Giải bài tập SGK GDCD 9 bài 16: Quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội của công dân

Theo em, những quy định trên thể hiện quyền gì của người dân? Liên hệ với tình hình ở trường, lớp (hoặc địa phương) và cho biết em (hoặc gia đình em) được tham gia bàn bạc hay tham gia quyết định những công việc gì của trường, lớp (địa phương).

Câu 1: Gợi ý câu hỏi tình huống

a) Theo em, những quy định trên thể hiện quyền gì của người dân?

Trả lời

Những quy định thể hiện quyền:

• Tham gia góp ý kiến dự thảo, sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 1992;
• Tham gia bàn bạc và quyết định các công việc của xã hội.

b) Nhà nước ban hành những quy định trên để làm gì?

Trả lời

Những quy định độ là để xác định quyền và nghĩa vụ của công dân đối với đất nước trên mọi lĩnh vực

c) Liên hệ với tình hình ở trường, lớp (hoặc địa phương) và cho biết em (hoặc gia đình em) được tham gia bàn bạc hay tham gia quyết định những công việc gì của trường, lớp (địa phương).

Trả lời

Đối với em.

• Góp ý kiến về vấn đề giải quyết tình trạng ách tắc giao thông sau những giờ tan học ở cổng trường;
• Tham gia ý kiến trong những giờ sinh hoạt lớp; tham gia ý kiến trong những buổi gặp mặt ban cán sự lớp với Ban giám hiệu nhà trường, với thầy cô giáo.
• Góp ý kiến xây dựng kế hoạch hoạt động của Đoàn, Đội; kế hoạch tuần của lớp...

Đối với gia đình em ở địa phương:

• Tham gia góp ý kiến xây dựng, sửa đổi Hiến pháp, pháp luật;
• Chất vấn đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng Nhân dân về các lĩnh vực trong đời sống, xã hội;
• Tố cáo, khiếu nại những việc làm sai trái của các cơ quan quản lí nhà nước;
• Tham gia bàn bạc, quyết định chủ trương xây dựng các công trình phúc lợi công cộng;
• Tham gia xây dựng các quy ước của xã, phường về nếp sống văn minh và chống tệ nạn xã hội...

Câu 2:

1) Trong các quyền của công dân dưới đây, quyền nào thể hiện sự tham gia của công dân vào quản lí nhà nước, quản lí xã hội?

a) Quyền bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân

b) Quyền được hưởng chế độ bảo vệ sức khoẻ

c) Quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân

d) Quyền được học tập

đ) Quyền khiếu nại, tố cáo

e) Quyền bất khả xâm phạm về thân thể

g) Quyền tự do kinh doanh

h) Quyền giám sát, kiểm tra hoạt động của cơ quan nhà nước.

Trả lời

Các quyền: (a), (c), (đ), (h) là quyền thể hiện sự tham gia của công dân về quản lí nhà nước, quản lí xã hội.

2) Em tán thành quan điểm nào dưới đây? Vì sao?

a) Chỉ cán bộ công chức nhà nước mới có quyền tham gia quản lí nhà nước

b) Tham gia quản lí nhà nước, quản lí xã hội là quyền của mọi người

c) Tham gia quản lí nhà nước, quản lí xã hội là quyền và trách nhiệm của mọi công dân.

Trả lời

Em tán thành với quan điểm (c), bởi vì công dân có quyền tham gia quản lí nhà nước, quản lí xã hội và công dân có trách nhiệm giám sát hoạt động của các cơ quan, tố chức nhà nước.

