giám định theo quy trình thường quy, bước đầu các nhà khoa học đã áp dụng kỹ thuật giải trình tự gene cho phép một lần chạy máy đạt 62 mẫu.
Cán bộ của Trung tâm đã làm chủ toàn bộ hệ thống thiết bị và hoàn thiện công nghệ. Trung tâm đã xây dựng, tối ưu hóa quy trình tách chiết ADN từ các mẫu xương. Trong đó có các quy trình tách chiết ADN từ xương lâu năm bằng phương pháp hữu cơ; tách chiết ADN từ xương lâu năm bằng hệ máy tự động EZ1 - Advantage; và tách chiết ADN từ xương lâu năm bằng phương pháp tủa Isopropanol.
Hiện các nhà khoa học của Trung tâm bước đầu thử nghiệm xây dựng quy trình giám định mới trên hệ máy giải trình tự thế hệ mới với mục đích tăng độ chính xác với những mẫu xương lâu năm, và mẫu xương thoái hóa. Hiện Trung tâm là đơn vị duy nhất tại Việt Nam có khả năng sử dụng các hệ máy giải trình tự hiện đại nhất thế giới áp dụng vào phân tích các mẫu hài cốt.
Từ năm 2000, Viện Công nghệ sinh học bắt đầu sử dụng ADN trong phân tích giám định hài cốt liệt sĩ. Đến năm 2019, Trung tâm giám định ADN được thành lập để đảm nhiệm công việc này.
Ông Đào Ngọc Lợi, Cục trưởng Cục Người có công cho biết, hiện Việt Nam còn khoảng 500.000 hài cốt liệt sĩ chưa được định danh, trong đó hơn 200.000 hài cốt nằm rải rác ở các tỉnh phía Nam, Lào và Campuchia; khoảng 300.000 hài cốt liệt sĩ đã được quy tập và an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ nhưng còn thiếu thông tin. Kết quả giám định gene giúp đáp ứng được nhu cầu của các thân nhân trong việc xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.