Mô phỏng tàu Osiris-Rex bay quanh tiểu hành tinh Bennu. Ảnh: NASA.
Chuyến bay hồi hương của tàu thăm dò Osiris-Rex sẽ kéo dài 2 năm. Tàu Osiris-Rex tới tiểu hành tinh Bennu vào năm 2018 và mất 2 năm bay quanh quỹ đạo trước khi thu thập đất đá từ bề mặt thiên thể vào mùa thu năm ngoái. Nhà khoa học Dante Lauretta ở Đại học Arizona ước tính tàu vũ trụ chở khoảng 200 - 400 g mẩu đất đá nhỏ. Tuy nhiên, số lượng trên đã vượt xa mục tiêu ban đầu là 60 g.
Đây là lượng mẫu vật ngoài không gian lớn nhất mà Mỹ từng thu thập từ sau khi tàu Apollo mang mẫu đá Mặt Trăng về Trái Đất. Dù NASA từng lấy mẫu bụi sao chổi và gió mặt trời, nhiệm vụ Osiris-Rex đánh dấu lần đầu tiên cơ quan này gom mẫu đá tiểu hành tinh. Nhật Bản đã thực hiện nhiệm vụ tương tự hai lần, nhưng số lượng rất nhỏ. Các nhà khoa học mô tả chuyến bay hôm 10/5 từ tiểu hành tinh Bennu lân cận là sự kiện chứa đủ "cay đắng ngọt bùi".
"Tôi đã làm việc trong dự án lấy mẫu vật tiểu hành tinh từ khi con gái tôi còn mặc tã và giờ đây con bé sắp tốt nghiệp trung học. Đó là cả một hành trình dài", nhà khoa học NASA Jason Dworkin cho biết.
Osiris-Rex bay cách tiểu hành tinh Bennu quay quanh Mặt Trời gần 300 km khi kích hoạt động cơ chính vào chiều ngày 10/5 để khởi hành về Trái Đất. Các chuyên viên kiểm soát bay của công ty chế tạo tàu vũ trụ Lockheed Martin tại Colorado reo hò khi tín hiệu xác nhận tàu vũ trụ khởi hành truyền về. Giới nghiên cứu hy vọng có thể khám phá bí mật của hệ Mặt Trời từ mẫu vật thu thập hồi tháng 10 năm ngoái trên bề mặt gồ ghề giàu carbon của Bennu. Tiểu hành tinh này có đường kính ước tính 490 m.
Bennu được cho là mảnh vỡ của một tiểu hành tinh lớn hơn, chứa những khối xây dựng cơ bản của hệ Mặt Trời. Mẫu vật đưa về Trái Đất có thể hé lộ các hành tinh hình thành như thế nào và quá trình sự sống nảy sinh trên Trái Đất. Thông qua mẫu vật, giới nghiên cứu cũng có thể xác định nguy cơ va chạm của Trái Đất với những thiên thể đá trong vũ trụ. Dù Bennu ở cách chúng ta 287 triệu km, tàu Osiris-Rex sẽ phải trải qua hành trình 2,3 tỷ km để trở về Trái Đất.
Tàu vũ trụ lớn cỡ chiếc xe hơi sẽ bay vòng quanh Mặt Trời hai lần, sau đó thả khoang chứa mẫu vật xuống sa mạc ở bang Utah vào ngày 24/9/2023, kết thúc nhiệm vụ trị giá hơn 800 triệu USD. Tàu được phóng từ Cape Canaveral năm 2016. Mẫu vật quý giá sẽ được lưu trữ ở phòng thí nghiệm mới đang trong quá trình xây dựng tại Trung tâm Vũ trụ Johnson của NASA ở Houston.
Ban đầu, các nhà khoa học cho rằng tàu vũ trụ lưu trữ khoảng 1 kg đất đá tiểu hành tinh, nhưng gần đây họ đưa ra ước tính nhỏ hơn sau khi kiểm tra lại. Họ sẽ không biết chắc có bao nhiêu đất đá còn trên tàu cho tới khi mở nắp khoang chứa mẫu vật sau khi tiếp đất.
An Khang (Theo Phys.org)