Cá voi sát thủ đang học những hành vi mới đáng sợ, ngày càng thông minh hơn

Từ việc đánh chìm thuyền, ăn gan cá mập, ăn lưỡi cá voi đến ném cá heo đi khắp nơi để giải trí, cá voi sát thủ đang thể hiện một số hành vi, đôi khi đáng sợ.

Vào tháng 3 năm 2019, các nhà nghiên cứu ngoài khơi bờ biển phía tây nam Australia đã chứng kiến một cảnh tượng khủng khiếp: hàng chục con cá voi sát thủ lao vào một trong những sinh vật lớn nhất trên Trái đất để giết. Cá voi sát thủ đã nuốt chửng những khối thịt khổng lồ từ sườn của một con cá voi xanh trưởng thành, con cá này chết một giờ sau đó. Đây là trường hợp cá voi sát thủ ăn thịt cá voi xanh đầu tiên được ghi nhận, nhưng không phải là trường hợp cuối cùng.

Cá voi sát thủ (Orcinus orca) là loài săn mồi đỉnh cao có thể săn những con mồi lớn hơn chúng rất nhiều. (Ảnh: Asahi Shimbun Premium qua Getty Images)

Trong những tháng gần đây, người ta cũng phát hiện cá voi sát thủ (Orcinus orca) bắt cóc cá voi hoa tiêu con và xé xác cá mập để ăn gan của chúng. Và ngoài khơi Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, một bầy cá voi sát thủ nhỏ đã đâm và đánh chìm tàu thuyền. Tất cả những điều này cho thấy kẻ săn mồi đỉnh cao này thông minh đến mức nào.

Deborah Giles, nhà nghiên cứu cá voi sát thủ tại Đại học Washington và tổ chức phi lợi nhuận Wild Orca, cho biết: “Đây là những động vật có bộ não cực kỳ phức tạp và tiến hóa cao. Chúng có những phần não liên quan đến trí nhớ và cảm xúc phát triển hơn đáng kể so với não người".

Josh McInnes, nhà sinh thái học biển nghiên cứu về cá voi sát thủ tại Đại học British Columbia, cho biết bộ não của cá voi sát thủ không có khả năng thay đổi ở cấp độ giải phẫu. McInnes cho biết: “Sự thay đổi hành vi có thể ảnh hưởng đến sự thay đổi về mặt giải phẫu ở một loài động vật hoặc một quần thể, nhưng chỉ sau hàng nghìn năm tiến hóa”.

Tuy nhiên, cá voi sát thủ là loài học hỏi nhanh, điều đó có nghĩa là chúng có thể dạy cho nhau một số thủ thuật đáng sợ, và do đó trở nên "thông minh hơn" khi tập hợp thành một nhóm. Tuy nhiên, một số thủ thuật tưởng chừng như mới này trên thực tế có thể là những hành vi lâu đời mà đến nay con người mới ghi nhận được. Và cũng giống như ở con người, một số hành vi học được này trở thành xu hướng, lên xuống theo các làn sóng xã hội.

Dạy chiến lược săn bắt

Không nghi ngờ gì rằng cá voi sát thủ học hỏi lẫn nhau. Nhiều kỹ năng mà những loài động vật này dạy và chia sẻ liên quan đến vai trò của chúng là những kẻ săn mồi đỉnh cao tiến hóa cao. Các chiến lược được chia sẻ và truyền từ cá voi sát thủ trưởng thành sang cá voi con. Việc hạ gục một con cá voi xanh “cần có sự hợp tác và phối hợp”. Cá voi sát thủ có thể đã học và hoàn thiện các kỹ năng cần thiết để xử lý con mồi khổng lồ.

Phần còn lại của một con cá mập bị orcas tấn công ngoài khơi Nam Phi. (Ảnh: Động lực học biển).

Các nhà khoa học cũng phát hiện 78 trường hợp cá voi ném cá heo vào nhau như một quả bóng. Họ cho rằng, những trò chơi này có thể là một bài học cho cá voi sát thủ non về cách săn cá hồi, loài có kích thước gần bằng cá heo con.

Các nhà khoa học cũng đưa ra nhận định, con người có thể gián tiếp khiến cá voi sát thủ trở nên thông minh hơn bằng cách thay đổi điều kiện đại dương. Biến đổi khí hậu do con người gây ra có thể buộc cá voi sát thủ phải dựa nhiều hơn vào nhau để học tập.