Những điều cần biết về virus corona gây bệnh viêm phổi lạ ở Trung Quốc

Các nhà khoa học xác định virus gây bệnh phổi lạ tại Vũ Hán khiến 59 người nhập viện là chủng virus hoàn toán mới, thuộc họ corona. 

Thông tin công bố hôm 9/1, sau hơn một tuần các chuyên gia thu thập những mẫu bệnh phẩm và phân tích trình tự gene lấy từ bệnh nhân viêm phổi cấp ở Trung Quốc. 

Virus mới chưa từng được ghi nhận trước đây.

Virus corona tìm thấy trong cơ thể của động vật như chim, chuột, các loại gia cầm hoặc loài gặm nhấm. Chủng virus 229E và OC43 (còn được gọi là human coronavirus) gây các bệnh về hô hấp thông thường. Trong khi đó, và , hai dịch bệnh vô cùng nguy hiểm cũng có nguồn gốc từ virus corona.

Đội giám sát y tế bằng máy đo nhiệt độ cơ thể ở sân bay Hong Kong. (Ảnh: Associated Press).

Dưới đây là những điều bạn cần biết về virus corona:

Virus corona là gì?

Theo Trung tâm phòng chống và kiểm soát bệnh dịch, virus corona là một họ lớn gồm nhiều chủng virus khác nhau phổ biến trong động vật. Trong một số trường hợp hiếm hoi chúng có thể lây nhiễm từ vật sang người.

Các triệu chứng khi nhiễm virus corona

Các chủng virus này có khiến con người sinh bệnh, thường là các bệnh liên quan tới đường hô hấp trên ở mức từ nhẹ tới trung bình, tương tự như chứng cảm lạnh thông thường.

Các triệu chứng biểu hiện của nhiễm virus corona gồm chảy nước mũi, ho, đau họng, có thể đau đầu và sốt. Các triệu chứng này có thể kéo dài trong vài ngày.

Với những người có hệ miễn dịch yếu, người cao tuổi và trẻ em, có khả năng virus corona còn gây các bệnh liên quan đường hô hấp dưới như viêm phổi hay viêm cuống phổi.

Đã có một số chủng virus corona lây sang người đáng sợ. Đó là virus Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) lần đầu tiên phát hiện tại Trung Đông năm 2012. Virus này cũng gây ra các vấn đề về hô hấp, nhưng những triệu chứng nghiêm trọng hơn nhiều. Cứ 10 người nhiễm virus này lại có từ 3-4 người chết, theo dữ liệu của CDC (Mỹ).

Trong khi đó, virus gây hội chứng viêm đường hô hấp cấp (SARS) là một chủng virus corona khác có thể gây những triệu chứng nghiêm trọng hơn. Chủng virus này được phát hiện lần đầu tại tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc.

Chủng virus gây bệnh SARS không chỉ gây ra những vấn đề về hô hấp mà còn có thể gây tiêu chảy, mệt mỏi, thở gấp, suy hô hấp, suy thận. Tùy theo tuổi người bệnh, tỉ lệ tử vong vì SARS rơi vào khoảng từ 0-50% số ca nhiễm, những người càng lớn tuổi thì nguy cơ càng cao.

Cách thức lây lan

Các chủng virus corona có thể lây nhiễm qua tiếp xúc giữa người và vật. Các nhà khoa học cho rằng dịch MERS khởi đầu từ loài lạc đà, trong khi đó các nhà khoa học nghi cầy hương là loài vật làm dịch SARS bùng phát.

Ở người, virus lây từ người này sang người kia thông qua tiếp xúc với dịch cơ thể của người bệnh. Tùy thuộc vào mức độ lây lan của chủng virus, việc ho, hắt hơi hay bắt tay có thể khiến người xung quanh bị phơi nhiễm.

Virus này cũng có thể bị lây từ việc ai đó chạm tay vào một vật mà người bệnh chạm vào, sau đó đưa lên miệng, mũi, mắt họ. Những người chăm sóc bệnh nhân đôi khi cũng bị phơi nhiễm virus khi xử lý các chất thải của người bệnh, theo CDC (Mỹ).

