Giấc mơ xe hơi thực sự tự lái đang chết dần?

Bạn hẳn từng được nghe rằng những phương tiện hoàn toàn tự hành sẽ thống trị mọi cung đường trên toàn cầu vào năm 2018. Điều đó đã không xảy ra, và bạn lại được nghe tiếp rằng chúng sẽ xuất hiện vào cuối năm 2020. Và khi điều đó một lần nữa không thành hiện thực, người ta chỉ nói rằng mọi thứ đã đến rất gần rồi.

Có vẻ như hiện nay, các chuyên gia đã bắt đầu suy nghĩ thực tế hơn. Theo một bài viết gần đây trên tờ Wall Street Journal, nhiều chuyên gia khoa học máy tính tin rằng phải mất ít nhất một thập kỷ nữa xe hơi hoàn toàn không cần người lái mới trở thành hiện thực, và một số khác tin rằng chúng có lẽ sẽ không bao giờ đến.

Vấn đề lớn

Công nghệ phương tiện không người lái là một thách thức rất khó giải quyết.

CEO Tesla, Elon Musk, từng nói rằng:

"Chúng ta phải giải quyết một vấn đề lớn của AI hoạt động trong thế giới thực để tạo ra được một hệ thống hoàn toàn tự lái phổ quát, không cần giám sát, đó là toàn bộ hệ thống đường sá hiện nay được thiết kế cho các mạng thần kinh sinh học với bộ phận tiếp nhận hình ảnh quang học"

Dù nhận định như vậy, Musk vẫn tiếp tục bám đuổi ý tưởng rằng tính năng Full Self Driving (tự động lái hoàn toàn) của Tesla sẽ sớm biến các mẫu xe hơi họ sản xuất thành những phương tiện tự hành hoàn toàn.

Phải mất ít nhất một thập kỷ nữa xe hơi hoàn toàn không cần người lái mới trở thành hiện thực.

FSD là một tính năng hỗ trợ tài xế cực kỳ mạnh mẽ, nhưng bất kể chúng ta tiến gần đến những điều kiện để đạt được mục tiêu đó như thế nào, vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy Tesla đã tiếp cận được gần hơn với công nghệ tự lái hoàn toàn so với bất kỳ nhà sản xuất xe hơi điện nào khác.

Tại sao các chuyên gia trước đây quá sai lầm?

Vào năm 2014, công nghệ học sâu bùng nổ mạnh mẽ nhờ vào những thành quả của nhiều nhà khoa học máy tính, bao gồm Ian Goodfellow. Công trình phát triển và hình thành nên mạng tạo sinh đối nghịch (GAN, một mạng thần kinh giúp AI cho ra kết quả bằng cách vừa đóng vai trò kiến tạo, vừa đóng vai trò phân liệt) của ông khiến người ta tưởng rằng gần như bất kỳ cấp độ tự hành nào cũng có thể đạt được thông qua áp dụng thuật toán và mạng thần kinh.

GAN là công nghệ giúp AI hiện đại có thể đạt được những kết quả ấn tượng không kém con người, bao gồm: DeepFake, trang web This Person Does Not Exist, và nhiều hệ thống khác.

Sự trỗi dậy của học sâu như một cơn thuỷ triều đẩy lĩnh vực nghiên cứu về AI lên cao, biến Google, Amazon, và Microsoft thành những công ty chuyên về AI gần như chỉ sau một đêm.

Và theo các chuyên gia, lĩnh vực AI sẽ cán mốc gần 1 nghìn tỷ USD xét về mặt giá trị vào năm 2028.

Nhưng những kết quả đó vẫn chưa được hiện thực hoá thành những công nghệ siêu việt mà các chuyên gia như Ray Kurzweil từng dự báo. AI hoạt động hiệu quả trong thế giới hiện đại ngày nay hầu như rất chuyên dụng, có nghĩa là nó được thiết kế chỉ để thực hiện một công việc rất cụ thể và không còn gì khác nữa.

Khi bạn hình dung mọi thứ mà một tài xế con người cần thực hiện - từ chú ý đến không gian xung quanh, cho đến tìm đường, cho đến vận hành phương tiện - vấn đề chợt rõ ràng hơn: cần phải thiết kế hàng chục (hoặc hàng trăm) hệ thống AI chuyên dụng liên kết với nhau, hoặc tìm ra cách nào đó để tạo ra được một AI phổ quát ("one AI to rules them all!")

Tương lai có gì?

Phát minh và phát triển được một AI phổ quát nhiều khả năng sẽ là một chất xúc tác quan trọng nhằm giải quyết bài toán xe không cần người lái, nhưng làm được điều đó cũng khó như xin ba điều ước từ thần đèn vậy.

Đó là bởi "AI phổ quát" chỉ là một cách nói khác của "một AI có khả năng thực hiện bất kỳ tác vụ liên quan nào mà một con người có thể làm được". Và cho đến nay, ý tưởng về AI phổ quát vẫn là một công nghệ xa xăm.

Cho đến nay, ý tưởng về AI phổ quát vẫn là một công nghệ xa xăm.

Trong tương lai gần, mọi thứ sẽ chưa thay đổi nhiều. Công nghệ hỗ trợ tài xế sẽ tiếp tục được phát triển ở một tốc độ vừa phải, và xe hơi của ngày mai chắc chắn sẽ an toàn và tiên tiến hơn của ngày hôm nay. Nhưng khó mà tìm được một lý do để tin rằng chúng sẽ có thể tự lái chính mình trên những con phố nhộn nhịp trong thời gian trước mắt.

Chúng ta nhiều khả năng sẽ thấy những khu vực đặc biệt được phân bố trong các thành phố lớn trên toàn thế giới, và cả những tuyến cao tốc được thiết kế dành riêng cho công nghệ phương tiện không người lái trong vài năm tới. Nhưng điều đó không đồng nghĩa thời đại của xe hơi không người lái đã đến.

Chưa có nhà sản xuất xe hơi nào (ngoài canh bạc mà Tesla đã hùng hồn tuyên bố) thể hiện họ đang tiến đến phát triển một sản phẩm xe hơi dành cho người tiêu dùng đạt khả năng tự hành hoàn toàn trong vòng 5 năm tới.

Và đó là dấu hiệu cho thấy phải ít nhất một thập kỷ hoặc hơn nữa chúng ta mới được thấy một phương tiện dành cho người tiêu dùng, có thể mua được, không có vô-lăng hay bất kỳ phương thức điều khiển thủ công nào.

Xe hơi không người lái có lẽ không phải là điều bất khả thi. Nhưng phát triển được chúng đòi hỏi nhiều thứ hơn chứ không chỉ những thuật toán thông minh, những kỹ thuật điện toán thử - lỗi, và công nghệ thị giác máy tính.

Theo các chuyên gia, chúng ta sẽ cần một loại AI khác, một hướng tiếp cận hoàn toàn khác, một sự thay đổi lớn về cơ sở hạ tầng, hoặc cả ba, để đưa giấc mơ xe hơi thực sự tự lái tiến gần hơn đến hiện thực.