Con người xây biệt thự lộng lẫy, xa hoa từ hơn 2000 năm trước như thế nào?

Tàn tích biệt thực cổ từ thế kỷ thứ 1 được phát hiện gần núi Vesuvius có thể là nơi Pliny the Elder chứng kiến vụ phun trào thảm khốc.

Các nhà khảo cổ cho rằng biệt thự sang trọng là nơi Pliny the Elder lần đầu tiên chứng kiến vụ phun trào núi lửa lớn mà sau này cướp đi sinh mạng của ông.

Một cuộc khai quật để xây dựng một sân chơi gần Naples, Ý, đã tiết lộ một biệt thự cổ bên bờ biển được cho là nơi triết gia La Mã Pliny the Elder chứng kiến vụ phun trào của núi Vesuvius vào năm 79 sau Công nguyên.

Vụ phun trào đã phá hủy Pompeii và tàn phá các thị trấn khác trong khu vực, có thể giết chết tới 16.000 người, bao gồm cả Pliny.

Phần còn lại của biệt thự sang trọng được tìm thấy tại Punta Sarparella ở thị trấn Bacoli, nơi vào thế kỷ thứ nhất là thành phố cảng Misenum, nơi Pliny the Elder chỉ huy một hạm đội La Mã.

Pliny, tên thật là Gaius Plinius Secundus, đã nổi tiếng đi thuyền từ nhà đến nơi phun trào trong nỗ lực giải cứu một số người bị ảnh hưởng bởi nó. Cháu trai và con nuôi của ông, Pliny the Younger (Gaius Plinius Caecilius Secundus) đã viết trong một bài báo cho rằng ông đã chứng kiến cái chết của ông Pliny vài giờ sau đó, khi ông bị khí độc từ núi lửa bao phủ.

Biệt thự mới được khai quật nằm ở Punta Sarparella, phía tây bắc Naples ở thị trấn Bacoli, nơi vào thế kỷ thứ nhất là thành phố cảng Misenum nơi Pliny the Elder chỉ huy một hạm đội hải quân La Mã.

Mặc dù các nhà khảo cổ cho rằng, biệt thự cũng có thể thuộc về một người La Mã giàu có khác, nhưng nó phù hợp với mô tả của Pliny và có tầm nhìn nổi bật ra Núi Vesuvius, cách đó khoảng 30 km, phía bên kia vịnh.

Đại diện của Bộ Văn hóa Ý cho biết trong một tuyên bố: "Biệt thự mới được xây dựng mang lại tầm nhìn tối đa cho toàn bộ lưu vực cảng và tầm nhìn rộng ra toàn bộ vùng Vịnh".

Biệt thự có sân vườn đãi tiệc

Nhà khảo cổ học Simona Formola của Bộ Văn hóa Ý cho biết, một số bức tường còn lại của biệt thự được xây từ những khối đá vôi mềm hình kim cương gọi là tufa, được sắp xếp trang trí giống như một tấm lưới, kéo dài ra bãi biển và xuống nước.

Người ta cho rằng Pliny đã chiêu đãi nhiều giới thượng lưu La Mã trong các bữa tiệc ở sân vườn của biệt thự. Nếu biệt thự thuộc sở hữu của Pliny thì đó là một trong số những biệt thự được ông duy trì ở những địa điểm đẹp như tranh vẽ trên khắp nước Ý.

Các cuộc khai quật khảo cổ sẽ tiếp tục trong vài tháng; các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ tìm hiểu thêm về chính biệt thự cũng như về Misenum, một căn cứ hải quân quan trọng của La Mã.

Formola nói với CNN rằng, việc khai quật các lớp sâu hơn có thể tiết lộ nhiều phòng hơn trong biệt thự và thậm chí có thể có cả những bức bích họa.

Pliny là ai?

Pliny sinh ra trong một gia đình La Mã giàu có và thăng tiến trong Quân đội La Mã. Ở tuổi 50, ông được bổ nhiệm làm chỉ huy hạm đội Misenum, đội bảo vệ bờ biển khỏi bọn cướp biển. Ông cũng là một nhà văn viết nhiều. Nhiều cuốn sách của ông hiện đã thất lạc, nhưng ông được biết đến nhiều nhất với cuốn "Lịch sử tự nhiên", trong đó ông cố gắng ghi lại mọi thứ được biết về thế giới.

Sue Alcock, nhà khảo cổ học tại Đại học Oklahoma, cho biết: “Naturalis Historia ngày nay vẫn là một tác phẩm kinh điển, một số người cho rằng đây là bộ bách khoa toàn thư đầu tiên từng được viết”.

Alcock , cho biết thêm: “Tác phẩm gồm 37 tập trình bày kiến thức đương đại về động vật học, thực vật học, địa chất, khoáng vật học, thiên văn học và công nghệ, cũng như một cuộc thảo luận gần như độc đáo về nghệ thuật và các nghệ sĩ ở thời ông”.

Sau khi Pliny chứng kiến vụ phun trào, có lẽ vào tháng 10 năm 79 sau Công nguyên, và vội vàng cứu bạn bè, ông đã được cảnh báo về sự nguy hiểm, nhưng ông đã trích dẫn câu tục ngữ Latinh "Vận may ủng hộ những người táo bạo" (Audentes Fortuna Iuvat) và vẫn lên đường và bị chết vài giờ sau đó trên bờ biển Stabiae, sau khi đi thuyền xuyên qua Vịnh Naples.

Alcock cho biết, những lời của Pliny không phải là nguyên bản, nhưng chúng vẫn tồn tại như một trong những câu nói nổi tiếng nhất.