Vệ tinh "xác sống" bị bỏ hoang gần nửa thế kỷ bất ngờ gửi tín hiệu về Trái đất

Sau 45 năm không hoạt động, LES-1 bất ngờ tự gửi tín hiệu về Trái đất, khiến nó trở thành một trong những vệ tinh "xác sống" lâu đời nhất.

Vào tháng 3 năm 2012, người đam mê sóng vô tuyến nghiệp dư người Anh Phil Williams đã phát hiện ra một tín hiệu mạnh và đều đặn từ không gian gần Trái đất khi sử dụng thiết bị vô tuyến của riêng mình để theo dõi tín hiệu vô tuyến từ không gian có tần số 237 MHz và lặp lại cứ sau 4 giây.

Về phát hiện này, Phil Williams dựa vào cơ sở kiến thức của mình để kết luận rằng đây không phải là hiện tượng tự nhiên, sau khi phân tích, ông phát hiện ra rằng tín hiệu vô tuyến này từ không gian gần Trái đất thực chất là do một vệ tinh nhân tạo mang số hiệu "LES-1"  gây ra. 

Điều khó tin là "LES-1" đã bị bỏ hoang gần nửa thế kỷ, nay nó đột nhiên gửi lại một tín hiệu, quả thực là không thể tin được. Mọi người sau đó đã nói về điều này rất nhiều, và một số thậm chí còn nói rằng vệ tinh đã được người ngoài hành tinh điều khiển và đã được kích hoạt lại nhằm gửi một loại thông điệp nào đó đến con người.

Vệ tinh Thử nghiệm Lincoln 1, còn được gọi là LES-1, là một vệ tinh liên lạc, vệ tinh đầu tiên trong số chín vệ tinh trong chương trình Vệ tinh Thử nghiệm Lincoln. Được Không quân Hoa Kỳ (USAF) ra mắt vào ngày 11 tháng 2 năm 1965, nó đi tiên phong trong nhiều công nghệ tiên tiến lúc bấy giờ, bao gồm cả việc sử dụng tích cực băng tần SHF (tần số siêu cao) của quân đội. (Ảnh: Zhihu).

Vậy sự thật là gì?

Hồ sơ dữ liệu cho thấy "LES-1" là một vệ tinh liên lạc thử nghiệm liên kết với Phòng thí nghiệm Lincoln ở Hoa Kỳ. Nó được sử dụng để kiểm tra tác động của tầng điện ly đối với thông tin liên lạc vô tuyến trong không gian. Nó được phóng vào ngày 11 tháng 2 năm 1965.

Tuy nhiên, vệ tinh này đã không thể đi vào quỹ đạo đồng bộ theo kế hoạch mà thay vào đó nó đi vào quỹ đạo hình elip với độ cao khoảng 2.800km. Hơn nữa, trạng thái của vệ tinh trên quỹ đạo cũng không chính xác và bị mất kiểm soát.

Dù "LES-1" đã được phóng lên vũ trụ nhưng nó không thể hoạt động bình thường theo đúng kế hoạch, nên chỉ có thể trở thành một vệ tinh nhân tạo bị loại bỏ và nằm trên quỹ đạo Trái đất. Kể từ năm 1967, không có tín hiệu vô tuyến nào được thu từ vệ tinh này.

Dòng Vệ tinh Thử nghiệm Lincoln (LES) là dự án vệ tinh liên lạc tích cực đầu tiên của Phòng thí nghiệm Lincoln của MIT. (Ảnh: Zhihu).

Sau 45 năm, tại sao "LES-1" bị loại bỏ có thể gửi tín hiệu vô tuyến trở lại Trái đất?

Sau khi tin tức về phát hiện của Phil Williams lan truyền, nó đã thu hút rất nhiều đài phát thanh nghiệp dư, tất cả đều xác nhận nguồn gốc của tín hiệu. Phòng thí nghiệm Lincoln ở Hoa Kỳ cũng rất ngạc nhiên sau khi biết tin này, sau khi xác nhận thêm, phòng thí nghiệm phát hiện ra rằng tín hiệu quả thực đến từ vệ tinh nhân tạo "LES-1" đã bị bỏ hoang trong nhiều năm.

