Cảnh giác bệnh viêm não Nhật Bản bùng phát

Tháng 7 được coi là đỉnh dịch viêm não Nhật Bản với nhiều ca nhập viện trên khắp cả nước, có thể dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề.

Mới đây, khoa Nhi Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) tiếp nhận một trẻ 15 tuổi ở Hà Tĩnh nhập viện trong tình trạng mất ý thức do viêm não cấp. Bệnh nhi có biểu hiện đau đầu, nôn, sốt, bại cánh tay phải, được đưa vào Bệnh viện Đa khoa huyện Đức Thọ sau đó chuyển đến Bệnh viện Hữu Nghị Nghệ An rồi ra Bệnh viện Bạch Mai. Khi đó tình trạng của trẻ đã rất nặng, li bì, không thể nhận biết, ngưng thở, nhịp tim, huyết áp bất thường, xét nghiệm cho thấy bị viêm não Nhật Bản. Sau 2 ngày được điều trị tích cực, tình hình trẻ được cải thiện song phải chịu di chứng não nặng nề. Hiện trẻ được xuất viện và tập trị liệu phục hồi chức năng.

Trước đó, Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) và bệnh viện của tỉnh Thanh Hóa cũng có 2 ca viêm não Nhật Bản.

Tất cả mọi người, mọi lứa tuổi nếu chưa có miễn dịch với virus viêm não Nhật Bản đều có thể mắc bệnh. Bệnh chủ yếu gặp ở trẻ dưới 15 tuổi, chiếm hơn 90% số ca mắc, trong đó đa số là trẻ 1-5 tuổi. Bệnh do muỗi truyền, diễn biến nặng, tỷ lệ di chứng và tử vong cao. Ước tính, khoảng 30% bệnh nhân nhập viện tử vong; khoảng 1/3-1/2 trường hợp sống sót bị các di chứng thần kinh và tâm thần nặng nề.

Trẻ tiêm 3 mũi vắc xin viêm não Nhật Bản, hiệu quả bảo vệ là 90-95%.

Virus này từng gây 15-20% trẻ mắc viêm não, hiện đã giảm còn 8-10% sau khi triển khai vắc xin trong tiêm chủng mở rộng. Biểu hiện chính của bệnh là sốt cao kèm theo các triệu chứng liên quan đến tổn thương hệ thần kinh trung ương như nhức đầu, buồn nôn và nôn. Trẻ mất ngủ quấy khóc, vật vã mê sảng hoặc li bì, co giật, tăng trương lực cơ, rối loạn thần kinh thực vật (da lúc đỏ lúc xám, vã mồ hôi, mạch nhanh).

Để phòng bệnh, người dân cần chú ý vệ sinh môi trường, giữ gìn nhà ở sạch sẽ, vệ sinh chuồng trại để muỗi không có nơi trú đậu. Nên ngủ màn, không cho trẻ em chơi gần chuồng gia súc, đặc biệt lúc chập tối đề phòng muỗi đốt. Muỗi truyền viêm não thường đốt vào ban đêm. Khi có dấu hiệu sốt cao cùng với các triệu chứng tổn thương hệ thần kinh trung ương cần đưa trẻ ngay đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Biện pháp phòng bệnh tốt nhất là tiêm phòng, tuy nhiên trẻ phải được tiêm đủ liều. Theo tiến sĩ Trần Đắc Phu, Cục trưởng Y tế Dự phòng, Bộ Y tế nhấn mạnh, thông thường với các văcxin khác chỉ cần tiêm một mũi là đã có hiệu lực bảo vệ trẻ (dù thấp); vắc xin phòng viêm não Nhật Bản thì ngược lại. Nếu chỉ tiêm một mũi vắc xin thì không có hiệu lực bảo vệ, tiêm đủ 2 mũi hiệu lực bảo vệ đạt trên 80%. Tiêm đủ 3 mũi thì hiệu lực bảo vệ đạt 90-95% trong khoảng 3 năm.

Đỉnh cao dịch bệnh là tháng 6 và tháng 7. Từ tháng 10 trở đi, mật độ muỗi giảm xuống và dịch kết thúc. Vì thế, ngành y tế khuyến cáo cha mẹ tuân thủ lịch tiêm chủng như sau:

Đối với trẻ dưới 5 tuổi: Tiêm 3 liều cơ bản theo lịch tiêm của chương trình tiêm chủng mở rộng.

• Mũi 1: Lúc trẻ đủ một tuổi.
• Mũi 2: Sau mũi một từ một đến 2 tuần.
• Mũi 3: Sau mũi 2 là một năm.

Sau đó cứ 3-4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi.

Đối với trẻ trên 5 tuổi nếu chưa từng được tiêm vắc xin thì cũng tiêm với 3 liều cơ bản. Khoảng cách các mũi cũng tương tự như trên.