Nhện cái giả chết để con đực khỏi lo bị ăn thịt

Nhện dệt phễu cái thực hiện hành vi kỳ lạ để ghép đôi, đó là nằm im như chết trong quá trình giao phối để con đực đỡ lo bị ăn thịt hơn sau khi xong chuyện.

Nhện dệt phễu cái phát triển hành vi giả chết để lừa bạn tình. (Ảnh: Pixabay).

Một số loài nhện dệt phễu, họ nhện bò nhanh chuyên chăng mạng theo hình phễu đặc trưng, nổi tiếng với hành vi ăn thịt đồng loại, trong đó nhện cái giết chết và ăn con đực sau khi giao phối. Điều này khiến việc ghép đôi kém thu hút hơn nhiều đối với nhện đực bởi chúng phải mạo hiểm mạng sống để sinh sản. Nhằm khắc phục vấn đề, vài loài phát triển hành vi khác thường gọi là chứng bắt thế (triệu chứng của một số rối loạn thần kinh hoặc các bệnh như Parkinson và động kinh). Nhện cái sẽ gập chân và nằm bất động như thể đã chết, tạo điều kiện cho con đực tiến tới mà không cần lo lắng trở thành món ăn cho bạn tình, theo nghiên cứu công bố cuối tháng 3 trên tạp chí Current Zoology. Nhờ đó, nhện cái dễ chọn bạn tình tốt nhất hơn, Live Science hôm 29/3 đưa tin.

Các nhà nghiên cứu biết về chứng bắt thế ở nhện nhưng trước đây, họ chưa rõ nhện cái có tự nguyện nằm bất động vì lợi ích của con đực hay không hoặc liệu nhện đực có kiểm soát hành vi đó không. Để hiểu rõ điều gì xảy ra, nhóm nghiên cứu tiến hành thí nghiệm với nhện dệt phễu thuộc loàiAterigena aculeata, sau đó so sánh chứng bắt thế với hành vi tương tự để xác định hành vi do nhện đực hay nhện cái điều khiển.

Trong thí nghiệm, nhóm nghiên cứu quan sát nhện A. aculeata cái trong 3 tình huống: chứng bắt thế tự nhiên khi giao phối, giả chết sau khi bị lắc trong ống nghiệm (thanatosis) và ngủ do gây mê. Sau đó, con nhện bị đông cứng tới chết. Các nhà nghiên cứu nghiền xác chúng để phân tích hóa chất dùng để điều phối hành vi của nhện. Quá trình cho phép họ tìm hiểu những điểm tương đồng về hóa chất giữa các hành vi.

Nếu chứng bắt thế giống với thanatosis, hành vi có thể do nhện cái điều khiển. Nhưng nếu gần với gây mê hơn, hành vi đó có thể chịu ảnh hưởng của nhện đực, theo Mark Elgar, nhà sinh vật học tiến hóa ở Đại học Melbourne, Australia. Kết quả cho thấy chứng bắt thế gần như giống hệt thanatosis. Nhóm nghiên cứu kết luận chứng bắt thế do nhện cái điều khiển và đóng vai trò giúp chúng lựa chọn bạn tình. Nếu nhện cái không chấp nhận bạn tình và giả chết, việc ghép đôi không diễn ra. Không lâu sau khi kết thúc giao phối, nhện đực rút lui, nhện cái sẽ bật dậy và bò đi.