Qua phân tích quỹ đạo của "LES-1" khi Phil Williams nhận được tín hiệu, các nhà khoa học cho rằng "LES-1" không phải bị người ngoài hành tinh cướp đi mà sở dĩ nó phát ra những tín hiệu lạ là do nó đã trải qua nhiều lần thay đổi quỹ đạo, độ cao quỹ đạo của "LES-1" đã giảm xuống hàng trăm km so với thời điểm ban đầu. Vào thời điểm này, "LES-1" nằm trong Vành đai bức xạ Van Allen.

Vệ tinh LES-1 phát ra những tín hiệu lạ là do nó đã trải qua nhiều lần thay đổi quỹ đạo. (Ảnh minh họa: Zhihu).

Vành đai bức xạ Van Allen là vành đai bức xạ hạt năng lượng cao bao quanh Trái đất, được hình thành bởi các hạt tích điện năng lượng cao bị từ trường Trái đất bắt giữ. Nhà khoa học James Van Allen đã phát hiện ra sự tồn tại của nó vào năm 1958. Phần mạnh nhất của vành đai bức xạ hạt năng lượng cao này phân bố trên bầu trời ở khoảng cách từ một trăm đến hàng trăm km tính từ Trái đất.

Các nhà khoa học cho rằng khi các hạt tích điện năng lượng cao trong vành đai bức xạ Van Allen bắn phá "LES-1", có thể điều này đã kích hoạt lại mạch phát tín hiệu của nó. Ngoài ra, các nhà khoa học suy đoán lý do khiến "LES-1" vẫn có thể phát ra tín hiệu có thể là do một số tấm pin Mặt trời bao phủ bề mặt đa diện của nó có thể vẫn đang tiếp tục hoạt động nhưng nguồn điện duy trì lại không đều. Tín hiệu từ "LES-1" lặp lại sau mỗi bốn giây, có lẽ là do nó liên tục bị sụt giảm.

Trên thực tế, ngoài "LES-1", tình huống tương tự cũng từng xảy ra với các vệ tinh khác trong loạt, ví dụ như người anh em "LES-5" của "LES-1" cũng được phát hiện đã phát ra tín hiệu nhiều năm sau khi nó bị loại bỏ, nhưng nó phát ra tín hiệu không kỳ lạ như "LES-1".

Tín hiệu từ "LES-1" lặp lại sau mỗi bốn giây, có lẽ là do nó liên tục bị sụt giảm. (Ảnh minh họa: Zhihu).

"LES-1" vẫn có thể phát tín hiệu vô tuyến sau hơn 40 năm, điều thực sự đáng chú ý là một số bộ phận của vệ tinh vẫn có thể hoạt động trở lại sau nhiều năm. Tuy nhiên, các nhà khoa học không hài lòng về điều này, bởi “LES-1” giờ đây chỉ là rác vũ trụ vô dụng. 

Theo thông tin từ Văn phòng các vấn đề ngoài vũ trụ của Liên hợp quốc, kể từ khi phóng vệ tinh nhân tạo đầu tiên trên thế giới "Sputnik 1" từ Liên Xô vào ngày 4 tháng 10 năm 1957, số lượng vệ tinh nhân tạo được phóng lên vũ trụ cho đến nay là tổng con số đã lên tới hơn 16.000. Hiện tại, chỉ có gần 7.000 chiếc trong số đó vẫn còn hoạt động trong không gian, số còn lại đã bị loại bỏ và hầu hết chúng đã trở thành rác vũ trụ quay quanh Trái đất.

Lượng rác vũ trụ ngày càng tăng do các hoạt động không gian của con người gây ra. (Ảnh minh họa: Zhihu).

Với lượng rác vũ trụ ngày càng tăng, hiện tại không có cách nào tốt hơn để loại bỏ nó vì chi phí quá cao. Ngày nay, lượng rác vũ trụ ngày càng tăng do các hoạt động không gian của con người gây ra đã đe dọa sự phát triển của ngành công nghiệp vũ trụ của con người. Mặc dù nhiều cường quốc vũ trụ lớn đã thiết lập các hệ thống cảnh báo và theo dõi mảnh vỡ không gian, nhưng lượng rác vũ trụ quá lớn vẫn là mối đe dọa tiềm tàng đối với các tàu vũ trụ và phi hành gia quay quanh quỹ đạo.