Thần ưng Andes - Loài chim có thể bay 5 tiếng không cần vỗ cánh

Bất chấp cơ thể đồ sộ, thần ưng Andes giữ kỷ lục bay dài nhất chỉ nhờ các luồng không khí, không cần vỗ cánh trong suốt 5 tiếng.

Các loài chim có thể di chuyển trên trời mà không cần vận động nhiều bằng cách chao liệng mà không vỗ cánh. Vậy loài chim nào có thể duy trì trạng thái này lâu nhất? Danh hiệu này thuộc về một sinh vật to lớn ở dãy Andes: thần ưng Andes (Vultur gryphus). Chúng thực sự to lớn, có thể nặng tới 15 kg và là loài chim chao liệng nặng nhất thế giới.

Thần ưng Andes là "chuyên gia" về chao liệng trên không. (Ảnh: Lautaro Vidal).

Một sinh vật nặng nề như vậy nghe có vẻ rất khó bay lên không trung, nhưng thần ưng Andes cũng có sải cánh dài tới 3,2m. Trọng lượng lớn cũng là một phần lý do khiến chúng chao liệng. Với cơ thể đồ sộ, việc vỗ cánh nhiều sẽ khiến chúng tiêu tốn nhiều năng lượng. Thay vào đó, thần ưng Andes tận dụng các luồng không khí nóng để di chuyển trên không trung.

Trong nghiên cứu trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences năm 2020, nhóm chuyên gia từ Đại học Swansea và Đại học Quốc gia Comahue trình bày kết quả theo dõi 8 con thần ưng Andes suốt 5 năm. Họ gắn cho chúng thiết bị GPS và thiết bị ghi nhận nhịp đập cánh. Từ dữ liệu này, họ phát hiện chúng chỉ vỗ cánh trong 1% thời gian bay. Điều này đồng nghĩa, chúng đã đoạt được danh hiệu từ tay hải âu Diomedea exulans, loài vật dành 1,2% - 14,5% thời gian bay để vỗ cánh một cách chậm rãi.

Tương tự hải âu, phần lớn thời gian vỗ cánh của những con thần ưng Andes trong nghiên cứu rơi vào lúc cất cánh, cụ thể là hơn 75%. Thời gian còn lại, chúng tránh vỗ cánh nhờ tận dụng tối đa gió và các luồng không khí. Thậm chí, một trong những con chim được nghiên cứu còn bay suốt 5 tiếng mà không vỗ cánh, vượt qua quãng đường dài 172 km.

Thời tiết dường như không ảnh hưởng nhiều đến việc thần ưng Andes vỗ cánh. "Điều này cho thấy các quyết định về thời điểm và địa điểm hạ cánh rất quan trọng, vì thần ưng Andes không chỉ cần cất cánh lại mà những lần hạ cánh không cần thiết sẽ khiến 'chi phí' cho chuyến bay tăng thêm đáng kể", tiến sĩ Hannah Williams tại Đại học Swansea, tác giả nghiên cứu, giải thích.

Dường như không phải chỉ có những con chim già dặn mới đưa ra được những quyết định như vậy vì toàn bộ số chim trong nghiên cứu đều chưa trưởng thành. "Kết quả của chúng tôi chứng minh rằng kể cả những con chim thiếu kinh nghiệm cũng có thể bay quãng đường dài trên đất liền mà không cần vỗ cánh", nhóm nghiên cứu viết.