NASAMS - Hệ thống phòng thủ tên lửa tối tân được Hoa Kỳ dùng để bảo vệ Washington, D.C

NASAMS viết tắt của National/Norwegian Advanced Surface to Air Missile System là một hệ thống phòng thủ tên lửa đất đối không tiên tiến được Hoa Kỳ triển khai để bảo vệ thủ đô Washington, D.C. cũng như tại nhiều vị trí trọng yếu khác như Nhà Trắng trước các loại máy bay không người lái (UAV), trực thăng, tên lửa hành trình và máy bay chiến đấu nói chung.

NASAMS cũng là một ứng dụng độc đáo của AIM-120 AMRAAM - tên lửa không đối không phổ biến nhất thế giới với hơn 14000 chiếc được sản xuất tính đến năm 2008. Hệ thống phòng không tầm trung này được thiết kế và sản xuất bởi nhà thầu quốc phòng Kongsberg của Na Uy hợp tác cùng Raytheon của Mỹ theo chương trình hợp tác NASAMS của Không lực hoàng gia Na Uy bắt đầu từ thập niên 90. Hiện tại bên cạnh Hoa Kỳ và Na Uy, NASAMS được nhiều quốc gia khác sử dụng như Phần Lan, Hà Lan, Tây Ban Nha, Lithuania, Úc và Indonesia. Nhiều nước khác như Oman, Hungary, Qatar cũng đã đặt mua NASAMS.

NASAMS được trang bị hệ thống phóng nhiều loại tên lửa.

NASAMS được trang bị hệ thống phóng nhiều loại tên lửa (LCHR), có thể mang 6 tên lửa sẵn sàng khai hỏa. Mục tiêu thiết kế của LCHR là có thể dễ dàng vận chuyển, ngắm và khai hỏa các loại tên lửa với đặc tính khác nhau từ cùng một bệ phóng. 6 quả tên lửa có thể được phóng trong chỉ vài giây nhằm vào 6 mục tiêu khác nhau. NASAMS có thể là bệ phóng cố định hoặc gắn trên xe tải quân sự. Hỏa lực được kiểm soát bởi nhiều hệ thống tích hợp và phối hợp.

NASAMS có thể là bệ phóng cố định hoặc gắn trên xe tải quân sự.

"Mắt thần" của NASAMS là hệ thống radar 3D băng tần X - AN/MPQ-64 Sentinel do Raytheon phát triển. Ăng ten sử dụng công nghệ quét điện tử tần số pha, tạo thành các chùm tia 3D bao phủ diện tích lớn. Nền tảng radar tự xoay với tốc độ 30 rpm nhằm cung cấp vùng phủ quét 360 độ, radar còn được thiết kế với khả năng chống lại các biện pháp đối phó điện tử (ECM) và tên lửa chống radar (ARM). Tầm quét tối đa của radar lên đến 75 km và hiệu quả nhất trong khoảng cách 40 km. Hệ thống sẽ tự động thu thập, theo dõi, phân loại, nhận biết và báo cáo các mục tiêu tầm cao và tầm thấp như tên lửa dẫn đường, UAV, các loại máy bay cánh bằng và cánh xoay.

Ăng ten sử dụng công nghệ quét điện tử tần số pha, tạo thành các chùm tia 3D bao phủ diện tích lớn.

Hệ thống quản lý chiến đấu BMC4I (chỉ huy, điều khiển, liên lạc, tính toán và tình báo) do Na Uy phát triển có tên FDC, viết tắt của Trung tâm phân phối hỏa lực (Fire Distribution Center). FDC kết nối với radar MPQ-64 tạo thành Hệ thống điều khiển và radar thu nhận (ARCS). Các năng lực của NASAMS được tăng cường nhờ hệ thống được kết nối và phân bổ hỏa lực.

NASAMS có thể được triển khai với nhiều bệ phóng.

NASAMS có thể được triển khai với nhiều bệ phóng, tối đa 12 ống phóng, 72 tên lửa trên cùng một mạng và được điều khiển đồng thời. Ngoài ra, các hệ thống phóng di động gắn trên xe tải hay xe quân sự hạng nhẹ như Humvee cũng có thể được kết nối với hệ thống FDC để triển khai và kiểm soát từ xa với khoảng cách tối đa 25 km từ FDC.

NASAMS còn có thêm cảm biến điện tử quang học (EO) gắn trên xe (MSP500).

Bên cạnh radar MPQ-64 Sentinel, NASAMS còn có thêm cảm biến điện tử quang học (EO) gắn trên xe (MSP500) cung cấp dữ liệu tín hiệu thụ động cho FDC để thực hiện các giao tranh thụ động.

Vào thập niên 90, NASAMS thế hệ đầu tiên được đã được Không lực hoàng gia Na Uy triển khai thành một hệ thống phòng không tích hợp trên mặt đất gọi là Giải pháp Na Uy (NORSOL). Hệ thống này kết nối ACRS với 2 hệ thống phòng không qua dây dẫn và sóng vô tuyến. NORSOL còn kết hợp thêm tên lửa phòng không vác vai RBS 70 và pháo Bofors 40mm L70 được điều khiển bởi radar theo dõi Oerlikon Contraves FCS2000.

Đến đầu những năm 2000, NASAMS 2 được phát triển với nâng cấp chính nằm ở kết nối dữ liệu chiến thuật chuẩn quân đội Link 16 được sử dụng bởi NATO và các quốc gia được Văn phòng chương trình quốc tế MIDS (IPO) cho phép cũng như hệ thống radar AN/MPQ-64F1 Sentinel cải tiến. Radar mới có thể gắn trên nhiều phương tiện khác nhau thay vì là nền tảng xe kéo, có nguồn điện hoạt động riêng và có thể phân bổ dữ liệu độc lập. Radar cũng có phổ tần số rộng hơn và nhiều tốc độ xoay để tăng khả năng phát hiện và theo dõi mục tiêu.

Radar mới có thể gắn trên nhiều phương tiện khác nhau thay vì là nền tảng xe kéo.

NASAMS 3 được Không lực hoàng gia Na Uy cải tiến và bắn thử thành công vào năm 2019. Thế hệ 3 của NASAMS được nâng cấp với FDC gồm nhiều màn hình điều khiển, ống phóng thiết kế lại để có thể bắn tên lửa đối không tầm ngắn AIM-9X Sidewinder Block II và tên lửa AMRAAM-ER tầm bắn mở rộng bên cạnh AIM-120 AMRAAM. Ngoài ra, Raytheon cũng nâng cấp radar cho NASAMS 3 với hệ thống GhostEye MR - radar mảng quét điện tử chủ động (AESA) băng tần S với các công nghệ tương tự radar dùng cho hệ thống phòng không MIM-104 Patriot.