Danh sách bài viết

Vì sao thiên nhiên sản sinh ra nhiều loài côn trùng hút máu như vậy?

Cập nhật: 24/07/2023

Hãy nghĩ đơn giản về muỗi, muỗi vằn, ruồi… tại sao những loài vật hút máu này lại xuất hiện, ý nghĩa của chúng là gì? Từ nhiều góc độ, có vẻ như hầu hết những loài động vật hút máu này đều truyền bệnh và gây hại cho nhiều loài động vật khác.

Sự tiến hóa của côn trùng hút máu bắt đầu vào đầu kỷ Tam Điệp - Jura (Triassic-Jurassic). Vào thời điểm đó, những nhóm sinh vật họ ruồi và muỗi bắt đầu sinh sôi nảy nở. Vào kỷ Trias, loài muỗi bắt đầu tiến hóa thành phân họ muỗi nhà và phân họ Anopheles, và trong kỷ Jura, muỗi Anopheles và muỗi Aedes phân hóa. Bên cạnh đó, những loài rệp hút máu cũng phát triển vào thời điểm này.

Có hai giả thuyết chính về sự tiến hóa của côn trùng hút máu: giả thuyết ăn thực vật, giả thuyết ăn da chết.

 Hầu như tất cả chúng ta đều từng bị muỗi đốt trong đời.
Hầu như tất cả chúng ta đều từng bị muỗi đốt trong đời. Chúng gây ngứa ngáy, khó chịu, trầy da và nguy hiểm nhất là các loại bệnh truyền nhiễm có thể gây tử vong nhanh chóng.

Giả thuyết ăn thực vật tương ứng với muỗi. Muỗi ban đầu vẫn ăn thực vật, nhưng bắt đầu từ kỷ Jura, với sự xuất hiện và tiến hóa của thực vật hạt kín, một cuộc cách mạng trên cạn đã bắt đầu và động vật có vú máu nóng, khủng long và chim xuất hiện. Một số loài muỗi, sau khi tình cờ nhận được sự nuôi dưỡng của máu, bắt đầu chuyển sang hút máu.

Người ta thường chấp nhận rằng ký sinh trùng máu ở động vật chân đốt đã tăng ít nhất 6 lần trong kỷ Jura và kỷ Phấn trắng. Chúng hút máu thông qua miệng hút - bộ phận ban đầu được sinh ra để hút nhựa cây; bộ hàm cứng như kim này cũng là công cụ đắc lực để muỗi thích nghi với việc ăn máu.

Số người tử vong do muỗi đốt còn nhiều hơn dân cư ở các thành phố lớn
Mỗi năm, những vết muỗi đốt là nguyên nhân dẫn đến cái chết của khoảng 1 triệu người trên toàn thế giới. Số người tử vong do muỗi đốt còn nhiều hơn dân cư ở các thành phố lớn như Detroit hoặc Geneva. Nhiều người tuy sống sót nhưng vẫn bị mắc các di chứng nghiêm trọng theo họ đến suốt cuộc đời.

Trong Đại Trung sinh, côn trùng bắt đầu tiếp cận động vật có xương sống, có thể do chúng ăn trái cây và lá non của cây cùng lúc với những loài này, hoặc côn trùng bị thu hút bởi trái cây và hạt chứa trong tổ của động vật có xương sống.

Điều này cho phép côn trùng vô tình tiếp xúc và ăn máu chảy ra từ vết thương, sao đó tiến hóa để cố tình mở vết thương; theo thời gian, phần miệng của côn trùng tiếp tục phát triển, cho phép côn trùng loại bỏ vảy trên vết thương, mở vết thương cũ ra và kết quả là khả năng đâm xuyên vào da cũng như khiến cho những vết thương này khó đông máu hơn.

Rõ ràng là máu của động vật có xương sống có giá trị dinh dưỡng cao hơn và dễ tiêu hóa hơn nhựa của thực vật, bằng chứng là muỗi Aedes hút máu thường phát triển và sinh sản hơn so với muỗi hút nhựa cây.

Muỗi là loài côn trùng nguy hiểm nhất trên thế giới.
Muỗi là loài côn trùng nguy hiểm nhất trên thế giới. Một con muỗi duy nhất có thể làm lây nhiễm bệnh cho đến hơn 100 nạn nhân khác nhau.

Quá trình chuyển đổi từ ăn nhựa cây sang uống máu vẫn tồn tại trong thời hiện đại. Ví dụ điển hình là loài bướm đêm Spodoptera, chúng là một loài thuộc họ Noctuididae với chiếc mỏ sắc nhọn được cải tiến. Chiếc mỏ này được hầu hết các loài sống về đêm sử dụng để xuyên qua lớp vỏ bên ngoài của trái cây, nhưng bướm đêm Spodoptera lại sử dụng mỏ này để chọc thủng da của động vật có xương sống để hút máu.

Bướm đêm Spodoptera
Bướm đêm Spodoptera có chiều dài thân khoảng 20-25mm, sải cánh rộng từ 35-45mm. Loài bướm đêm này có thể sống trung bình từ 1-2 tuần tuỳ điều kiện thức ăn. Trung bình một con bướm cái có thể đẻ 300 trứng, nhưng nếu điều kiện thích hợp, chúng có thể đẻ từ 900-2000 trứng.

