Thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao - Bài 1: Cơ hội từ chính sách trọng dụng người tài

Sau 3 năm đại dịch COVID-19, vấn đề thiếu nhân lực, đặc biệt là nhân lực có trình độ để phục vụ quá trình phục hồi kinh tế đang là bài toán ở nhiều nơi.

Tại Khu hành chính đặc biệt Hong Kong (Trung Quốc), nơi đối diện với tình trạng già hóa dân số và dân số tăng trưởng âm, ngoài việc tích cực đào tạo và giữ chân người tài, chính quyền cũng tích cực thu hút nguồn nhân lực nước ngoài để tiếp tục nâng cao năng lực cạnh tranh. Đây là cơ hội cho người nước ngoài, trong đó có người Việt, tới học tập và làm việc tại một trong những nền kinh tế được đánh giá có sức cạnh tranh nhất thế giới.

Phóng viên TTXVN tại Hong Kong thực hiện chùm 2 bài về thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao ở Hong Kong.  

Toàn cảnh Hong Kong, Trung Quốc, ngày 17/2/2020. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN

Bài 1: Cơ hội từ chính sách trọng dụng người tài

Cuối tháng 12/2022, Hong Kong đã cho ra mắt nền tảng trực tuyến “Cửa sổ dịch vụ nhân tài” để những tài năng trên toàn cầu có ý định đến Hong Kong có thể tìm hiểu và gửi đơn đăng ký. Chính quyền Hong Kong có kế hoạch thu hút 100.000 “người tài” trong 3 năm và tự tin rằng mỗi năm có thể thu hút được 35.000 người, ít nhất sẽ làm việc ở Hong Kong trong 1 năm.

Để hiện thực hóa mục tiêu trên, Hong Kong khởi động “Chương trình giấy thông hành tài năng cao cấp”. Có 3 nhóm đối tượng được tham gia chương trình này gồm những người có mức lương hằng năm trên 2,5 triệu dollar Hong Kong (khoảng 315.000 USD) trong 1 năm trở lại đây; người tốt nghiệp 100 trường đại học hàng đầu thế giới, đã có hơn 3 năm kinh nghiệm làm việc trong 2 năm qua (nhóm đối tượng này không bị hạn chế số lượng); sinh viên tốt nghiệp 100 trường đại học hàng đầu thế giới, dù chưa có kinh nghiệm làm việc, nhưng đã tốt nghiệp trong vòng 5 năm qua (giới hạn ở mức 10.000 người/năm). Thời hạn thị thực ban đầu là 2 năm và dự kiến có thể được gia hạn 2 lần, mỗi lần 3 năm, cho phép vợ/chồng và con cái chưa đến tuổi thành niên cùng đến Hong Kong. Ngoài ra, chính quyền hòn đảo này cũng nới lỏng điều kiện sinh viên tốt nghiệp không phải là người bản địa ở lại/trở lại Hong Kong làm việc, theo đó, thời gian lưu trú của nhóm đối tượng nêu trên được kéo dài từ 1 năm lên 2 năm.

Một biện pháp nữa là hoàn thuế tem bổ sung mua tài sản ở Hong Kong cho những tài năng nước ngoài đủ tiêu chuẩn. Điều này có nghĩa các tài năng nước ngoài đủ tiêu chuẩn mua tài sản ở Hong Kong có thể xin hoàn thuế tem mà người mua đã nộp đối với bất động sản đầu tiên đã mua và vẫn còn nắm giữ, cũng như thuế tem nhà mới sau khi sống ở Hong Kong đủ 7 năm và trở thành thường trú nhân của Hong Kong. 

Không chỉ vậy, chính quyền Hong Kong luôn ưu tiên chất lượng giáo dục và thu hút sinh viên chất lượng cao bằng các chế độ học bổng tốt, cao hơn hẳn nhiều nước trên thế giới. Ví dụ, đối với nghiên cứu sinh, nếu giành được học bổng của chính quyền Hong Kong (PhD Fellowship Scheme), sẽ nhận được 41.690 USD/năm, cùng chi phí tham gia các hội nghị khoa học và được hỗ trợ về nhà ở. Chính quyền và các trường đại học ở Hong Kong còn có nhiều học bổng khác dành cho sinh viên quốc tế ở bậc đại học và cao học. Đặc biệt, Hong Kong còn có chính sách trợ cấp sinh hoạt phí cho sinh viên trong khuôn viên trường và ký túc xá, giúp giảm các áp lực về mặt tài chính cho sinh viên. Vì vậy, sinh viên vừa có thể tập trung học tập nghiên cứu trong môi trường hiện đại, vừa đảm bảo chất lượng sống tốt nhất với chi phí rất hợp lý.

