Nghiên cứu mới cho thấy có sự khác biệt đáng kể giữa bộ não nam và nữ

Liệu ngoài sự khác biệt dễ nhận thấy như tóc, gương mặt và cơ quan sinh dục thì ở nam giới và nữ giới bộ não còn khác biệt như thế nào? Câu hỏi này rất khó để trả lời, gây tranh cãi mạnh mẽ vì khó để tìm ra một đáp án chung. Mới đây, một nghiên cứu mới nhất về hình ảnh não bộ cho thấy có những nét tương đồng cũng như khác biệt giữa bộ não của nam và nữ. Công trình này một lần nữa đặt ra nhiều câu hỏi, quan điểm mới về sự khác biệt giữa não bộ với giới tính cũng như ảnh hưởng tới sự thông minh và hành vi của mỗi con người.

Trong nhiều thập niên qua, các nhà khoa học não bộ nhận thấy rằng, tổng lượng bộ não trung bình của nam giới thường cao hơn một chút so với nữ giới. Điều này không thể khẳng định giới nào sẽ khôn hơn hay lanh hơn vì nó còn phụ thuộc vào các yếu tố cấu trúc bên trong của não. Phần lớn các nghiên cứu từng thực hiện trước đây chủ yếu ở các mẫu não bộ tương đối nhỏ, chỉ khoảng dưới 100 bộ não được nghiên cứu, do đó, để đi tới kết luận chung cho toàn bộ tổng thể là điều không thể.

Nghiên cứu mới nhất cho thấy sự khác biệt giữa bộ não nam và nữ. Trong đó, tổng lượng não ở nam giới nhiều hơn nữ giới. Ngược lại, vỏ não của nữ giới có khuynh hướng dày hơn nam giới. - Ảnh: Alamy.

Trong nghiên cứu mới nhất này, một nhóm các nhà khoa học dẫn đầu bởi nhà tâm lý học Stuart Ritchie, đồng thời cũng là nghiên cứu sinh của trường Đại học Edinburgh đã thu thập, xử lý dữ liệu từ Biobank, một chương trình thí nghiệm nghiên cứu y học dài hạn mới ở Anh với khoảng 500 000 người tình nguyện đăng ký tham gia. Một nhóm người trong chương trình này đã được quét não qua công nghệ chụp ảnh MRI gồm 2 750 phụ nữ và 2 466 nam giới ở độ tuổi trung bình từ 44-77 tuổi. Ritchie và các cộng sự của ông đã kiểm tra khối lượng của 68 vùng trong não, cũng như độ dày của vỏ não, lớp nhăn của não - đây được cho là vùng có ý nghĩa quan trọng trong ý thức, ngôn ngữ, trí nhớ, nhận thức cũng như các chức năng khác liên quan tới não.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, vỏ não của phụ nữ có khuynh hướng dày hơn của nam giới. Đồng thời, tiêu chí vỏ não dày có liên quan tới các điểm số cao qua các bài kiểm tra về nhận thức cũng như trí thông minh. Trong khi đó, ngược lại nam giới có lượng não bộ nhiều hơn nữ giới qua vài khu vực trong não mà họ quan sát bao gồm vùng hippocampus (có vai trò lớn trong trí nhớ và nhận thức về không gian), vùng amygdala (quyết định yếu tố cảm xúc, trí nhớ), vùng striatum (liên quan tới học tập, ức chế), và vùng đồi não (chuyên xử lý và chuyển tiếp thông tin cảm quan đến các bộ phận khác trong não).

Nguồn ảnh: PBS.

Khi các nhà nghiên cứu điều chỉnh số liệu xem xét các vùng não phụ cận liên quan tới kích thước tổng thể não bộ, nhóm cũng phát hiện ra rằng, chỉ có 14 khu vực não ở nam giới có lượng não lớn, còn ở phụ nữ  chỉ có 10 vùng não trong bộ não  là có tổng lượng não lớn.

Bên cạnh đó, khối lượng và độ dày vỏ não của nam giới cũng có khuynh hướng khác biệt nhiều so với phụ nữ, các nhà khoa học đã báo cáo nghiên cứu này trên trang BioRxiv.

Đây là một nghiên cứu mới khá hấp dẫn, phù hợp với các nghiên cứu trước đó liên quan giữa não bộ với các yếu tố khả năng tình dục và trình độ IQ của mỗi người. Ritchie cho biết: “Những nghiên cứu trước đây không phản ánh được những sự khác biệt chung, cụ thể giữa não bộ nam và nữ giới”. “Đây là lý do tại sao nghiên cứu mới của chúng tôi được rất nhiều người tham gia bởi một phần vì nó thú vị, đặc biệt là với nam giới. Nghiên cứu này ít nhiều cho thấy đặc điểm của não bộ nam giới và các thay đổi liên quan tới thể chất cũng như tinh thần”.

Mặc dù, kết luận chung của cuộc nghiên cứu cũng đã đạt được một số luận điểm nhất quán, tuy nhiên, họ cũng phát hiện ra nhiều yếu tố chồng chéo đáng kể liên quan tới khối lượng, độ dày vỏ não. Nói một cách khác, nếu dựa vào những yếu tố nhất quán trên để phân biệt não giữa nam và nữ thì cũng khó mà đạt độ khách quan, chính xác cao. Bởi sự khác biệt, chồng chéo giữa bộ não nam và nữ phức tạp hơn những gì chúng ta nghĩ.

Kết quả của nghiên cứu này thực sự rất thuyết phục - Amber Ruigrok, một nhà thần kinh học tại Đại học Cambridge, Anh đã nghiên cứu sự khác biệt giới tính trong não, cho biết trong một email gửi tới trang Science: “Khối lượng não cao hơn ở nam giới và vỏ não dày hơn ở nữ giới là hoàn toàn phù hợp, tương đồng với những nghiên cứu liên quan trước đó. Chỉ có điều là những nghiên cứu trước đây chỉ được thực hiện trên quy mô, kích thước mẫu não nhỏ, không phổ quát như nghiên cứu mới nhất này”.

Ruigrok còn chú ý rằng, một yếu tố cần được nghiên cứu thêm đó là tình trạng mãn kinh. Bởi có một lượng lớn phụ nữ được khảo sát đang trong giai đoạn mãn kinh và có nhiều biến động hormon được đánh giá là có liên quan tới cấu trúc não bộ. Điều này có thể là một trong những điểm khác biệt độc lập mới có thể được ghi nhận thêm trong nghiên cứu này.

Như vậy câu hỏi: “Liệu ngoài sự khác biệt dễ nhận thấy như tóc, gương mặt, cơ quan sinh dục ở nam giới cũng như nữ giới thì bộ não sẽ khác biệt như thế nào?” đã được làm rõ một phần.

Nhưng Ritchie cho biết nghiên cứu của ông không chỉ dùng để trả lời những câu hỏi dở dang mà còn tập trung nghiên cứu về sự khác biệt thực sự, độc lập, thực tiễn chính xác trong não bộ giữa nam và nữ chứ không phải là kết luận câu hỏi trên bằng những suy đoán mà tất cả phải được trả lời một cách chính xác, đầy đủ và phải có ý nghĩa khoa học thực sự.

Tài liệu tham khảo:

Michael Price, "Study finds some significant differences in brains of men and women", Science, April 11, 2017.

Lược dịch Huỳnh Dũng

Biên tập Biomedia Việt Nam