Hành khách tại một bến tàu điện ngầm ở New York, Mỹ, năm 2017. Ảnh: Benjamin Norman/New York Times.
Hơn 900 nhà khoa học và tình nguyện viên từ 6 châu lục tham gia lấy mẫu bề mặt (swab) ghế ngồi, rào chắn, cửa xoay, quầy vé của 60 hệ thống tàu điện ngầm và xe buýt trên thế giới từ năm 2015-2017, Smithsonian hôm 28/5 đưa tin.
"Họ đã làm được một việc tuyệt vời khi tập hợp tất cả những dữ liệu này. Tôi nghĩ dữ liệu sẽ tiếp tục được phân tích trong những thập kỷ tới", Adam Roberts, nhà vi sinh vật học tại Trường Y học Nhiệt đới Liverpool, nhận định. Theo Roberts, nghiên cứu trải rộng trên hàng chục thành phố, mang đến cơ hội giải đáp những câu hỏi mới.
Trưởng nhóm nghiên cứu là chuyên gia Christopher Mason. Năm 2015, nghiên cứu của ông về vi sinh vật ở hệ thống tàu điện ngầm New York gây hứng thú cho các nhà khoa học khác. Sau đó, nhóm thực hiện ngày càng đông hơn khi người qua đường nhìn thấy các chuyên gia tỉ mỉ lấy mẫu ở ga tàu điện ngầm và tình nguyện giúp đỡ.
Bằng cách lau, thấm các bề mặt, họ thu thập ADN từ những vi sinh vật từng sống và chết ở đó. Mỗi bề mặt được lấy mẫu trong khoảng 3 phút, vừa đủ để thu được ADN mà không khiến hành khách quá khó chịu.
Kết quả, nhóm nhà khoa học tìm được 4.246 loài vi sinh vật đã biết, trong đó 2/3 là vi khuẩn, còn lại gồm nấm, virus và vi sinh vật khác. 31 loài vi khuẩn hiện diện ở gần như mọi thành phố. Khoảng một nửa trong số này xuất hiện phổ biến ở cơ thể người, đặc biệt là trên da. Các loài khác thường được tìm thấy trong bùn, nước hoặc bụi.
Mỗi thành phố có tập hợp vi sinh vật khác nhau. Điều này đồng nghĩa các nhà khoa học có thể dự đoán một mẫu xét nghiệm bất kỳ thuộc về thành phố nào với độ chính xác lên tới 88%. Trong tương lai, việc nghiên cứu sâu rộng hơn có thể sẽ hữu ích trong lĩnh vực pháp y, Mason cho biết.
Nghiên cứu mới cũng phát hiện 748 vi khuẩn và 10.928 virus chưa từng được biết đến. Các vi sinh vật bí ẩn này không đáng lo ngại, nhóm chuyên gia nhận xét. Phần lớn virus nhiều khả năng lây nhiễm ở vi khuẩn, không phải ở người. Ngoài ra, kỹ thuật thu thập mẫu vật mà nhóm chuyên gia sử dụng cũng không phân biệt được vi sinh vật sống và chết. Khi vi khuẩn, virus và nấm chết trên bề mặt các vật dụng ở bến tàu điện ngầm, ADN của chúng vẫn còn lưu lại.
Nghiên cứu của Mason cùng các cộng sự có thể mang lại những phương pháp mới để theo dõi y tế công cộng hoặc tìm ra các loại thuốc kháng sinh tiềm năng. Nghiên cứu xuất bản trên tạp chí Cell.
Thu Thảo (Theo Smithsonian)