Nhà du hành vũ trụ Alexei Leonov. Ảnh: NBC.
Alexei Leonov mất tại bệnh viện Leonov ở Moskva hôm 11/10 sau thời gian dài lâm bệnh nặng. Nhà du hành vũ trụ Oleg Kononenko bày tỏ thương tiếc trước sự ra đi của Leonov và nhấn mạnh đây là "tổn thất to lớn đối với hành tinh".
Leonov sinh ra ở Siberia. Gia đình ông chuyển tới thành phố Kaliningrad ở miền tây nước Nga năm 1948. Khi đang là phi công không quân, ông được chọn vào chương trình đào tạo nhà du hành vũ trụ năm 1960. Ông tham gia tập huấn cùng với Yuri Gagarin, người đầu tiên bay vào không gian, và nhanh chóng trở thành bạn thân.
Ngày 18/3/1965, Leonov bay vào không gian trên tàu Voskhod 2. Khi tới quỹ đạo, Leonov chui ra ngoài để thực hiện chuyến đi bộ ngoài không gian đầu tiên trong lịch sử nhân loại ở độ cao 475 km. Nối với tàu vũ trụ bằng đoạn dây cáp dài 4,8 m, nhà du hành trôi nổi bên trên Trái Đất trong suốt 12 phút.
Trong môi trường chân không của vũ trụ, bộ đồ du hành của Leonov bắt đầu phình lên bất thường. Tay chân của ông trượt dần ra khỏi găng tay và ủng. Leonov có thể không chui vừa khoang điều áp trên tàu. Tệ hơn, nhà du hành nhận ra chỉ còn 5 phút trước khi con tàu sắp bay vào vùng bóng tối của Trái Đất, nơi mọi thứ hoàn toàn tối đen. Ông xả bớt không khí ra khỏi bộ đồ và kịp chui vào khoang điều áp bằng cách thò đầu vào trước. Trong lúc Leonov chật vật xoay người trong khoang chứa chật hẹp, nhiệt độ cơ thể ông tăng gần chạm ngưỡng gây sốc nhiệt.
Khi trở về Trái Đất, Leonov và cộng sự là phi hành gia Pavel Belyayev rơi xuống một khu rừng trên dãy núi Ural và phải chờ 3 ngày trước khi lực lượng cứu hộ tới nơi. "Không gian tĩnh lặng tới mức tôi có thể nghe thấy nhịp đập tim mình. Bao quanh tôi là những ngôi sao và tôi đang trôi nổi rất khó kiểm soát. Tôi sẽ không bao giờ quên khoảnh khắc đó. Tôi cũng cảm nhận được trách nhiệm vô cùng lớn lao. Tất nhiên, khi đó tôi không biết mình sắp trải qua thời khắc khó khăn nhất trong đời lúc quay lại khoang điều áp", Leonov chia sẻ với tờ Observer.
Một thập kỷ sau, Leonov trở thành một trong hai nhà du hành tham gia nhiệm vụ ghép nối đầu tiên giữa tàu vũ trụ Apollo 18 của Mỹ và Soyuz 19 của Xô Viết. Ông hai lần được trao tặng huân chương Anh hùng Xô Viết.
Dù nổi tiếng với sự nghiệp phi hành gia, các tác phẩm hội họa của Leonov cũng gây tiếng vang. Leonov rèn luyện khả năng vẽ trong môi trường không trọng lực. Ông vẽ bức tranh đầu tiên trong không gian trong chuyến bay năm 1965. Trong bức tranh, Leonov khắc họa Mặt Trời mọc khi nhìn từ tàu vũ trụ Voskhod 2. Bức tranh vẽ bằng bút chì màu của ông được triển lãm tại Bảo tàng Khoa học London năm 2015.
An Khang (Theo BBC)