danh sách chủ đề
Danh sách bài viết
Lần đầu tiên, chúng ta thấy được hình ảnh về một tế bào di chuyển trong cơ thể sống
Cập nhật: 18/10/2020
Nếu bạn cảm thấy mình nhỏ bé trong Vũ trụ bao la này, hay thậm chí là nhỏ bé trong cái thế giới này đi nữa, thì hãy xem ngay video dưới đây để mà vui lên! Từng tế bào trong cơ chúng ta đang hoạt động để giữ cho thực thể sống này – chính là bạn đó – tồn tại trên đời.
Nhiều thập kỉ nay, ta đã biết tế bào di chuyển như thế nào bên trong một cơ thể sống, nhưng video này là lần đầu tiên ta được chứng kiến phép màu cuộc sống ấy với một độ phân giải cao, trong không gian ba chiều như vậy.
Đây là video về một tế bào miễn dịch đang hoạt động bên trong một con cá ngựa vằn – loài Danio rerio:
Lần đầu tiên ta có thể chiêm ngưỡng những hình ảnh này.
Những chấm xanh kia mà tế bào miễn dịch nuốt vào là các hạt dextran, một loại đường đa (sugary polysaccharide) thường thấy trong rất nhiều thứ, từ rượu vang, thuốc trợ tim hay trong những mảng bám răng.
Video trên có được là nhờ một công nghệ hiển vi toàn toàn mới. Đúng là ta đã quan sát được các tế bào rất nhiều năm nay rồi, nhưng mỗi khi cố gắng quay lại hình ảnh chúng di chuyển bên trong cơ thể sống, thì hình ảnh lại mờ. Để theo dõi được tế bào, ta phải để nó lần một tấm kính mà thế thì chẳng bao giờ thấy được tế bào trong "môi trường sống tự nhiên" của chúng.
"Chính những điều này đã khiến người ta nghi ngờ rằng ta sẽ chẳng bao giờ nhìn được tế bào trong trạng thái tự nhiên, vui vẻ nằm trong cơ thể sống mà chỉ tại đó chúng mới tiến hóa, phát triển được", trưởng ban nghiên cứu, nhà vật lý học Eric Betzig nói.
Ngay cả khi cố gắng quan sát từng tế bào một, kính hiển vi vẫn quá chậm, không thể theo kịp được những hoạt động mà một tế bào thực hiện.
"Điều này cũng làm chúng tôi lo ngại rằng sẽ không thể quan sát tế bào trong trạng thái tự nhiên và không chịu áp lực", ông Betzig bổ sung.
"Người ta thường nói phải tận mắt nhìn thế mới tin được, nhưng trong ngành sinh học tế bào, tôi nghĩ câu hỏi đúng phải là "Khi nào thì ta có thể tin những gì ta nhìn thấy?"".
Để vượt qua chướng ngại vật này, ông Betzig và đội ngũ của mình kết hợp hai công nghệ hiển vi lại, tạm dịch là công nghệ quang thích ứng và công nghệ hiển vi lưới mỏng.
Công nghệ quang thích ứng – Adaptive optic là công nghệ thiên văn cho phép ta nhìn xuyên qua bầu khí quyển của Trái Đất, tới được những thiên thể ở xa. Trong trường hợp này, khi ghi lại hình ảnh những sinh vật sống, các nhà khoa học sẽ phải bắn một tia laser vào bất cứ thứ gì họ đang muốn ghi lại hình ảnh, sử dụng cách này để xác định ánh sáng đã bị biến đổi như thế nào khi đi qua những mô sống và các tế bào.
Sau đó, họ đảo ngược những biến đổi trên, khiến khu vực đang được quan sát hiện ra rõ hơn. Kết quả là ta có một hình ảnh rõ ràng: một tế bào đang hoạt động trong môi trường sống tự nhiên của nó.
Tế bào đang hoạt động trong môi trường sống tự nhiên của nó.
Công nghệ thứ hai, công nghệ hiển vi lưới mỏng - lattice light sheet microscopy cho phép các nhà nghiên cứu bắt được những hình ảnh nói trên trong thời gian thực.
Sử dụng những tấm ánh sáng cực mỏng vẩy qua vẩy lại, các nhà khoa học tạo ra được một chuỗi hình ảnh 2D, có thể đưa được vào một tấm hình 3D có độ phân giải cao. Họ có thể làm được điều đó mà không phải phá hủy tế bào hay làm gián đoạn "cuộc sống thường ngày" của nó.
Và kết quả cuối cùng chính là hình ảnh mà giới khoa học đã muốn nhìn thấy nhiều năm nay rồi: một tế bào sáng rõ, sống động đang vận động dưới kính hiển vi.
Với công nghệ mới này, kể cả những cấu trúc bên trong tế bào cũng có thể hiện ra rõ ràng dưới kính hiển vi.
Đây là các hạt cơ quan bên trong mắt của con cá ngựa vằn.
Công nghệ này sẽ dẫn ta tới những khám phá, những đột phá chưa tường có trước đây.
Đây là hình ảnh của một tế bào ung thư đang di chuyển trong mạch máu, tìm cách bám vào đâu đó.
Công nghệ này gặp hai trở ngại duy nhất: đó là giá thành thiết bị và bản thân thiết bị này không hề thân thiện với người dùng chút nào. Ông Betzig và đội ngũ của mình đã phải đặt thiết bị này lên một cái bàn dài 3 mét mới vừa.
Tuy nhiên, mặt tốt vẫn còn rất nhiều. Thứ nhất, họ đã có bằng chứng cho thấy công cụ này hoạt động một cách hiệu quả, chỉ là vấn đề thời gian trước khi công nghệ này cách mạng hóa toàn bộ hiểu biết của nhân loại với sinh học và với tế bào con người.
