Chuyên gia đề xuất xây dựng mô hình đại học số

Trong bài tham luận "Đại học số - con đường phát triển nhân lực số cho Việt Nam" tại Diễn đàn Quốc gia Phát triển Doanh nghiệp Công nghệ số lần thứ 3 với chủ đề "Chuyển đổi số - động lực phục hồi và phát triển kinh tế" sáng 11/12, bà Đặng Mỹ Châu đã phân tích tình hình nguồn nhân lực số hiện nay, đồng thời đưa ra giải pháp - xây dựng đại học số để phát triển nguồn nhân lực số.

Bà Châu cho biết, hiện nay các trường đại học mỗi năm cho ra đời khoảng 50.000 kỹ sư công nghệ thông tin nhưng thực tế trên thị trường cần khoảng 500.000 kỹ sư ngành này. Đây là một ví dụ cho sự thiếu hụt nhân lực số.

Dẫn chứng một nghiên cứu của tổ chức Wiley (Mỹ) liên quan đến khoảng cách về kỹ năng số trong khối APEC, bà Châu cho biết, đào tạo và giáo dục chính là lĩnh vực có mức chênh lệch về kỹ năng số cao nhất giữa các quốc gia với tỷ lệ 45,6. So sánh với các nước trong khu vực, nếu Singapore được xếp hạng số một về kỹ năng số, đạt 7,8 trên thang điểm 10 Việt Nam đạt 5 điểm, đứng ở vị trí 53.

Nhận định trong nền kinh tế số ở tương lai, lực lượng lao động sẽ có sự xê dịch và thay đổi, bà Châu cho rằng để có nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số, tiến đến nền kinh tế số, cần chú trọng xây dựng đại học số. Theo đó, đại học số sẽ cá nhân hóa chương trình học tập, sinh viên sẽ học theo khả năng và học theo sự yêu thích của bản thân.

Thực tế, công nghệ ngày càng phát triển cho phép con người tương tác với nhau ngày càng hiệu quả hơn. Gia tăng tốc độ sử dụng cloud và di động tạo ra sự nhanh chóng trong việc học tập và đào tạo. "Do đó chính phủ cần thiết kế lại các chính sách, cơ chế đầu tư cho giáo dục đại học thay vì đầu tư vào cơ sở vật chất, ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng liên quan đến kỹ thuật, cũng như liên quan đến các chương trình học có nội dung số hóa và đường truyền thiết bị...", bà Châu nói.

Theo bà Châu, thách thức đối với đại học số chính là quy trình và con người, chứ không phải công nghệ. "Chúng ta không thể đem nguyên chương trình đào tạo truyền thống đưa lên nền tảng số hóa, nhưng thực tế hiện nay cho thấy các nơi đang áp dụng chương trình đào tạo truyền thống dẫn đến gây áp lực cho giảng viên, cho phụ huynh và học sinh", bà Châu nói.

Từ đó, bà đề xuất giải pháp cho đại học số. Đầu tiên là áp dụng các hình thức chứng chỉ mới. Ví dụ, hiện nay các công ty nổi tiếng toàn cầu như Amazon Web Services (AWS), Google hay Microsoft đã xây dựng thành công chương trình đào tạo kỹ thuật và số hóa. Do đó, Việt Nam cũng nên tích hợp các chương trình đã được những tổ chức toàn cầu, chính phủ các nước cũng như các doanh nghiệp lớn ở trên thế giới công nhận.

Học tập đa kênh và không giới hạn giúp các sinh viên có nhiều sự lựa chọn hơn, nhất là các chương trình học không biên giới, kết hợp với các trường nổi tiếng trên thế giới để tạo ra các chương trình độc đáo và tạo sự cạnh tranh trong môi trường.

Sự kết nối giữa nhà trường và doanh nghiệp cũng rất quan trọng. Thay đổi cách đào tạo và chương trình đào tạo cần phải gắn liền với kế hoạch phát triển doanh nghiệp trong chuyển đổi số. Doanh nghiệp đặt hàng và nhà trường đào tạo theo yêu cầu.

Theo bà Châu để thực hiện được các giải pháp cho đại học số, cần có sự kết hợp từ các bên như các công ty công nghệ, trung tâm đào tạo và trường đại học cũng như sự hỗ trợ của chính phủ. Để xây dựng một chương trình đào tạo cần có chiến lược nghiên cứu thị trường, nguyên cứu xu hướng của thị trường, nhu cầu của khách hàng như thế nào, từ đó xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế.

Chương trình đào tạo cần có sự kết hợp từ các giảng viên đại học, kinh nghiệm của doanh nhân thành công đến từ các ngành công nghiệp khác nhau. Người học cần có sự kết hợp giữa kinh nghiệm học tập, cuộc sống và công việc. Đây là sự kết hợp chặt chẽ ngày càng liên kết phát triển mạnh. Do đó xây dựng bộ năng lực kỹ năng cho sinh viên là rất quan trọng. Cuối cùng là sự hỗ trợ và kết nối của các cựu sinh viên đã ra trường nay quay trở lại chia sẽ các kinh nghiệm thực tế với sinh viên đại học.

Kim Anh