Điều trị virus corona thế nào?

Chưa có cách điều trị cụ thể. Trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng bệnh sẽ tự hết. Các bác sĩ có thể giảm nhẹ các triệu chứng này bằng cách kê thuốc giảm đau hay giảm sốt.

Theo CDC, việc ở phòng có độ ẩm đủ hoặc tắm nước nóng cũng sẽ giúp giảm đau họng và ho.

Người bệnh nên uống nhiều nước, chất lỏng, nghỉ ngơi và ngủ càng nhiều càng tốt. Trong trường hợp các triệu chứng không thuyên giảm mà thậm chí có dấu hiệu nặng hơn, cần tới bác sĩ ngay.

Phòng bệnh do virus corona gây ra

Hiện chưa có vắc xin phòng ngừa virus corona. Các thử nghiệm vắc xin phòng chủng virus gây bệnh MERS vẫn đang trong giai đoạn phát triển.

Tuy nhiên bạn có thể giảm nguy cơ nhiễm bệnh bằng cách tránh tiếp xúc những người bị bệnh. Nên cố gắng tránh đưa tay chạm lên mắt, mũi, miệng. Rửa tay thường xuyên bằng xà bông và nước trong ít nhất 20 giây.

Nếu bạn là người bệnh, hãy ở nhà và tránh đám đông, tránh tiếp xúc với những người khác.

Che miệng và mũi khi ho hay hắt hơi. Khử trùng các vật dụng và bề mặt đồ dùng bạn chạm vào để tránh lây bệnh cho người khác.

Virus corona và thai phụ

Với phụ nữ mang thai, các chủng virus corona có thể gây hậu quả nguy hiểm hơn. Có những trường hợp thai phụ bị MERS đã bị chết lưu thai như trong kết quả một nghiên cứu năm 2014.

2019-nCoV có giống với virus MERS hoặc SARS không?

Coronavirus là một họ virus lớn, một số virus gây bệnh ở người và virus lây truyền giữa các loài động vật, bao gồm lạc đà, mèo và dơi. 2019-nCoV mới xuất hiện gần đây không giống với coronavirus gây ra Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) hoặc coronavirus gây ra Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS).

MERS xuất hiện ở Trung Đông hồi năm 2012 và gây những bệnh hô hấp rất nặng, với tỷ lệ tử vong khoảng 30-40%.

SARS lần đầu được phát hiện ở tỉnh Quảng Đông, phía nam Trung Quốc vào năm 2003. Nó không chỉ gây viêm đường hô hấp mà còn dẫn tới tiêu chảy, khó thở và suy thận. Tỷ lệ tử vong của SARS nằm trong khoảng 14-15% số ca nhiễm bệnh, trong đó 50% bệnh nhân trên 64 tuổi tử vong.

Còn chủng virus gây viêm phổi Vũ Hán dường như lành tính hơn SARS và MERS, thời gian ủ bệnh cũng kéo dài hơn. Tuy nhiên, các phân tích di truyền cho thấy virus này xuất hiện từ một loại virus liên quan đến SARS. Hiện nay, những cuộc điều tra đang diễn ra để tìm hiểu thêm.

Làm thế nào để kiểm tra một người có nhiễm nCoV hay không?

Đến nay, các kiểm tra chẩn đoán chính xác 2019-nCoV chỉ có thể được tiến hành tại các cơ sở y tế được phép thực hiện xét nghiệm. Kỹ thuật xác định chủng 2019-nCoV đó là kỹ thuật Real time RT - PCR với bệnh phẩm là dịch đường hô hấp, đờm, dịch nội khí quản được thu thập bằng tăm bông và bảo quản trong môi trường phù hợp.

Trong trường hợp người mới nghi nhiễm virus Corona, các cơ sở y tế sẽ làm thủ tục lưu mẫu máu để chuyển đến các đơn vị được Bộ Y tế cho phép khẳng định.

