Chuyên gia đề xuất giải pháp phát triển thành phố thông minh

Đại học RMIT phối hợp với Sở Công thương và Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM tổ chức Diễn đàn "Thành phố thông minh và bền vững lần thứ ba" tại cơ sở Nam Sài Gòn nhằm thực hiện sứ mệnh hỗ trợ sự phát triển bền vững ở Việt Nam. Hoạt động này hướng tới góp phần giải quyết nhu cầu ngày càng gia tăng đối với hai thành tố quan trọng: lực lượng lao động số có năng lực và nguồn cung năng lượng đáng tin cậy.

Theo đại diện trường, nhu cầu về điện ở các đô thị trong nước liên tục tăng. Trong tháng 5 vừa qua, một số nơi đã tiết giảm đèn chiếu sáng công cộng để "nhường" năng lượng cho các hoạt động sản xuất và sinh hoạt. Nhu cầu năng lượng của cả nước tăng vọt được cân bằng bởi cam kết của chính phủ nhằm đạt mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Do đó, các chuyên gia đánh giá việc phát triển những nguồn năng lượng bền vững, đảm bảo sự phát triển liên tục của các đô thị Việt Nam là vấn đề cấp thiết. Song song, tình trạng khan hiếm nguồn lao động có năng lực số cũng là thành tố quan trọng trong việc phát triển các thành phố thông minh.

Kỹ năng số của Việt Nam còn thấp trên một số chỉ số. Xếp hạng kỹ năng này của Việt Nam trong hạng mục Kiến thức toàn cầu theo Chỉ số Năng lực cạnh tranh nhân tài toàn cầu năm 2022 là 82/133.

Trước những chỉ số này, RMIT tiếp tục diễn đàn nhằm thu hút ý kiến từ các chuyên gia hàng đầu về vấn đề lực lượng lao động có năng lực số và nhu cầu sản xuất năng lượng bền vững hơn tại Việt Nam. Các diễn giả đều là quan chức cấp cao từ cơ quan ban, ngành tại TP HCM, giáo sư uy tín từ Australia, Singapore, Việt Nam và giám đốc điều hành của nhiều doanh nghiệp lớn.

Sự kiện kéo dài bốn giờ với năm bài thuyết trình và loạt đối thoại. TS. Trương Minh Huy Vũ - Phó giám đốc Viện nghiên cứu phát triển TP HCM giới thiệu ngắn gọn về chính sách kinh tế xanh của thành phố. Theo ông, "kinh tế xanh là chiến lược để phát triển bền vững hơn, đòi hỏi sự hợp tác tập thể". Việt Nam cần nguồn lực xã hội bằng nhiều hình thức khác nhau, từ hợp tác công tư đến việc cùng chia sẻ nguồn lực.

"Hợp tác quốc tế rất cần thiết bởi đây là những vấn đề mới. Kinh nghiệm và nguồn lực của chúng ta sẽ được cộng hưởng và phát triển nhanh hơn nếu có sự phối hợp với thế giới", ông nhấn mạnh.

Tiếp theo, PGS. Vũ Minh Khương (Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore) chia sẻ về phát triển năng lượng tái tạo ở Việt Nam. Theo ông, thành tựu phát triển năng lượng tái tạo thành công ở Việt Nam phụ thuộc vào sự tương tác năng động và hiệu ứng tương hỗ lẫn nhau của quản trị quốc gia hiệu quả, lựa chọn kinh doanh có tầm nhìn và các cơ chế được thiết kế tốt nhằm thúc đẩy tiến bộ liên tục. Trong đó, Việt Nam duy trì cam kết đối với những yếu tố này, tạo môi trường thúc đẩy đổi mới công nghệ và các hoạt động bền vững.

GS. Claire Macken - Tổng giám đốc Đại học RMIT Việt Nam cũng cho biết, trong suốt 23 năm qua, trường là đối tác của Chính phủ Việt Nam và luôn tìm cách tạo ra tác động tích cực lên cộng đồng nơi đơn vị đang giảng dạy, cũng như trên toàn quốc. Các thành phố thông minh và bền vững là một trong bốn trụ cột quan trọng trong chiến lược của Đại học RMIT.

