Tại sao cơn ho kéo dài sau khi cảm lạnh?

Cơn ho giúp bảo vệ phổi khỏi nhiễm trùng nhưng chứng viêm kéo dài có thể kích thích phản xạ thần kinh gây ho lâu ngày sau khi hết cảm lạnh.

Đối với người bị cảm lạnh, sau khi hắt hơi, sụt sịt và sổ mũi rút dần, một triệu chứng thường kéo dài là ho. Lý do chính khiến cơn ho mãi không dứt là chứng viêm còn sót lại, tiến sĩ Albert Rizzo, giám đốc chuyên môn ở Hiệp hội phổi Mỹ, cho biết. Chứng viêm này có thể đến từ vài nguồn nên rất khó điều trị, theo Live Science.

Cơn ho có thể kéo dài nhiều ngày tới hàng tuần sau khi khỏi cảm lạnh. (Ảnh: Medical Republic).

Những nguồn này có thể bao gồm nhiễm virus và vi khuẩn gây viêm đường thở và mũi. Chứng viêm này gây kích ứng niêm mạc ở đường thở và mũi, tạo ra dịch nhầy, tức đờm và nước mũi gắn liền với cảm lạnh. Viêm mũi thường dẫn tới chảy dịch mũi sau, tức dịch nhầy trôi từ mũi xuống họng. Đây là nguyên nhân phổ biến gây ho, theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ. Khi các hạt tiến vào đường thở qua mũi hoặc miệng, chúng có thể thúc đẩy thụ thể ở phổi thông báo cho não bộ. Áp lực sau đó tích tụ ở cơ hoành và không khí bị đẩy mạnh ra, mang theo bụi, thức ăn và dịch nhầy.

Ngoài viêm mũi, cơn ho kéo dài sau cảm lạnh do viêm đường thở có thể mất vài tuần để thuyên giảm. Thời gian này có thể lâu hơn nếu người bệnh từng bị viêm phổi hoặc hút thuốc, theo Rizzo. Khi một người bị ốm, tế bào miễn dịch đặc biệt có tên đại thực bào và bạch cầu trung tính giúp đối phó nhiễm trùng ở đường thở. Những tế bào đó cũng gây viêm. Thỉnh thoảng sau khi bệnh cảm lạnh kết thúc, các tế bào như vậy vẫn lưu lại khiến đường thở bị viêm. Đây là lý do cơn ho có thể tiếp diễn, tiến sĩ Amy Dickey, bác sĩ phổi và chăm sóc lâm sàng ở bệnh viện đa khoa Massachusetts (MGH) kiêm thầy giáo hướng dẫn ở Trường y Harvard.

Trong khi đó, mô ở đường thở có thể cực kỳ nhạy cảm với hạt bay vào mũi hoặc miệng. Đó là vì có một hệ thống dây thần kinh và cơ phức tạp trong đường thở, cổ họng và não bộ kiểm soát cơn ho. "Giống như nếu bạn gõ búa phản xạ lên đầu gối, chân bạn sẽ duỗi ra", Dickey so sánh. Nói cách khác, virus và dịch nhầy là búa phản xạ và cơn ho giống như phần chân duỗi ra. Khi chứng viêm giảm dần, phản xạ trở nên kém nhạy hơn và cơn ho sẽ biến mất.

Dù ho nhiều có thể gây khó chịu, cơn ho đóng vai trò như một chức năng miễn dịch. Nếu vật kích ứng và dịch nhầy ở trong đường thở, chúng có thể phá hủy mô hoặc phổi, thậm chí gây nghẹt thở. Dickey khuyến khích tập mô phỏng thở sâu để làm loãng dịch nhầy giúp ho ra dễ hơn. Điều này sẽ giúp loại bỏ vật kích ứng gây viêm. Nếu cơn ho kéo dài hơn 8 tuần, người bệnh cần đi khám để chụp X quang lồng ngực hoặc kiểm tra dấu hiệu , khí phổi thũng hoặc nhiều bệnh nghiêm trọng khác.