Chỉ mất một học kỳ để Rushil Srivastava, cựu sinh viên chuyên ngành Khoa học máy tính ở Đại học California-Berkeley, nhận ra đại học không phải những gì anh kỳ vọng.
"Hồi bé, ai cũng nghĩ đại học sẽ là một trải nghiệm thay đổi cuộc đời và năm nhất là lúc bạn có cơ hội để khám phá bản thân", anh nói. Thế nhưng, đại dịch Covid-19 bùng phát khiến việc học gặp nhiều khó khăn. Rushil quyết định bỏ học.
Không lâu sau đó, Rushil mở một công ty hỗ trợ tìm kiếm việc làm. Hiện nay, ở tuổi 20, trong khi bạn bè bước vào năm cuối đại học, anh đã có trong tay hơn một triệu USD vốn đầu tư mạo hiểm. Dù đã bỏ lỡ đời sống đại học, Rushil không hối hận.
Rushil là một trong rất nhiều Gen Z (thuật ngữ chỉ những người sinh năm 1997 tới 2012) tại Mỹ bỏ đại học. Năm ngoái, số người trẻ xét tuyển đại học ít hơn 4 triệu so với 10 năm trước đó.
Với nhiều người, chi phí đại học tăng mạnh đã vượt khả năng chi trả của họ. Mỗi năm trong giai đoạn 2010-2022, học phí đại học tăng trung bình 12%. Hiện, trung bình người học cần ít nhất 104.108 USD (2,5 tỷ đồng) để học bốn năm ở đại học công lập. Mức này là 223.360 USD ở trường tư thục.
Trong khi đó, mức lương người trẻ kiếm được sau khi tốt nghiệp chỉ bằng một phần tiền học. Năm 2019, theo khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew, một trung tâm nghiên cứu các vấn đề xã hội, thu nhập của những lao động trẻ có trình độ đại học hầu như không thay đổi trong 50 năm.
1/3 sinh viên kiếm được dưới 40.000 USD trong bốn năm sau khi ra trường, theo khảo sát gần đây của Cơ quan quản lý giáo dục đại học. Con số này thấp hơn mức thu nhập trung bình 44.356 USD mà những người chỉ học hết trung học phổ thông kiếm được. Nếu tính cả khoản nợ sinh viên khoảng 33.500 USD, họ sẽ phải mất nhiều năm để theo kịp những đồng nghiệp không có bằng đại học.
Ảnh minh họa: Unsplash
Khoảng cách ngày càng lớn giữa giá trị mang lại và chi phí đã thay đổi thái độ của Gen Z với giáo dục đại học.
Khảo sát năm 2022 của Morning Consult, một công ty nghiên cứu thị trường toàn cầu, cho thấy chỉ 41% Gen Z "có niềm tin vào các trường đại học Mỹ", thấp hơn hẳn các thế hệ trước.
Đây là sự chuyển dịch lớn so với thế hệ cuối 8x, đầu 9x. Theo số liệu năm 2014 của Trung tâm Nghiên cứu Pew, 63% đánh giá cao trình độ đại học hoặc có kế hoạch học đại học. Ngoài ra, trong số những người đã tốt nghiệp, hơn 40% đánh giá việc học đại học là "rất hữu ích". Con số này ở các thế hệ trước thậm chí còn cao hơn.
Nếu chọn theo đuổi đại học, Gen Z quan tâm hơn cả đến mục tiêu tìm kiếm việc làm có thu nhập tốt, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế có nhiều biến động như hiện nay. Những ngành học mang đến cơ hội việc làm được trả lương cao như khoa học máy tính, kỹ sư, kinh doanh, khoa học sức khỏe ngày càng phổ biến.
Đại học California-Berkeley lần đầu tiên thành lập trường Đại học Máy tính, Khoa học dữ liệu và Xã hội. Trong đó, Khoa học máy tính tuy là ngành mới cách đây 5 năm, giờ đã nằm trong top 3 ngành hot nhất của trường.
Theo James Connor, Hiệu trưởng trường Kinh doanh và Công nghệ thông tin, Đại học Vịnh San Francisco, xu hướng này cho thấy sinh viên đã nhận ra tầm quan trọng của ngành học đối với khả năng cạnh tranh và độ dài lâu của sự nghiệp.
Trái lại, sinh viên các ngành nhân văn giảm mạnh. Năm ngoái, chỉ 7% trong số các sinh viên khóa mới ở Đại học Havard theo học các ngành nhân văn, trong khi con số này ở thập kỷ trước là 20% và 30% trong những năm 1970. Còn ở Đại học Marymount, 9 chuyên ngành bao gồm tiếng Anh, Lịch sử, Triết học... bị loại bỏ từ tháng hai năm nay.
"Sự thật là việc nghiên cứu văn học và các hình thức nhân văn khác chỉ thu hút sự quan tâm của những sinh viên không cần công việc làm ra tiền ngay khi tốt nghiệp", Richard Saller, giáo sư Đại học Standford, bày tỏ.
Sinh viên cũng dành thời gian rảnh để tối đa hóa triển vọng nghề nghiệp. Họ tham gia các buổi hội thảo để hiểu hơn về tình tình kinh tế hiện tại, học các lớp trực tuyến để hoàn thành chương trình nhanh hơn và cập nhật liên tục về thị trường việc làm.
Các đại học Mỹ đang nỗ lực thu hút người học bằng cách mở các khóa học trực tuyến với chi phí tiết kiệm hơn hay cho phép sinh viên tự thiết kế chương trình học.
Phương Anh (Theo Bussiness Insider)