Cá voi xám tiếp cận thuyền, nhờ người bắt rận trên đầu

Cá voi xám học cách tiếp cận thuyền chở du khách để nhờ con người bắt đám rận gây ngứa ngáy trên da.

Cá voi xám bơi gần thuyền để nhờ người bắt rận. (Video: Guardian).

Thước phim ghi lại hành vi của cá voi xám được thuyền trưởng thuyền chở khách du lịch Paco Jimenez Franco quay ở phá Ojo de Liebre ngoài khơi Baja California, Mexico. Trong video, cá voi bơi gần mạn thuyền và cố gắng nổi trên mặt nước trong lúc Franco liên tiếp bắt những con rận trên đầu nó.

Rận cá voi là sinh vật màu nhợt giống cua bò trên đầu cá voi và ăn tảo bám trên cơ thể chúng hoặc ăn da chết và mô hoại tử quanh vết thương. Tuy nhiên, chúng cũng khiến cá voi ngứa ngáy.

"Tôi cho là cá voi xám có mối quan hệ yêu ghét lẫn lộn với rận", Mark Carwardine, nhà động vật học người Anh, chia sẻ. "Chúng có lớp da rất nhạy cảm. Hàng nghìn con rận nhỏ bám chặt hoặc bò quanh da chúng với móng vuốt sắc chắc chắn khiến chúng khó chịu".

Franco bắt rận khỏi đầu cá voi cái lần đầu khi nó tới đủ gần. Sau khi anh bắt con rận đầu tiên, nó lại bơi đến gần để anh tiếp tục. Con cá voi xám nhiều lần quay trở lại để nhờ Franco loại bỏ đám ký sinh trùng.

Paco Jimenez Franco bắt rận khỏi đầu cá voi cái lần đầu khi nó tới đủ gần.

Giống như nhiều loài cá voi lớn di chuyển tương đối chậm, bao gồm cá voi lưng gù và cá voi trơn, cá voi xám dài tới 15 m đặc biệt dễ nhiễm ký sinh trùng. Chúng cũng có hà bám trên thân khi nhấm nháp động vật giáp xác ở đáy biển đầy bùn lầy.

Cá voi xám ngoài khơi Baja California khá dạn dĩ với tàu thuyền dù từng bị săn bắt nhiều vào thế kỷ 20. Carwardine không thể xác định việc tiếp cận con người để nhờ bắt rận có cấu thành hành vi mới ở cá voi hay không. "Cá voi dường như không bận tâm khi có người bắt rận dù bạn cần phải bắt hàng trăm con để tạo ra sự khác biệt", nhà nghiên cứu cho biết.

Do rận ăn da chết và mô hoại tử của cá voi, theo Carwardine, thay vì xếp vào nhóm ký sinh trùng, chúng thuộc nhóm cộng sinh, nghĩa là hai loài hưởng lợi từ nhau. Do cá voi xám có tuổi thọ ít nhất 80 năm, có thể chúng thích nghi để tranh thủ lợi ích từ tương tác với con người.