Xét nghiệm huyết thanh được tiến hành dựa trên mẫu máu của bệnh nhân. Ảnh: Live Science.
Nếu xuất hiện những triệu chứng như sốt, ho, khó thở, bạn chắc chắn sẽ được xét nghiệm nCoV. Tùy theo mỗi nước, nhân viên y tế có thể sử dụng tăm bông dài để lấy dịch nhầy ở cổ họng bạn và đem đi phân tích hoặc lấy mẫu máu để xét nghiệm huyết thanh. Những gì xảy ra tiếp theo với hai mẫu bệnh phẩm rất khác nhau. Bông ngoáy họng phù hợp để kiểm tra phản ứng tổng hợp chuỗi polymerase (PCR) trong khi mẫu máu sẽ được xem xét để tìm kháng thể chuyên biệt cho Covid-19.
Cả hai xét nghiệm đều chỉ mất vài giờ để tiến hành, nghĩa là bác sĩ có thể thu được kết quả trong vòng một ngày, theo tiến sĩ Amesh Adalja, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm kiêm học giả ở Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins ở Baltimore. Tuy nhiên, sau khi ra đời dạng kiểm tra nhanh của xét nghiệm PCR và xét nghiệm kháng thể, kết quả có thể sẵn sàng trong chưa đầy một giờ. Adalja cho biết xét nghiệm PCR nhanh cho nCoV đã có ở Mỹ nhưng chưa được phổ biến rộng rãi.
Xét nghiệm PCR do các trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) phát triển. Xét nghiệm PCR tập trung vào phát hiện vật liệu di truyền bên trong virus. Tùy theo loại PCR có sẵn, nhân viên y tế có thể dùng tăm bông lấy đờm ở cổ họng, mẫu nước bọt, dịch ở đường hô hấp dưới hoặc thu mẫu phân.
Khi mẫu bệnh phẩm tới phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu sẽ tách axit nucleic chứa hệ gene của virus. Sau đó, họ có thể phóng đại một số vùng trong hệ gene, sử dụng phản ứng tổng hợp chuỗi polymerase sao chép ngược. Kỹ thuật này giúp nhóm nghiên cứu thu được mẫu vật lớn để so sánh với nCoV.
SARS-CoV-2 có gần 30.000 nucleotide, chuỗi cơ bản cấu tạo nên ADN và ARN. Xét nghiệm PCR do Trường Y khoa thuộc Đại học Washington (UW Medicine) phát triển chỉ nhắm vào 100 nucleotide riêng biệt ở nCoV, theo tiến sĩ Alex Greninger, trợ lý giáo sư ở Khoa Y học Thí nghiệm kiêm trợ lý giám đốc Phòng thí nghiệm Vi trùng học Lâm sàng.
100 nucleotide này bao gồm hai gene trong hệ gene của nCoV. Một mẫu bệnh phẩm được xác định là dương tính nếu xét nghiệm tìm ra cả hai gene, chưa thể kết luận nếu chỉ tìm thấy một gene và âm tính nếu không phát hiện gene nào. Các xét nghiệm ở UW Medicine cho kết quả không thể kết luận hoặc dương tính đều được gửi tới Phòng thí nghiệm Y tế Công cộng Washington và CDC để kiểm tra kỹ hơn.
Ngược lại, xét nghiệm huyết thanh tập trung vào những kháng thể chuyên biệt mà cơ thể sinh ra để chống lại virus. Nếu tìm thấy kháng thể, xét nghiệm sẽ cho kết quả dương tính, Adalja giải thích. Singapore đã phát triển một xét nghiệm kháng thể cho Covid-19 và Trung Quốc cũng cấp phép cho một số xét nghiệm loại này.
Xét nghiệm huyết thanh có lợi do có thể phát hiện kháng thể ngay cả khi bệnh nhân đã bình phục trong khi xét nghiệm PCR chỉ có thể tìm thấy virus nếu người bệnh đang ốm. Tuy nhiên, cả hai hình thức xét nghiệm đều có thể bỏ sót ca nhiễm nếu mẫu bệnh phẩm được lấy quá sớm, nồng độ virus thấp hoặc cơ thể bệnh nhân chưa sản sinh kháng thể chống lại virus. Đối với xét nghiệm huyết thanh, thời gian để cơ thể sinh ra kháng thể kéo dài khoảng một tuần, theo Adalja.
An Khang (Theo Live Science)