Tầm quan trọng của phát âm trong giao tiếp
Nhiều người cho rằng việc phát âm đúng không quan trọng, điều quan trọng nhất là người nghe có thể hiểu ý người nói. Điều này đúng trong trường hợp như giai đoạn đầu mới tiếp xúc với tiếng Anh nên nói nhiều kể cả khi phát âm chưa chuẩn, hay cha mẹ không biết tiếng Anh muốn đồng hành cùng con... Tuy nhiên, theo định hướng học lâu dài và mục tiêu sử dụng tiếng Anh trong môi trường chuyên nghiệp thì phát âm là bài học quan trọng và là chìa khóa để người học có thể giao tiếp thành thạo một ngôn ngữ.
Việc nắm được phát âm đúng trước hết giúp bạn dễ dàng nghe và hiểu điều người đối diện muốn truyền đạt. Đồng thời, mục tiêu cuối cùng của việc học một ngôn ngữ là để giao tiếp. Phát âm thuần thục giúp bạn tránh được những hiểu lầm không đáng có và việc giao tiếp với người bản xứ trở nên thuận lợi hơn. Do đó, khi làm quen với ngoại ngữ mới, để giao tiếp thành thạo, bạn cần nắm vững những kiến thức từ cơ bản nhất như "âm" (âm thanh được phát ra) đến những quy tắc phát âm nâng cao hơn như trọng âm, ngữ điệu và để học ngữ âm chuẩn xác nhất, bạn cần làm quen với IPA.
IPA là gì?
IPA (International Phonetic Alphabet) - bảng ký hiệu ngữ âm quốc tế là hệ thống ký hiệu ngữ âm được các nhà ngôn ngữ học tạo ra với mục đích trở thành tiêu chuẩn phiên âm cho mọi ngôn ngữ và sử dụng nhằm thể hiện các âm tiết một cách chuẩn xác. Phiên âm của từng từ được cấu thành từ những ký tự Latin không phải bảng chữ cái.
Đặc biệt, trong tiếng Anh, cách phát âm của từ vựng có thể hoàn toàn khác với cách viết của chúng. Do đó, chúng ta cần nhìn vào phiên âm của từ được thể hiện qua sự kết hợp những ký tự thuộc IPA trong từ điển để phát âm chính xác thay vì dựa vào mặt chữ để phát âm. (Ví dụ: phiên âm của từ English trong từ điển là /ˈɪŋɡlɪʃ/)
Tổng quan về IPA
Bảng ký hiệu ngữ âm quốc tế (IPA).
Bảng ký hiệu ngữ âm quốc tế có 44 âm, bao gồm 20 nguyên âm (vowel sounds) và 24 phụ âm (consonant sounds).
Trong đó:
- Nguyên âm gồm 12 nguyên âm đơn (monophthongs) và 8 nguyên âm đôi (diphthongs).
+ Nguyên âm đơn được chia ra nguyên âm đơn ngắn (VD: /i/, /e/, /ɔ/...) và nguyên âm đơn dài (VD: /a:/, /u:/, /ə:/...). Các nguyên âm đơn được sắp xếp trong bảng theo từng cặp và theo thứ tự độ lớn khi mở miệng tăng dần. Nguyên âm đơn dài được ký hiệu bởi dấu (ː).
+ Nguyên âm đôi được hình thành bởi hai nguyên âm đơn kết hợp với nhau (VD: /ɪə/, /eɪ/, /aʊ/....)
- Phụ âm được chia ra âm hữu thanh (voiced sounds) (VD: /b/, /v/, /m/...) và âm vô thanh (unvoiced sounds) (VD: /p/, /θ/, /h/...). Trong bảng IPA, các phụ âm ở hai hàng đầu cũng được sắp xếp theo từng cặp.
Lợi ích của IPA
IPA giúp người học nắm rõ phiên âm của các từ tiếng Anh, phân biệt âm tiếng Anh với âm tiếng Việt và các tiếng khác. Do quen với âm tiếng Việt nên khi học tiếng Anh, người Việt có xu hướng dùng cách phát âm của tiếng Việt để phát âm ngôn ngữ mới dẫn đến nói sai, nói không rõ.
IPA là nền tảng cho việc phát âm chuẩn xác từng từ tiếng Anh. Với bảng IPA, bạn có thể phát âm đúng từng âm, từng từ, thậm chí có thể tự phát âm được từ mới ngay khi tra từ điển lần đầu. Tiếng Anh không có quy tắc thống nhất về cách đánh vần, cách phát âm (nếu có cũng luôn có ngoại lệ) nên khi gặp từ mới bạn không nên đoán cách phát âm của nó mà hãy tra từ điển để biết phiên âm. Lúc này IPA phát huy tác dụng trong việc đọc phiên âm, giúp bạn phát âm chuẩn. Ngoài ra IPA cũng bổ trợ cho kỹ năng tiếng Anh khác như nhận biết âm tiết, nhấn trọng âm, ngữ điệu...
Thời gian đầu luyện tập ngữ âm với IPA có thể không dễ dàng nếu bạn đã quen với phát âm bản năng. Tuy nhiên, việc nắm vững và sử dụng thuần thục cách phát âm theo IPA sẽ giúp bạn dần dần nâng cao khả năng nghe cũng như giao tiếp tiếng Anh.
Vũ Thuỷ