Foudouko bị đồng loại tấn công ngay cả sau khi chết. Ảnh: New Scientist.
Lúc đầu các nhà khoa học ở trại nghiên cứu tinh tinh Fangoli nghe thấy những tiếng la hét ầm ỹ phát ra từ một ổ nằm ngủ ở gần đó lúc sáng sớm. Sau đó, họ nhanh chóng phát hiện cảnh tượng đáng sợ vào rạng đông, theo New Scientist.
Trước mắt nhóm nghiên cứu là xác chết của một con tinh tinh Tây Phi tên Foudouko vẫn đang chảy máu nhiều giờ sau khi nó qua đời, với dấu vết bị đánh đập, giết và ăn thịt một phần bởi những thành viên trong đàn của chính nó.
Dù tinh tinh được biết đến với hành vi giết đối thử từ những đàn khác, những vụ giết thành viên trong đàn kiểu này vô cùng hiếm gặp, chỉ có 9 trường hợp được ghi nhận từ trước tiiws nay. Các nhà nghiên cứu cho biết tỷ lệ chênh lệch giữa con đực và con cái trưởng thành trong đàn này có thể dẫn tới sự gia tăng những vụ đụng độ do gia tăng cạnh tranh để giành quyền giao phối.
Video chứa nội dung nhạy cảm, độc giả cân nhắc trước khi xem
Trong nghiên cứu công bố hôm 23/1 trên tạp chí Linh trưởng học Quốc tế, các nhà nghiên cứu nêu chi tiết vụ tấn công kéo dài ngay cả sau khi Foudouko chết. "Nhiều con tinh tinh tấn công xác chết của nó, chủ yếu là một con đực trưởng thành trẻ tuổi và một con cái lớn tuổi. Con cái cũng ăn xác chết", nhóm nghiên cứu cho biết.
Cảnh quay sau vụ tấn công cho thấy cả đàn cắn xé và giật kéo cái xác một cách hung dữ. Xác Foudouko được tìm thấy trong tình trạng chảy máu xối xả từ một vết cắn ở chân phải, kèm theo một vết thương dài và sâu ở sau lưng, hậu môn rách toạc, xương sườn bị gãy, và thương tích ở ngón tay do răng của những kẻ tấn công gây ra khi chúng xúm vào kéo căng tay nó và ghì nó xuống, theo New Scientist.
Các nhà nghiên cứu nghi ngờ Foudouko chết do nội thương, hoặc chảy máu từ bàn chân bị thương. Theo họ, nó bị đánh bằng đá và gậy gộc sau khi chết rất lâu, trong khi những con tinh tinh tiếp tục làm gãy tứ chi và thậm chí ăn một phần thịt nó.
"Cảnh tượng thật chấn động", Jill Pruetz ở Đại học Iowa, Mỹ, người đã nghiên cứu cả đàn từ năm 2001 chia sẻ. "Con cái ăn thịt xác chết nhiều nhất là mẹ của hai con đực có vị trí cao nhất trong đàn. Con trai của nó là những con duy nhất không tham gia tấn công cái xác một cách hung dữ".
Trong cộng đồng tinh tinh thường có nhiều con cái trưởng thành hơn con đực. Nhưng tại khu vực thuộc Dự án tinh tinh thảo nguyên Fangoli ở Senegal, con đực có số lượng lớn hơn gấp đôi con cái tiềm năng. Đây có thể là hệ quả do hoạt động của con người, bởi những con cái bị săn trộm để cung cấp con non cho hoạt động buôn bán thú cảnh.
Foudouko từng giữ vai trò con đực đầu đàn, cùng với con đực có vị trí cao thứ hai tên Mamadou và "có phong cách giống như độc tài", theo Pruetz. Sau khi Mamadou bị thương năm 2007 và buộc phải tách khỏi đàn nhiều tuần, sau đó bị đẩy xuống vị trí thấp, Foudouko chịu sự tẩy chay do tiếp tục liên minh với Mamadou. Trên thực tế, nó bị đuổi khỏi đàn và phải sống cô độc nhiều năm.
Với khả năng tìm được bạn tình thấp, Foudouko gia nhập lại đàn, nơi Mamadou đã trở về vị trí thủ lĩnh số hai và anh trai nó là David giữ vị trí đầu đàn. Dù chúng chấp nhận để Foudouko trở lại, đôi khi một số thành viên trong đàn vẫn xua đuổi nó.
Các nhà nghiên cứu cho biết Foudouko cố gắng nắm lại quyền lực, một động thái ngốc nghếch. Họ chứng kiến đồng minh của nó là Mamadou cố gắng đánh thức con tinh tinh chết sau vụ tấn công và bản thân nó sau đó cũng bị trục xuất.
Phương Hoa