Tốt nghiệp trung học vào năm 1986 nhưng Nong Jiagui không thể học tiếp lên đại học vì hoàn cảnh gia đình khó khăn. Nhận thấy Nong yêu văn học, người chú là giáo viên trong vùng, đã khuyến khích ông theo đuổi nghề giáo. Chú muốn Nong trao tri thức cho những đứa trẻ ở vùng quê nghèo hoặc nơi không có điều kiện được phổ cập giáo dục.
Theo lời khuyên của chú, Nong quyết định dạy học tại làng bệnh phong, vốn là khu vực bị cô lập tại huyện Quảng Nam. Trước đó năm 1957, chính quyền huyện Quảng Nam cho xây dựng trung tâm điều trị cho hơn 180 người mắc bệnh phong và gia đình.
Trung tâm nằm sâu trong thung lũng, không ai dám đến gần. Người dân địa phương gọi đây là "làng bệnh phong". Trẻ em của những gia đình trong làng không được vào thị trấn hay sang các làng khác học tập. Làng cũng không có giáo viên hay trường học.
Thầy Nong Jiagui dạy học năm 2020. Ảnh: Yunnan.
Nong nhớ lại, khi mới đến, ông cảm thấy sợ hãi trước bầu không khí ảm đạm, cô quạnh. Các bác sĩ đã an ủi, hướng dẫn Nong phương pháp khử trùng và bảo vệ sức khỏe. Họ khẳng định trẻ em đều khỏe mạnh, có thể tham gia học tập tại trung tâm y tế trong làng, dưới sự kiểm soát của y bác sĩ.
Dù đã hơn 30 năm, Nong bảo "không thể nào quên" kỷ niệm về buổi học đầu tiên tại ngôi làng này. Trong khi thầy giáo xếp vị trí cho học sinh, phụ huynh đứng từ xa nhìn vào lớp. Đôi mắt họ ánh lên sự tò mò xen lẫn sợ hãi khi lần đầu tiên nhìn thấy giáo viên.
"Nhìn các em nhỏ khỏe mạnh, hoạt bát, ánh mắt sáng ngời, tôi nhận ra mình không được phép bỏ chạy. Dù sợ hãi hay khó khăn đến đâu, tôi cũng phải giúp các em có cuộc sống tốt hơn", ông Nong nói.
Trong phòng học rộng 20m2, thầy giáo yêu cầu 12 đứa trẻ từ 5 đến 12 tuổi ngồi giữ khoảng cách. Những em lớn được dạy cách cầm bút, sau đó hướng dẫn em nhỏ hơn. Các em đều say mê học tập, đặt nhiều câu hỏi cho thầy giáo.
Thời gian đầu, mỗi tháng Nong được trả 19 nhân dân tệ (khoảng 67.000 đồng). Tuy nhiên, dân làng đã tự nguyện quyên góp, tăng tiền lương của thầy giáo lên 35 nhân dân tệ (khoảng 120.000 đồng).
Trước khi trao tận tay Nong, mọi người hấp tiền trong nồi áp suất để diệt vi khuẩn. Hành động này khiến thầy giáo xúc động. Ông tự nhủ sẽ bám trụ tại làng bằng bất cứ giá nào để giúp đỡ những con người nơi đây.
Năm 1992, lứa học sinh đầu tiên của thầy Nong tốt nghiệp cấp một, được nhận vào trường THCS huyện. Nong cùng học sinh đi bộ ba tiếng đến trường huyện. Dù phải xa học trò, ông cảm thấy tự hào vì các em được tiếp cận môi trường giáo dục tốt hơn.
Sau đó, Nong đặt tên cho làng là Luosongdi, nghĩa là đậu phộng, loại cây trồng phổ biến tại đây. Ông hy vọng học sinh đến trường huyện có thể sử dụng tên gọi mới cho địa chỉ liên lạc, không bị mọi người cô lập vì ba chữ "làng bệnh phong".
Thầy Nong trò chuyện với học sinh tại "làng bệnh phong" huyện Quảng Nam, Trung Quốc. Ảnh: China Daily.
Một thời gian sau, Nong được chính quyền phân công công tác tại ngôi làng khác. Tuy nhiên, thầy giáo đã xin trở lại Luosongdi chỉ sau một học kỳ vì nhớ lũ trẻ và người dân. "Những đứa trẻ làng Luosongdi cần tôi hơn trẻ em ở bất cứ đâu khác. Giáo dục có thể thay đổi cuộc sống của các em và góp phần tạo nên những gia đình văn hóa", Nong cho biết.
Huang Zuofu, quan chức của Phòng Giáo dục huyện Quảng Nam, cho biết khi những người mắc bệnh phong cuối cùng qua đời, làng đã cởi mở hơn với người dân địa phương. Đến năm 2020, Nong vẫn là giáo viên duy nhất trong làng. Ngoài dạy học sinh vào ban ngày, thầy dạy xóa mù chữ cho người lớn vào buổi tối và phổ cập thông tin luật pháp cho người dân địa phương.
Tháng 9/2020, chính quyền địa phương đã tuyển dụng Zhu Lidan, 22 tuổi, tân cử nhân ngành Sư phạm, về giảng dạy tại làng Luosongdi. Nữ giáo viên dạy tiếng Anh, Âm nhạc và Nghệ thuật trong khi Nong dạy Khoa học, Toán học và quản lý trường học.
Tiền lương mỗi tháng của Nong đã tăng lên 6.000 nhân dân tệ (khoảng 21 triệu đồng). Hiện tại, làng Luosongdi chỉ có sáu học sinh vì hầu hết gia đình đã bỏ đến thành phố lớn. Nong bày tỏ vui mừng khi ngày càng nhiều học sinh được đến thành phố lớn học tập.
"Nhưng tôi vẫn sẽ tiếp tục dạy tại làng dù chỉ còn một học sinh. Nếu một ngày nào đó, làng không còn học sinh, tôi sẽ chuyển đến làm việc tại những vùng nghèo hơn", Nong cho biết.
Dung Ly (Theo China Daily)