Nhật thực toàn phần dài nhất lịch sử sắp xuất hiện

Nhật thực toàn phần dài nhất từng ghi nhận diễn ra hơn 2.700 năm trước, kéo dài 7 phút 28 giây, chỉ kém vài giây so với mức tối đa.

Mô phỏng các giai đoạn của nhật thực toàn phần. (Ảnh: Earthsky).

Ngày 8/4/2024, người quan sát ở các khu vực thuộc Mexico, Mỹ, Canada, có thể quan sát nhật thực toàn phần, trong khi toàn bộ Bắc Mỹ ít nhất có thể quan sát nhật thực một phần. Độ dài tối đa của giai đoạn toàn phần - khi Mặt trời bị Mặt trăng che khuất hoàn toàn - sẽ là 4 phút 28 giây, xảy ra gần làng Nazas, tây bắc Mexico. Mức này tương đối dài, nhưng vẫn kém xa kỷ lục nhật thực toàn phần dài nhất lịch sử.

Nhật thực toàn phần dài nhất từng ghi nhận là 7 phút 28 giây, diễn ra vào ngày 15/6 năm 743 trước Công nguyên tại Ấn Độ Dương, vùng biển ngoài khơi Kenya và Somalia, châu Phi, theo NASA.

Về mặt toán học, nhật thực toàn phần dài nhất khả thi trên Trái đất là 7 phút 31 giây, theo nhà thiên văn Jean Meeus. Sự kiện có thể xảy ra trong phạm vi 5 độ bắc xích đạo vào tháng 7, khi Mặt trời ở điểm xa Trái đất nhất và trông nhỏ hơn trên bầu trời, còn Mặt trăng ở điểm gần Trái đất nhất.

Không có ghi chép nào về nhật thực kéo dài như vậy xảy ra, ít nhất là trong vài nghìn năm qua. Nhưng hơn 150 năm nữa, một sự kiện gần đạt mức này có thể xuất hiện. Các nhà khoa học đã tính toán nhật thực toàn phần trong tương lai xa. Theo đó, nhật thực ở Đại Tây Dương, ngoài khơi bờ biển Guiana thuộc Pháp vào ngày 16/7/2186 dự kiến có giai đoạn toàn phần kéo dài 7 phút 29 giây.

"Trong nhật thực năm 2186, bóng của Mặt trăng sẽ xuất hiện phía trên trung tâm Trái đất. Mặt trăng sẽ rất lớn vì ở vị trí tương đối gần và Mặt trời sẽ rất nhỏ vì ở xa. Tất cả những điều này kết hợp với nhau khiến giai đoạn toàn phần của nhật thực năm 2186 trở nên đặc biệt dài", chuyên gia về nhật thực Dan McGlaun cho biết.

Dù nhật thực toàn phần dài nhất lịch sử đã xảy ra cách đây hàng nghìn năm và lần nhật thực dài hơn nữa sẽ không xảy ra trong hơn 100 năm tới, người quan sát có thể "gian lận" nếu có máy bay siêu thanh. Ngày 30/6/1973, 7 nhà khoa học trên máy bay siêu thanh Concorde 001 đã bay với tốc độ Mach 2 (gấp đôi tốc độ âm thanh) để kéo dài thời gian quan sát nhật thực toàn phần từ 7 phút 4 giây lên con số đáng kinh ngạc: 74 phút.