Thứ hai, đội ngũ các nhà khoa học đã đang thiết kế một thiết bị nhỏ hơn, một phiên bản tiếp theo của nguyên mẫu. Tuyệt vời hơn nữa, họ sẽ công bố bản thiết kế này trước công chúng để phòng thí nghiệm nào cũng có thể chế tạo một cái.
Từng tế bào trong cơ thể tôi đang tỏ lòng cảm kích với những tiến bộ khoa học của con người!
Nguồn: /
Nghiên cứu sự thay đổi hàm lượng RNA, DNA của vi khuẩn phong và mức kháng thể kháng PGL-I ở bệnh nhân phong trong quá trình điều trị đa hóa
Y tế - Sức khỏeMục tiêu thực sự của kiểm soát bệnh phong là giảm tối thiểu tình trạng tàn tật và biến chứng do bệnh phong gây ra, bằng việc phát hiện bệnh sớm, hóa trị liệu đầy đủ, điều trị phản ứng phong kịp thời và thích hợp. Đa hóa trị liệu (Multidrug Therapy-...
402 Đọc tiếp
Thuốc hỗ trợ khôi phục lại tim hiến tặng giúp lưu trữ lâu hơn và cấy ghép an toàn hơn
Y tế - Sức khỏeCấy ghép nội tạng giúp cứu mạng sống cho nhiều người, nhưng thật không may, cơ quan nội tạng không tồn tại lâu được trong kho bao quản. Giờ đây, các nhà khoa học đã chứng minh được một loại thuốc hiện có có thể khôi phục lại trái tim của người hiến...
390 Đọc tiếp
Nghiên cứu cung cấp hiểu biết mới về cách CBD giảm co giật động kinh
Y tế - Sức khỏeTrong suốt 20 năm qua, việc sử dụng cannabidiol (CBD) để điều trị chứng động kinh đã đạt được sức hút lớn, đặc biệt là khi thuốc chống động kinh gặp thất bại. Đặc tính chống co giật của CBD rất nổi tiếng; tuy nhiên, nghiên cứu mới đây đã nêu bật cách...
309 Đọc tiếp
Có thể dự đoán trước khả năng mắc chứng rối loạn căng thẳng sau sang chấn
Y tế - Sức khỏeKhi nhắc đến chứng rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD), phần lớn các nghiên cứu lâm sàng tập trung vào việc cải thiện tình trạng hơn là dự đoán trước nó. Tuy nhiên, nghiên cứu mới được thực hiện tại Trường Đại học Tufts vừa phát hiện ra một dấu...
358 Đọc tiếp
Kính áp tròng cảm ứng vừa theo dõi mắt vừa quản lý bệnh tăng nhãn áp
Y tế - Sức khỏeNhững người mắc bệnh tăng nhãn áp nếu không kiểm soát được tình trạng của họ, họ rất có thể sẽ bị mù. Một loại kính áp tròng được thử nghiệm mới có thiết kế hỗ trợ vấn đề này, vừa theo dõi các triệu chứng bệnh tăng nhãn áp vừa tự động giải phóng...
378 Đọc tiếp
5 gia vị và tiềm năng dược lý chống ung thư
Y tế - Sức khỏeNgày nay, các loại gia vị ngày càng được quan tâm không chỉ vì đặc tính ẩm thực mà còn vì những lợi ích sức khỏe tiềm ẩn, bao gồm cả khả năng ngăn ngừa ung thư. Ngày Tết, hãy cùng tìm hiểu về một số loại gia vị có đặc tính dược lý chống ung thư
403 Đọc tiếp
Thuốc trừ sâu chlorpyrifos có thể đóng một vai trò trong bệnh béo phì
Y tế - Sức khỏeBị cấm ở các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu từ năm 2020, thuốc trừ sâu chlorpyrifos, được coi là chất gây độc thần kinh và gây rối loạn nội tiết, cũng sẽ thúc đẩy bệnh béo phì bằng cách làm chậm quá trình đốt cháy calo trong mô mỡ nâu.
403 Đọc tiếp
Bệnh tiểu đường: liệu pháp mới sẽ thay đổi cuộc sống của bệnh nhân
Y tế - Sức khỏeTheo Viện Y tế và Nghiên cứu Y tế Quốc gia Pháp (Inserm), khoảng 10% bệnh nhân tiểu đường mắc bệnh tiểu đường loại 1. Điều này là do thiếu insulin - một loại hormone điều chỉnh lượng đường trong máu - của tuyến tụy và thường xuất hiện từ thời thơ ấu...
424 Đọc tiếp
Kỹ thuật mới giúp giảm bớt các rủi ro trong điều trị bệnh Parkinson
Y tế - Sức khỏeViệc truyền các xung điện đến các khu vực khác nhau của não đã được áp dụng trong suốt nhiều năm để giúp giảm bớt các triệu chứng của bệnh Parkinson, cũng như một loạt các bệnh khác. Tuy nhiên, phương pháp truyền điện hiện tại liên quan đến việc cấy...
374 Đọc tiếp
Vắc-xin và mắc SARS-CoV-2 trước đó mang lại khả năng bảo vệ lâu dài chống lại chủng omicron BA.5
Y tế - Sức khỏeMột nghiên cứu mới được dẫn đầu bởi giáo sư Luís Graça, giám đốc Viện Instituto de Medicina Molecular João Lobo Antunes (iMM, Lisbon) là một cơ sở nghiên cứu liên kết của Đại học Lisbon, ở Lisbon, Bồ Đào Nha cùng đồng nghiệp Manuel Carmo là phó giáo...
322 Đọc tiếp