Ngày 25/3, Đoàn giám sát của Quốc hội đã làm việc với Bộ Khoa học và Công nghệ về tình hình hoạt động của Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia (NAFOSTED) và Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (NATIF).
Tại buổi làm việc nhiều ý kiến cho rằng, để phát triển kinh tế cần coi khoa học và công nghệ là yếu tố then chốt, hàng đầu mới có thể nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, theo đó việc duy trì hai Quỹ là cần thiết.
Phó Chủ nhiệm chuyên trách Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Đinh Văn Nhã cho rằng, hiện nay các Quỹ đang tạo ra khí thế sôi động, nhất là đối với thế hệ trẻ bởi cách tiếp cận và áp dụng mô hình mới. Hiện các Quỹ đóng vai trò tạo vốn mồi là phù hợp và nên duy trì.
Ông Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, Trưởng đoàn giám sát phát biểu.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh minh chứng, với nghiên cứu cơ bản, cách đây 10 năm, không có Quỹ NAFOSTED, việc phân bổ vốn thông qua các nhiệm vụ, định vị sản phẩm chưa rõ. Khi có Quỹ NAFOSTED, chất lượng đánh giá các nghiên cứu tăng lên và mở cơ hội cho các nhà khoa học trẻ. Hiện 55 - 65% các đề tài nghiên cứu cơ bản trong khoa học tự nhiên và kỹ thuật có chủ nhiệm đề tài là nhà khoa học trẻ không quá 40 tuổi, cán bộ trẻ được đào tạo ở nước ngoài ngày càng tăng.
Quỹ NATIF đã chuyển dịch hướng đầu tư từ viện nghiên cứu, trường đại học sang doanh nghiệp làm trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia. Nhiều doanh nghiệp đã được đầu tư, triển khai các dự án đổi mới công nghệ thấy hiệu quả rõ như: Công ty Chế biến dừa Lương Quới (Bến Tre) ứng dụng thành công công nghệ chế biến mới, tiên tiến, bảo đảm sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc tế, xuất khẩu tới 16 nước; dự án "Ứng dụng công nghệ sinh học phân tử (công nghệ gene) để chọn tạo và sản xuất tôm chân trắng bố mẹ sạch bệnh và kháng bệnh" do Công ty Thủy sản Việt Nam (Khánh Hòa) chủ trì đã tổ chức sản xuất tôm bố mẹ, cung cấp được 20% lượng tôm bố mẹ, tiết kiệm gần 900 tỷ đồng mỗi năm.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh phát biểu tại buổi làm việc. Ảnh: Ngũ Hiệp.
Theo ông Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, Trưởng đoàn giám sát, việc xây dựng cơ chế tài chính và cách thức vận hành các Quỹ theo hướng đổi mới đảm bảo tính công khai, minh bạch là cần thiết. Cần đánh giá hiệu quả nguồn lực đầu tư, đổi mới công nghệ và nguyên tắc đảm bảo quản lý chặt chẽ, có giải pháp hài hòa giữa nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng, đổi mới công nghệ của hai Quỹ cũng như tính lan tỏa tới nhiều doanh nghiệp, hướng các nghiên cứu ứng dụng thị trường tốt hơn.
Quỹ NAFOSTED bắt đầu hoạt động từ năm 2009, đến nay có 3.498 bài báo công bố trên tạp chí thuộc danh mục ISI được Hội đồng khoa học công nhận là kết quả của các đề tài do Quỹ tài trợ.
Quỹ NATIF sau 3 năm triển khai đã tiếp nhận trên 1.000 ý tưởng đổi mới công nghệ do các doanh nghiệp đề xuất, thực hiện tư vấn hỗ trợ các doanh nghiệp hoàn thiện đề xuất nhiệm vụ; tổng hợp, đánh giá, phân loại hơn 300 nhiệm vụ, tổ chức xét chọn 184 nhiệm vụ.