3) Trong các hình thức thực hiện quyền tham gia quản lí nhà nước, quản lí xã hội dưới đây, hình thức nào là trực tiếp, hình thức nào là gián tiếp?

a) Tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội

b) Tham gia ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân địa phương

c) Tham gia ý kiến vào dự thảo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm của địa phương

d) Giám sát hoạt động của Hội đồng nhân dân và Ưỷ ban nhân dân địa phương

đ) Góp ý cho hoạt động của cán bộ, công chức nhà nước trên báo, đài...

e) Kiến nghị với các đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Trả lời

Các hình thức trực tiếp: (a), (b), (c), (d)

Các hình thức gián tiếp: (đ), (e)

4) Em cùng các bạn trong nhóm hãy thảo luận và góp ý kiến cho nhà trường và Ban dân số, gia đình và trẻ em ở địa phương về các vấn đề có liên quan đến trẻ em. Ví dụ: Làm thế nào để bảo đảm quyền vui chơi giải trí của trẻ em? Làm thế nào để trẻ em lang thang cơ nhỡ được học tập? Cần làm gì để xây dựng và bảo đảm môi trường giáo dục tốt xung quanh trường học?... (hay bất kì vấn đề nào em thấy là cần thiết và có ích cho trẻ em).

Trả lời

• Để bảo đảm quyền vui chơi giải trí của trẻ em, nhà trường cần tổ chức tốt cho học sinh các hoạt động ngoài giờ lên lớp như: đi dã ngoại, tổ chức cắm trại, tổ chức liên hoan văn nghệ... Ở địa phương: tổ chức các khu vui chơi dành cho trẻ em như công viên dành cho trẻ, nhà văn hoá thiếu nhi...
• Để trẻ bảo đảm môi trường giáo dục tốt xung quanh trường học: Nhà trường và địa phương phôi kết hợp để giải tỏa các tụ điểm bán hàng rong ở cổng trường, nhà hàng, quán karaoke phải thực hiện đúng quy định của địa phương về vệ sinh, an ninh, trật tự.
• Để trẻ em lang thang cơ nhỡ được học tập, nhà trường, địa phương làm tốt công tác phổ cập giáo dục: mở lớp học tình thương, động viên giáo viên, đoàn viên tham gia giảng dạy ở các lớp tình thương, miễn học phí, cấp học bổng... Thực hiện tốt công tác xã hội hoá giáo dục, huy động sự đóng góp của các lực lượng trong xã hội để giúp đỡ trẻ cơ nhỡ được đến trường...

5) Trong dịp tổng kết các hoạt động về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em của Ban dân số, gia đình và trẻ em phường, bạn Vân - một học sinh lớp 9, rất muốn tham gia ý kiến về các quyền của trẻ em nhưng lại băn khoăn không hiểu mình có được tham gia góp ý kiến không?

Theo em, Vân có được quyển tham gia góp ý kiến không ? Vì sao? Vân có thể tham gia ý kiến bằng cách nào? Việc tham gia góp ý của Vân thể hiện quyền gì của công dân?

Trả lời

• Bạn Vân có quyền tham gia góp ý kiến, bởi vì Vân thực hiện quyền của công dân tham gia góp ý kiến cho các hoạt động bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em của Ban Dân số, Gia đình và Trẻ em phường.
• Vân có thể tham gia góp ý kiến bằng cách trực tiếp có ý kiến ngay trong buổi tổng kết.
• Việc tham gia góp ý kiến thể hiện quyền tham gia quản lí nhà nước và quản lí xã hội, đánh giá các hoạt động của các tổ chức xã hội mà cụ thể là Ban Dân số, Gia đình và Trẻ em phường.

6) Theo em, vì sao Hiến pháp quy định công dân có quyền tham gia quản lí nhà nước, quản lí xã hội?

Trả lời

Vì, Hiến pháp là luật cơ bản của Nhà nước, có hiệu lực cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mọi công dân phải nghiêm chỉnh chấp hành Hiến pháp, pháp luật.

Hiến pháp quy định công dân có quyền tham gia quản lí nhà nước, quản lí xã hội là nhà nước đảm bảo và không ngừng tạo điều kiện để công dân phát huy quyền làm chủ về mọi mặt của mình. Công dân có quyền và có trách nhiệm tham gia vào các công việc của Nhà nước, của xã hội để đem lại lợi ích cho xã hội và cho bản thân.