"Khi cùng nhau hành động, chúng ta có tiềm năng mở ra một chương mới trong sự phát triển cho các đô thị tại Việt Nam, thúc đẩy bởi năng lượng mặt trời và dẫn dắt bởi trí tuệ của lực lượng lao động có năng lực số", giáo sư nói thêm.

Bên cạnh đó, các chuyên gia nhận định, để đạt được những mục tiêu này, trong tương lai ngắn hạn, Việt Nam cần xây dựng thêm năng lực và đào tạo số để lực lượng lao động được trang bị kỹ năng phù hợp với thế giới đang phát triển nhanh chóng, đồng thời, đáp ứng nhu cầu cần năng lượng. Dự kiến, nhu cầu điện sẽ tăng trung bình từ 8,5% đến 9% mỗi năm cho đến 2025.

Trên thực tế, năng lực số và năng lượng tái tạo có quan hệ cộng sinh. Lực lượng lao động cần năng lượng bền vững hơn để có năng lực số tốt hơn và xây dựng các thành phố kết nối, tiên tiến trong tương lai.

"Ngược lại, khi có kiến thức tiên tiến hơn, lực lượng lao động sẽ dễ dàng giúp phát triển cơ sở hạ tầng cho việc sản xuất năng lượng bền vững hơn", GS. Robert McClelland, Trưởng khoa Kinh doanh Đại học RMIT khẳng định.

Diễn đàn còn có sự tham gia của PGS. Nguyễn Quang Trung - Chủ nhiệm nhóm bộ môn Quản trị tại Đại học RMIT. Ông cho rằng, không có lối tắt nào để nâng cao lực lượng lao động số của Việt Nam ngoài việc triển khai một kế hoạch dài hạn.

Ông đề xuất 6 bài học rút ra từ các nước như Singapore, Hàn Quốc, Phần Lan và Estonia. Đầu tiên là "Giáo dục", ưu tiên tích hợp các kỹ năng số, tiếp xúc sớm với viết code và tư duy máy tính. Sau đó, kế hoạch cần các sáng kiến của Chính phủ trong việc thúc đẩy năng lực số thông qua chiến lược tổng thể, đào tạo và học trực tuyến.

Thứ ba, Việt Nam cần thúc đẩy kiến thức số cho mọi nhóm tuổi, bao gồm cả người già. Tiếp theo là "Hợp tác", chuyển đổi số toàn diện thông qua hợp tác công-tư và sự tham gia của các bên liên quan. Thứ năm, lực lượng lao động cần được "học tập suốt đời", nhấn mạnh vào việc học tập liên tục, hỗ trợ nâng cấp kỹ năng số. Cuối cùng, việc "đổi mới" là rất cấp thiết, giúp nắm bắt tính linh hoạt, tư duy thiết kế và đổi mới để thúc đẩy xã hội số.

Đồng quan điểm, ông Lê Minh Tuấn - Phó tổng giám đốc Dịch vụ tư vấn giao dịch tại PwC Việt Nam chia sẻ, trong bối cảnh bất định, những kỹ năng như sự linh hoạt, giải quyết vấn đề và lãnh đạo có thể giúp người Việt Nam tự tin đối mặt với các thách thức.

"Các công ty nên xem xét 5 bước sau để trang bị kỹ năng số cho nhân sự, gồm: gắn kết và truyền cảm hứng cho nhân viên; xác định khoảng cách giữa kỹ năng và sự không phù hợp; phát triển và thực hiện nâng cao kỹ năng; biến văn hóa công ty thành chất xúc tác cho thay đổi; đầu tư xây dựng năng lực lãnh đạo chuyển đổi", ông bổ sung.

Cuối diễn đàn, các chuyên ra đánh giá, một trong những giải pháp phát triển các thành phố thông minh và bền vững là ra mắt sách trắng cung cấp thông tin về "Tăng cường năng lực số" tại Việt Nam, dựa trên tình trạng năng lực số hiện tại, thông lệ quốc tế tốt nhất và bài học rút ra.

Nhật Lệ