Nguyễn Thị Ngọc Liên, 26 tuổi, hiện dạy IELTS tại Hà Nội và ôn luyện phần viết luận cho đội tuyển của trường THCS Từ Sơn, Bắc Ninh, theo lời mời của cô giáo cũ là hiệu trưởng nhà trường. Đội tuyển lớp 9 năm ngoái do Liên phụ trách phần viết luận giành 4 giải nhì, 2 giải ba và 2 khuyến khích, đứng đầu Bắc Ninh. Đội lớp 8 năm nay giành một giải nhất, một giải nhì, một giải ba và 5 khuyến khích.
Liên vốn là dân tự nhiên, học trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, sau đó thi đại học khối A (Toán, Lý, Hóa). Trong lần thi IELTS hồi tháng 7/2020, Liên đạt 8.0, trong đó Listening và Reading đều 8.5, Speaking 8.0. Liên đã trải qua hành trình tự học để lần lượt vượt qua hai mốc 0-6.0 và 6.0-8.0 trong bài thi IELTS Speaking.
Để đạt 6.0 Speaking, Liên áp dụng phương pháp tìm partner (đối tác, cộng sự) và luyện nói tiếng Anh liên tục trong hội thoại hàng ngày. Sau khi đã tự học trong hai cuốn Grammar for IELTS và Vocabulary for IELTS, Liên đã có thể nói được những câu đơn giản và nền tảng từ vựng ngữ pháp tạm ổn.
Thời điểm đó, em trai Liên cũng cần IELTS để du học, hai chị em quyết định nói chuyện hàng ngày bằng tiếng Anh trong ba tuần liên tục, không sử dụng tiếng Việt, kể cả khi cuối tuần, trong những bữa ăn với bố mẹ. "Khi liên tục cố gắng diễn đạt những suy nghĩ trong đầu ra với em trai bằng tiếng Anh, tôi nhận thấy khả năng vận dụng từ vựng và cấu trúc của mình linh hoạt hơn rất nhiều và tốc độ tạo thành, nói ra một câu dài cũng tăng nhanh đáng kể", Liên kể.
Muốn mượn sạc dự phòng nhưng Liên chỉ biết "sạc" là "charger". Không biết từ sạc dự phòng nên cô đành cố gắng mô tả: "The kind of charger that you can take anywhere you want in case your phone runs out of battery".
Sau thời gian này, Liên nhận ra nói ấp úng và phải suy nghĩ rất lâu là do không sử dụng thường xuyên nên không tận dụng được vốn từ vựng, ngữ pháp của mình. Nhờ rèn hàng ngày với em trai, cô đã đạt 6.0 Speaking.
Nguyễn Thị Ngọc Liên hiện là giáo viên IELTS. Ảnh: NVCC.
Để nâng điểm nói từ 6.0 lên 8.0, Liên xây dựng chiến lược dựa sát theo band descriptor (tiêu chí chấm điểm) và mong muốn nói giống native speakers (người bản xứ). Ở giai đoạn này, Liên tập trung vào hai tiêu chí: Từ vựng và phát âm.
Để có vốn từ vựng tốt, cô học qua phim và video giải trí hoặc nâng cao kiến thức. Trong khi xem, thấy cụm diễn đạt hay, cô đều dừng lại và ghi ra rồi tập áp dụng. Mỗi tối trước khi đi ngủ hoặc lúc nấu cơm, rửa bát, cô treo cuốn sổ ghi các từ vựng và cách diễn đạt hay lên để vừa làm vừa đặt câu. Liên nghĩ xem hàng ngày khi nào sẽ dùng cụm đó rồi tự nói một mình.
Việc này giúp ích nhiều trong việc truyền đạt thông điệp đến với người nghe một cách chính xác và tự nhiên như cách người bản xứ hay dùng. Liên đưa ra một số ví dụ về sự khác nhau trong diễn đạt tự nhiên, chính xác, một điểm mấu chốt giúp người nói tự tin và đạt điểm cao.
Thay vì "the kind of charger that you can take anywhere you want in case your phone runs out of battery", Liên sẽ nói "portable charger" (sạc dự phòng).
Khi muốn diễn đạt câu: "Tôi muốn có tiếng nói trong quyết định của bạn trai", ở trình độ 6-6.5, Liên sẽ nói: "I’m angry because you decided and didn’t tell me". Ở mức 8.0, câu ấy sẽ là: "I’m so mad at you now, I thought I’m supposed to have a say in your decision".
Hoặc với câu "bạn tôi bị lừa đưa 10 triệu cho một phụ nữ trung niên", Liên sẽ không biết diễn đạt câu này thế nào với trình độ 6-6.5. Nhưng với 8.0, cô sẽ dùng: "My friend got tricked into giving a middle - aged woman 10 million dong".
Cùng với việc tích lũy từ vựng, Liên cũng tập trung nhiều vào phát âm, vì mong muốn có thể nói tiếng Anh thật giống với người bản xứ. Bí quyết của Liên là nói đúng rồi sẽ hay.
Liên phát âm chuẩn chỉnh từng từ đơn lẻ, đảm bảo từng âm (individual sound) trong từ và trọng âm (word stress) phải chính xác, bật lên rõ ràng. Ngoài ra, cô chú ý phát âm đầy đủ âm cuối (ending sounds) và nối âm (linking sounds) tự nhiên, trọng âm câu (sentence stress) và ngữ điệu (accent & intonation).
Liên thừa nhận sau hành trình rèn luyện, hiện cô vẫn chưa thể đạt được tới mức nói như người bản ngữ, nhưng đã tự tin hơn nhiều và thoải mái trò chuyện với bạn bè nước ngoài. Sau thời gian bền bỉ cố gắng luyện phát âm và trau dồi từ vựng qua phim ảnh, Liên đã đạt được 8.0 IELTS Speaking như mục tiêu.