Sinh quyển của Trái Đất chứa mọi nguyên liệu cần thiết cho sự sống mà con người đã biết, gồm nước lỏng, nguồn năng lượng, các phân tử và nguyên tố hữu ích về mặt sinh học. Một số nguyên liệu này cũng hiện diện ở những thiên thể khác trong hệ Mặt Trời, cho thấy trên đó có thể tồn tại sự sống ngoài hành tinh. Các ứng viên tiềm năng nhất là sao Hỏa, mặt trăng Europa, mặt trăng Enceladus và mặt trăng Titan, Phys hôm 18/9 đưa tin.
Robot thám hiểm Curiosity của NASA hoạt động trên sao Hỏa. Ảnh: NASA.
Sao Hỏa
Sao Hỏa là một trong những nơi giống Trái Đất nhất trong hệ Mặt Trời. Hành tinh này có ngày dài 24,5 tiếng, các chỏm băng ở cực mở rộng và thu hẹp theo mùa, bề mặt mang nhiều đặc điểm có thể do nước gây ra trong quá khứ.
Việc tìm thấy hồ nước dưới chỏm băng nam cực và methane trong khí quyển sao Hỏa khiến hành tinh này trở thành ứng cử viên sáng giá để phát hiện sự sống. Methane rất quan trọng vì hợp chất này có thể sinh ra từ các quá trình sinh học. Tuy nhiên, giới khoa học vẫn chưa rõ chính xác nguồn gốc methane trên sao Hỏa.
Sự sống có thể từng tồn tại trên sao Hỏa vì trước đây, môi trường trên hành tinh này ôn hòa hơn nhiều. Ngày nay, sao Hỏa có khí quyển rất mỏng và khô, chủ yếu gồm CO2. Đây là lớp bảo vệ mỏng manh trước bức xạ vũ trụ và Mặt Trời. Nếu sao Hỏa ẩn chứa nước dưới bề mặt, việc hành tinh này có sinh vật sống không phải bất khả thi.
Mặt Trăng Europa của sao Mộc là nơi tiềm năng để tìm kiếm sự sống. Ảnh: Phys.
Mặt trăng Europa
Nhà thiên văn Galileo Galilei phát hiện Europa năm 1610 cùng ba mặt trăng khác của sao Mộc. Europa nhỏ hơn Mặt Trăng của Trái Đất một chút và quay quanh sao Mộc với khoảng cách 670.000 km. Nó hoàn thành một vòng quay sau 3,5 ngày.
Tác động từ trường hấp dẫn của sao Mộc và các Mặt Trăng khác khiến Europa chịu hiện tượng nhiệt thủy triều. Giới chuyên gia tin rằng giống như Trái Đất, Europa là thiên thể có nhiều hoạt động địa chất. Hiện tượng nhiệt thủy triều làm nóng phần lõi chứa nhiều đá và kim loại của mặt trăng này, giữ cho nó tan chảy một phần.
Bề mặt Europa được một lớp băng dày bao phủ. Nhiều nhà khoa học tin rằng bên dưới bề mặt đóng băng là một đại dương nước lỏng có thể sâu hơn 100 km. Bằng chứng về sự tồn tại của đại dương này là các mạch phun hơi nước bốc lên qua những vết nứt trên băng. Ngoài ra, Europa có từ trường yếu và địa hình lộn xộn. Bề mặt thiên thể này có thể bị biến dạng do những dòng hải lưu cuộn xoáy bên dưới.
Các nhà khoa học cho rằng có thể tìm thấy những miệng phun thủy nhiệt và núi lửa ngầm dưới đáy đại dương khổng lồ. Ở Trái Đất, những cấu trúc này thường giúp tạo nên hệ sinh thái đa dạng.
Bề mặt băng giá của mặt trăng Enceladus. Ảnh: Phys.
Mặt trăng Enceladus
Giống như Europa, Enceladus có bề mặt phủ băng và có thể tồn tại đại dương nước lỏng bên dưới. Các nhà thiên văn chú ý đến mặt trăng sao Thổ này sau khi phát hiện những luồng hơi nước phun lên gần cực nam. Hơi nước bốc lên từ những khe nứt lớn trên bề mặt và tỏa vào không gian do Enceladus chỉ có trường hấp dẫn yếu. Đây là dấu hiệu cho thấy nước lỏng tồn tại dưới bề mặt thiên thể này.
Ngoài nước, các chuyên gia còn phát hiện nhiều phân tử hữu cơ và các hạt silica tí hon trong những luống hơi phun lên. Điều này chỉ ra các miệng phun thủy nhiệt có khả năng tồn tại dưới đáy đại dương, giúp cung cấp những chất cần thiết cho sự sống.
Khí quyển màu cam của mặt trăng Titan. Ảnh: Phys.
Mặt trăng Titan
Titan là mặt trăng lớn nhất của sao Thổ và là mặt trăng duy nhất trong hệ Mặt Trời có khí quyển dày. Khí quyển này chứa methane và rất nhiều nitơ, nguyên tố hóa học quan trọng đóng góp vào quá trình sản xuất protein ở mọi dạng sống đã biết.
Các quan sát radar cho thấy sự hiện diện của các sông, hồ ethane và methane lỏng trên Titan. Thậm chí mặt trăng này có thể chứa những núi lửa lạnh - cấu trúc giống núi lửa nhưng phun nước thay vì dung nham. Điều này cho thấy Titan, giống như Europa và Enceladus, có khả năng chứa đại dương nước lỏng dưới bề mặt.
Cách xa Mặt Trời nên nhiệt độ bề mặt trên Titan rất thấp, chỉ -180 độ C, quá lạnh để nước lỏng tồn tại. Tuy nhiên, lượng chất hóa học dồi dào trên Titan khiến một số chuyên gia cho rằng có thể các dạng sống rất khác với sinh vật trên Trái Đất đang hiện diện trên mặt trăng này.
Thu Thảo (Theo Phys)