Phát hiện xương người tiền sử trong ngôi mộ 5.000 năm tuổi ở Scotland

Các nhà khảo cổ học đã tiến hành khai quật tại Holm, East Mainland, quần đảo Orkney, phía Đông Bắc Scotland, và phát hiện một hầm mộ cổ bằng đá có niên đại 3.000 năm trước Công nguyên, mang kiến trúc và kỹ thuật xây dựng đỉnh cao của Thời kỳ Neolithic (Thời kỳ Đồ đá Mới) ở miền Bắc nước Anh.

Các nhà khảo cổ phát hiện 14 bộ xương người tiền sử trong một hầm mộ cổ ở quần đảo Orkney, phía Đông Bắc Scotland. (Ảnh: National Museums Scotland)

Trong hầm mộ, các nhà khoa học đã khai quật 6 căn phòng, phát hiện 14 bộ xương người của đàn ông, phụ nữ và trẻ em, đặc biệt, có hai bộ xương có tư thế gần như ôm lấy nhau, với hai đứa trẻ đặt phía trên đầu họ.

Vị trí chính xác của hầm mộ cổ này từ lâu đã là một bí ẩn, mặc dù tài liệu về hầm mộ đã được ghi chép từ thế kỷ 19.

Theo The Guardian, vào năm 2020, Hugo Anderson- Whymark, người phụ trách cấp cao về Thời tiền sử sơ khai tại Bảo tàng Quốc gia Scotland, đang thực hiện nghiên cứu các tài liệu lưu trữ thì tình cờ phát hiện một mẩu báo được xuất bản hơn một thế kỷ trước.

Bài báo được xuất bản năm 1896 cho hay con trai của một nông dân ở quần đảo Orkney đã phát hiện dấu vết của một lăng mộ cổ trong khi đang khám phá ngôi nhà của gia đình tại một trang trại ở Holm, East Mainland.

Các bộ xương được phát hiện trong 6 căn phòng trong hầm mộ. (Nguồn: CBS News)

Anderson-Whymark cho biết: “Đó giống như một câu chuyện trinh thám. Tình cờ là chúng tôi còn có những tài liệu khác trong kho lưu trữ, bao gồm một bản phác thảo vị trí trang trại của gia đình người nông dân này.”

Mùa Hè 2023, các nhà khảo cổ học đã đến địa điểm này, nơi là một cánh đồng cỏ thoai thoải và bề ngoài không có dấu hiệu gì cho thấy dấu vết của hầm mộ. Tuy nhiên, ngay sau khi dỡ bỏ mặt cỏ, họ đã phát hiện ngay những dấu vết đầu tiên.

Cuộc khai quật đã phát lộ một hầm mộ có đường kính 15 mét, được gia cố bằng những bức tường đá.

Hugo Anderson-Whymark mô tả: “Đây là một công trình vô cùng ấn tượng, được xây dựng với kiến trúc đá mạnh mẽ. Các thành phần trong cấu trúc này được coi là đỉnh điểm của kỹ thuật xây dựng Thời kỳ Đồ đá Mới".

Khu hầm mộ đá xây dựng bằng rầm, trong đó những người thợ tiền sử đã tỉ mỉ xây dựng các bức tường đá để chúng ngày càng thu hẹp lại khi lên đến đỉnh của công trình.

Có vẻ như hầm mộ có các cột đá phía trên, nhưng nhiều viên đá của công trình đã bị lấy đi, Hugo Anderson-Whymark cho hay.

Nhà khảo cổ học Vicki Cummings, người đứng đầu Khoa Lịch sử, Khảo cổ học và Tôn giáo tại Đại học Cardiff của Anh, đồng chỉ đạo cuộc khai quật, cho biết: “Việc bảo tồn rất nhiều hài cốt ở một phần của hầm mộ cổ này là điều gây kinh ngạc, đặc biệt là khi đá xây mộ hầu hết đã bị trộm để làm vật liệu xây dựng".

Những bộ xương của người tiền sử từ 5.000 năm trước. (Ảnh: National Museums Scotland)

Bà Cummings nói thêm: “Rất hiếm khi tìm thấy được những bộ xương thời tiền sử trong những ngôi mộ cổ như thế này, ngay cả với những ngôi mộ cổ được bảo tồn tốt. Những tàn tích này sẽ cung cấp những thông tin quý giá, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cuộc sống của những người đã tồn tại từ hàng nghìn năm trước đây”.

Tính đến thời điểm hiện tại, chỉ có 12 lăng mộ tương tự khác được phát hiện ở quần đảo Orkney. Kiểu lăng mộ này được gọi là những ngôi mộ có hành lang kiểu Maes Howe. Tuy nhiên, 12 ngôi mộ đó nằm trên đất liền, không giống với ngôi mộ cổ 5.000 năm bị vùi lấp dưới mặt đất.

Phần lớn khu hầm mộ đã bị phá hủy vào cuối thế kỷ 18 hoặc đầu thế kỷ 19 để lấy đá xây dựng trang trại.

"Vào năm 1896, người nông dân và con trai ông sau khi phát hiện ra hầm mộ đã lấy đi một số di vật, bao gồm một đầu chùy đá và một quả bóng, nhưng họ không quan tâm đến các hài cốt người trong đó và đã chôn cất mọi thứ trở lại", Anderson-Whymark cho biết.

Cùng năm 1896, nhà khảo cổ địa phương James Walls Cursiter đã phát hiện 8 bộ hài cốt người trong hầm mộ, từ đó ông đưa ra giả thuyết khu vực trên là một lăng mộ cổ bị hủy hoại.

Nhiều tài liệu trong bộ sưu tập riêng của Curister có chứa nhiều các manh mối, là chìa khóa để các nhà khảo cổ ngày nay thực hiện một cuộc khảo sát địa vật lý nhằm xác định chính xác vị trí các lăng mộ xung quanh và mở rộng cuộc khai quật.