Phục dựng gương mặt pharaoh quyền lực nhất Ai Cập cổ đại

Một nhóm nhà nghiên cứu dựng lại gương mặt của pharaoh Ramesses II cách đây 3.200 năm, sử dụng dữ liệu chụp cắt lớp hộp sọ.

Các nhà khoa học đến từ Ai Cập và Anh cộng tác để phục dựng chân dung pharaoh Ramesses II ở thời điểm qua đời, sử dụng mô hình 3D hộp sọ của ông để tái tạo các đặc điểm. Sau đó, họ đảo ngược quá trình lão hóa, quay ngược thời gian trở về gần nửa thế kỷ trước để dựng lại gương mặt của vị pharaoh ở thời kỳ đỉnh cao quyền lực. Kết quả là bản phục dựng gương mặt đầu tiên của pharaoh dựa trên ảnh chụp cắt lớp vi tính hộp sọ.

Gương mặt phục dựng của pharaoh Ramesses II khi cao tuổi và khi ở tuổi trung niên. (Ảnh: Face Lab/Liverpool John Moores University)

Nhà nghiên cứu Sahar Saleem ở Đại học Cairo,người tạo ra mô hình 3D hộp sọ, cho biết kết quả hé lộ một vị vua "rất đẹp trai" với sống mũi cao và xương hàm rõ nét.

Nhóm nghiên cứu của Caroline M. Wilkinson, chuyên gia tại Đại học Liverpool John Moores, phục dựng gương mặt Ramesses II, một trong những pharaoh nổi tiếng nhất của Ai Cập cổ đại, dựa vào ảnh chụp cắt lớp vi tính (CT) xác ướp của ông, IFL Science hôm 19/10 đưa tin. Nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí Journal of Archaeological Science. Bản phục dựng kỹ thuật số hé lộ gương mặt của Ramesses II ở tuổi 45, khi ông đang trong thời kỳ đỉnh cao, và ở tuổi 90, khi ông qua đời.

Nhóm nghiên cứu giải thích, xác ướp của Ramesses II được quét bằng phương pháp CT sửa đổi, phù hợp với những thi thể cổ xưa đã khô lại. Họ cũng ghi nhận công việc đáng kinh ngạc mà những thợ ướp xác thời xưa đã thực hiện để bảo quản cơ thể vị pharaoh. "Xác ướp của Ramesses II giống như một chiếc 'hộp thời gian' bảo tồn những đặc điểm trên khuôn mặt và mái tóc, cho phép chúng ta nghiên cứu các đặc điểm khuôn mặt chi tiết hơn", nhóm chuyên gia cho biết.

Ví dụ, Ramesses II khi lớn tuổi bị hói, chỉ còn tóc ở phía sau và hai bên. Những nang tóc bền bỉ này được nhuộm cam bằng thuốc nhuộm henna, phần lớn vẫn còn hiện diện trên xác ướp sau hơn 3.200 năm.

Ramesses II có lỗ xỏ khuyên tai, nhưng bằng chứng khảo cổ cho thấy nam giới ở Ai Cập cổ đại thường chỉ đeo khuyên tai khi còn trẻ. Do đó, nhóm nghiên cứu quyết định phục dựng khuôn mặt Ramesses II trưởng thành không kèm theo trang sức. Xác ướp cũng cho thấy vị pharaoh này có "nước da nâu mật ong" và "mũi nhô cao". Các thợ ướp xác đã cố gắng bảo tồn chiếc mũi bằng cách nhồi vào những thứ như hạt, nhựa resin và xương động vật.

Quá trình phục dựng gương mặt pharaoh Ramesses II. (Video: Face Lab/Liverpool John Moores University).

Đây là dự án phục dựng thứ hai mà Sahar chỉ đạo gần đây sau khi hoàn thành phục dựng gương mặt pharaoh Tutankhamun cùng với nhà điêu khắc Christian Corbet. Tuy nhiên, phục dựng gương mặt của một pharaoh đã qua đời từ lâu đi kèm với nhiều thách thức. Ví dụ, chỉ riêng hộp sọ không thể tiết lộ mọi mặt diện mạo.

"Khó khăn sau khi xác định hình dáng gương mặt là thông tin về màu da, những nốt mụn và nếp nhăn, cũng như màu tóc và mắt. Trong trường hợp này, chúng tôi được Sahar và các đồng nghiệp của cô ấy gợi ý màu mắt, màu tóc và màu da. Chúng tôi cũng lấy thông tin về pharaoh Ramesses II từ sử sách. Ngoài ra, chúng tôi cũng tìm hiểu mô mềm gương mặt ở xác ướp của ông", Wilkinson chia sẻ.

Quá trình thử nghiệm cũng được kiểm tra với chủ thể sống, cho phép so sánh kết quả phục dựng dựa trên dữ liệu chụp cắt lớp với vật sống.