Giả thuyết ăn da chết tương ứng với các loài côn trùng khác không có cơ quan chích hút chuyên biệt. Những loài côn trùng này không thể hút máu trực tiếp nhưng lại phát triển thành côn trùng hút máu gián tiếp thông qua quá trình chung sống lâu dài với động vật có xương sống.

Tổ của động vật có xương sống thu hút côn trùng có lẽ vì môi trường ẩm ướt, ấm áp rất có lợi cho đại đa số côn trùng. Hơn nữa, lượng thức ăn dồi dào trong tổ của động vật có xương sống cũng có thể là nguyên nhân khiến nó thu hút côn trùng.

Psocoptera
Psocoptera
là một bộ côn trùng, Chúng xuất hiện đầu tiên vào kỷ Permi vào khoảng 295–248 triệu năm trước. Chúng được xem là nguyên thủy nhất trong nhóm paraneoptera. Tên của chúng xuất phát từ tiếng Hy Lạp ψῶχος, psokos nghĩa là gnawed hoặc rubbed và πτερά, ptera nghĩa là cánh

Ban đầu, côn trùng ăn phân, nấm và vô tình ăn phải các mảnh vụn hữu cơ như ác mảnh vụn da hoặc lôn trong tổ. Theo thời gian, điều này đã dẫn đến sự phát triển khả năng tiêu hóa các mảnh vụn hữu cơ và chúng cũng kiếm ăn trực tiếp từ cơ thể vật chủ.

Sự thích nghi về hình thái và hành vi đồng thời cho phép côn trùng phát triển những cơ miệng đặc biệt. Mặc dù những phần cơ này không được sử dụng như vòi hút của muỗi, nhưng nó có thể được dùng để xâm nhập vào lớp hạ bì để ăn máu của vật chủ. Sự tiến hóa từ ăn da sang hút máu lần đầu tiên được phát hiện ở các thành viên của phân loài rận gia cầm.

Rệp hút máu
Rệp hút máu sống nhờ hoàn toàn vào máu, đặc biệt là loài Cimex lectularius (rệp giường thông thường), là loài nổi tiếng nhất, là nó thích hút máu của con người.


Nguồn: /

10 phát minh khoa học - công nghệ ấn tượng

Các ngành công nghệ

Thế giới khoa học - công nghệ tuần qua tràn đầy sắc màu lấp lánh, từ chuột phát quang, hệ thống mạng không dây vô hình đến sô cô la hình chiếu.

Robot hình cầu lưỡng cư hỗ trợ cảnh sát Trung Quốc tuần tra

Các ngành công nghệ

Trang bị súng lưới, bình xịt hơi cay, bom khói và bộ phát sóng âm, robot RT-G có thể xử lý các mối đe dọa ở khoảng cách gần.

Trung Quốc phát triển radar laser có thể "mò kim dưới biển"

Các ngành công nghệ

Hệ thống lidar (radar laser) của Đại học Hạ Môn có thể hoạt động ở độ sâu một kilomet và phát hiện dầu tràn từ khoảng cách 12 m.

Đội quân robot hình người làm việc trong nhà máy Trung Quốc

Các ngành công nghệ

Công ty khởi nghiệp robot MagicLab giới thiệu đội robot hình người ở một nhà máy để tập huấn những công việc đa dạng.

Động cơ kích nổ mới giúp định hình tương lai ngành hàng không siêu thanh

Các ngành công nghệ

Tại Trung Quốc, tiến bộ công nghệ diễn ra với tốc độ chóng mặt, bất kể lĩnh vực nào và mới đây họ đã trình bày một động cơ phản lực mới hiệu suất cao.

Elon Musk khoe khả năng leo đồi của robot hình người

Các ngành công nghệ

Trong video mới nhất, Elon Musk và công ty Tesla phô diễn kỹ năng đi trên địa hình gồ ghề mà không bị té ngã của robot hình người Optimus.

Gián cyborg khổng lồ có thể gia nhập “đội tìm kiếm và cứu hộ” trong tương lai

Các ngành công nghệ

Các nhà nghiên cứu tại Australia gắn "balô" vào bọ cánh cứng và gián để điều khiển chuyển động của chúng, hy vọng những động vật lai máy móc này có thể trở thành "nhân viên" cứu hộ trong tương lai.

Robot Nhật Bản hình người lập kỷ lục ném bóng rổ xa nhất

Các ngành công nghệ

Tổ chức Kỷ lục Thế giới Guinness hôm 4/12 công bố thước phim robot hình người CUE6 của Toyota thực hiện cú ném bóng rổ từ khoảng cách 24,55 m.

Đại học ở Trung Quốc phát triển thành công vật liệu tàng hình giống tắc kè hoa

Các ngành công nghệ

Vật liệu tàng hình do nhóm nghiên cứu ở Đại học Khoa học và Công nghệ điện Trung Quốc phát triển sử dụng thay đổi phân tử để hòa lẫn hoàn hảo vào môi trường.

Death Clock – Ứng dụng AI có thể dự đoán tuổi thọ của con người

Các ngành công nghệ

Death Clock – ứng dụng sáng tạo sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) – có khả năng dự đoán chính xác tuổi thọ của một người dựa trên một số yếu tố như chế độ ăn uống.