Phát hiện loài thằn lằn không chân mới ở Ninh Thuận

Nhóm nhà khoa học Nga và Việt Nam đã tìm ra một loài thằn lằn mới có vẻ ngoài độc đáo ở Vườn quốc gia Núi Chúa thuộc tỉnh Ninh Thuận.

Bên dưới khúc gỗ mục nát này là "nhà" của loài thằn lằn mới - (Ảnh: NIKOLAY POYARKOV)

Theo một nghiên cứu được công bố ngày 1-12 trên tạp chí khoa học Zootaxa, các nhà khoa học đã phát hiện một loài thằn lằn mới bị mù hoàn toànvà không có chân sống tại Vườn quốc gia Núi Chúa thuộc tỉnh Ninh Thuận.

Loài thằn lằn mới được đặt tên dựa theo nơi phát hiện ra nó: “Ninh Thuận blind skink” (Thằn lằn mù Ninh Thuận hoặc thằn lằn giun Ninh Thuận). Nó có thân hình giống loài giun đất và dài khoảng 11cm.

Đôi mắt của loài thằn lằn này được miêu tả là “rất thô sơ” và “bị che phủ hoàn toàn bởi vảy”. Chúng không có chi trước lẫn chi sau, riêng phần chi sau của con đực gần như bị thoái hóa và phát triển thành “hình cánh tà” (tương tự cánh tà của máy bay) nằm ở gần đuôi.

Thằn lằn mù Ninh Thuận - (Ảnh: NIKOLAY POYARKOV).

Thằn lằn mù Ninh Thuận có màu nâu hồng, nhạt hơn về phía đầu và sẫm hơn ở phía đuôi. Cơ thể chúng được bao phủ bằng một lớp vảy trơn bóng, mịn.

Theo báo cáo, nhóm nghiên cứu đã đến khảo sát khu vực này trong khoảng thời gian từ tháng 9-2022 đến tháng 3-2023. Để tìm ra thằn lằn mù Ninh Thuận, họ đã lần theo dấu vết của những con mối bụng vàng - thức ăn yêu thích của loài động vật này.

Thằn lằn mù Ninh Thuận được tìm thấy nằm bên dưới những khúc gỗ mục nát. Khi bị bắt, chúng sẽ “nhướn vảy trên cơ thể lên” để khiến “bên ngoài trở nên nhăn nheo”. Cơ chế tự vệ này được cho là mô phỏng theo hành vi của một số loài sâu bướm có vẻ ngoài gai góc khiến thú săn mồi bỏ qua, chẳng hạn như chim chóc.

Lớp vảy ở đầu của thằn lằn mù Ninh Thuận - (Ảnh: NIKOLAY POYARKOV).

Các nhà khoa học cho biết tên khoa học của loài mới là Dibamus tropcentr, liên hệ trực tiếp đến Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Công nghệ nhiệt đới Việt - Nga (VRTC). Cơ quan này đã dành hơn 35 năm nghiên cứu về sinh thái và đa dạng sinh học của Việt Nam.

Ngoài ra, các nhà khoa học cho biết việc xác định thằn lằn mù Ninh Thuận là loài mới dựa trên kiểu vảy, tỉ lệ cơ thể và các đặc điểm vật lý tinh vi khác. Tuy nhiên nghiên cứu không cung cấp phân tích DNA của loài này vì thiếu dữ liệu di truyền của các loài thằn lằn mù khác.

Thằn lằn mù Ninh Thuận đã được tìm thấy tại hai địa điểm khác nhau ở Vườn quốc gia Núi Chúa.