Theo đánh giá của Tổng lãnh sự Việt Nam tại Hong Kong Phạm Bình Đàm, Hong Kong là địa điểm rất tốt để du học cũng như lập nghiệp trong tương lai. Chất lượng các trường đại học tại Hong Kong, đặc biệt là các trường xếp hạng trên thế giới, có thể đáp ứng tất cả kỳ vọng dựa trên những tiêu chí về chất lượng, chi phí, tính phù hợp, cơ hội việc làm, vấn đề an ninh, đặc biệt là sự chăm sóc gần gũi, cởi mở và hỗ trợ sinh viên. Số liệu của Cục quản lý xuất nhập cảnh cho thấy 43.732 người nước ngoài đã học ở Hong Kong vào năm 2021, tăng 24% so với năm 2020.

Phó Giáo sư Nguyễn Tuấn Anh đã có 6 năm công tác tại Khoa Khoa học sự sống thuộc Đại học Khoa học và Công nghệ Hong Kong (HKUST). Từng là sinh viên Đại học Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội, làm nghiên cứu sinh và sau tiến sĩ ở Hàn Quốc, Phó Giáo sư Tuấn Anh cho biết có nhiều lý do khiến anh chọn HKUST làm điểm đến tiếp theo vì nhà trường có chế độ lương bổng tốt và nhà cửa rất tốt cho nhân viên, giúp anh và đồng nghiệp có thể toàn tâm tập trung vào công việc nghiên cứu và giảng dạy. Ngoài ra, HKUST có cơ sở vật chất tốt, phòng thí nghiệm hiện đại, tài trợ cho phòng thí nghiệm một nguồn tài chính ổn định trong nhiều năm, cho phép anh có thể tuyển được các nghiên cứu sinh giỏi, trả tiền cho các kỹ thuật viên và nhiều thí nghiệm sinh học đắt tiền. Các đồng nghiệp trong trường đều là những nhà khoa học xuất sắc, hội tụ từ nhiều quốc gia trên thế giới, có nhiều công trình xuất sắc, anh muốn được hợp tác với họ trong các đề tài cần đến nhiều nhà khoa học. Hơn nữa, Hong Kong là một thành phố luôn tôn trọng và đối xử công bằng với người nhập cư, khiến anh và gia đình có cảm giác không bị phân biệt khi sống, học tập và làm việc ở đây.

Bác sĩ Nguyễn Hoàng Long, nghiên cứu sinh tại Đại học Trung Văn Hong Kong (CUHK), Chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam tại Hong Kong, thì cho rằng mỗi công dân Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại Hong Kong luôn mang trong mình trọng trách một người đại sứ quảng bá về tài năng, trình độ, văn hóa của người Việt Nam, đồng thời đóng góp vào sự phát triển chung của Hong Kong. Đó chính là điều kiện tiên quyết để chính quyền Hong Kong sẽ có thêm nhiều chính sách ưu tiên đối với người Việt Nam, đặc biệt là học sinh, sinh viên.

Như chia sẻ của bác sĩ Long, vị trí địa lý và yếu tố lịch sử đặc biệt của Hong Kong đã tạo ra sự giao thoa văn hóa và môi trường giáo dục giữa phương Đông và phương Tây tại thành phố này. Đây cũng chính là lợi thế lớn cho sinh viên quốc tế đến học tập và làm việc tại Hong Kong. Sự đa dạng trong ngôn ngữ là một điểm quan trọng để sinh viên có thể thích ứng nhanh với cuộc sống và học tập tại Hong Kong. Ngoài việc học tập nghiên cứu trong môi trường tiếng Anh, sinh viên có thể sử dụng tiếng Anh, tiếng Quảng Đông và tiếng phổ thông trong cuộc sống hằng ngày với người bản địa. Vì vậy, sau khi hoàn thành chương trình học tập tại đây, sinh viên sẽ dễ dàng hòa nhập với cuộc sống và môi trường làm việc tại nước mình, hoặc khi tiếp tục học tập, làm việc tại các nước phương Tây.

Bên cạnh đó, Hong Kong có rất nhiều giáo sư là những chuyên gia hàng đầu thế giới trong các lĩnh vực, có những phát minh sáng chế quan trọng và cũng có nhiều người đạt giải Nobel. Ngoài yếu tố chuyên môn, các giáo sư tại Hong Kong có phong cách làm việc chuyên nghiệp như ở các nước phương Tây, nhưng lại có sự gần gũi trong giao tiếp thường ngày của nền văn hóa châu Á. Do đó, đối với sinh viên Việt Nam, Hong Kong cũng sẽ là một điểm đến hấp dẫn khi có thể trải nghiệm một nền giáo dục chất lượng cao, tương đương với các cường quốc giáo dục khác trên thế giới như Mỹ, Anh, Pháp, Australia, Canada… ngay tại một vùng lãnh thổ có khoảng cách địa lý rất gần Việt Nam.