Bệnh nhân nghi nhiễm nCoV khám ở đâu?

Bộ Y tế ngày 28/1 yêu cầu các cơ sở khám, chữa bệnh sẵn sàng tiếp nhận, phân loại người bệnh ngay từ khi đến đăng ký khám.

Người bệnh có triệu chứng viêm đường hô hấp cấp tính (ho, sốt...), bệnh viện tiến hành phân luồng và bố trí buồng khám riêng, đặc biệt lưu ý yếu tố dịch tễ của người bệnh sống hoặc đến từ Trung Quốc trong vòng 14 ngày.

Một nhân viên y tế làm việc tại bệnh viện ở Vũ Hán. (Ảnh: China Daily).

Người bệnh nghi ngờ viêm đường hô hấp cấp tính do chủng mới virus Corona được tiếp nhận và theo dõi cách ly triệt để ở khoa truyền nhiễm, bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh. Khi bệnh diễn biến nặng hoặc được xác định dương tính với chủng virus mới, bệnh nhân sẽ được chuyển tới bệnh viện tuyến cuối theo phân tuyến điều trị của Bộ Y tế.

Cụ thể:

• Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (cơ sở Kim Chung) tiếp nhận người bệnh từ Hà Tĩnh trở ra. Trường hợp hết cơ số giường bệnh dự phòng, người bệnh sẽ được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Nhi Trung ương.
• Bệnh viện Trung ương Huế tiếp nhận người bệnh khu vực các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên (từ Quảng Bình đến Phú Yên).
• Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM tiếp nhận người bệnh thuộc các tỉnh từ Khánh Hòa trở vào. Trường hợp hết giường, bệnh nhân sẽ được chuyển đến Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhi đồng 1, Bệnh viện Nhi đồng 2, Bệnh viện Nhi đồng TP HCM.
• Các mẫu bệnh phẩm nghi ngờ mắc bệnh viêm đường hô hấp cấp tính do chủng mới của virus corona sẽ được gửi tới Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đối với các tỉnh khu vực phía Bắc; Viện Pasteur Nha Trang đối với các tỉnh khu vực miền Trung; Viện Pasteur TP HCM đối với các tỉnh khu vực phía Nam.

Nhiệm vụ của cơ sở chuyên môn và đội ngũ y bác sĩ là gì?

Về nguyên tắc điều trị bệnh, các ca bệnh nghi ngờ đều phải được khám ở khu riêng tại bệnh viện, được lấy bệnh phẩm đúng cách để làm xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán xác định bệnh. Ca bệnh cần nhập viện theo dõi và cách ly hoàn toàn. Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vắcxin phòng bệnh vì vậy chủ yếu điều trị triệu chứng, phát hiện và xử trí kịp thời tình trạng suy hô hấp, suy thận và các tạng khác (nếu có).

Ngày 16/1/2020, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 125/QĐ-BYT về việc ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh viêm phổi cấp do chủng vi rút Corona mới (nCoV) cho tất cả cơ sở y tế trên toàn quốc.

Biện pháp bảo vệ bản thân trước dịch bệnh?

Bộ Y tế khuyến cáo người dân và cộng đồng chủ động để bảo vệ sức khỏe bản thân.

Tránh đi lại, du lịch nếu đang có sốt, ho hoặc khó thở. Đến ngay cơ sở y tế khi có triệu chứng nghi ngờ. Đồng thời, chia sẻ lịch trình di chuyển của bạn với nhân viên y tế. Tránh tiếp xúc với người bị sốt, ho. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng.

Khi ho, hắt hơi hãy che kín miệng và mũi bằng khăn giấy hoặc tay áo. Sau khi sử dụng khăn giấy bỏ vào thùng rác rồi rửa tay sạch sẽ. Chỉ sử dụng các loại thực phẩm chín. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng. Tránh tiếp xúc gần với các động vật nuôi hoặc hoang dã.

Đeo khẩu trang khi đi đến chỗ đông người hoặc khi tiếp xúc với người có triệu chứng bệnh. Khi đeo, hãy chắc chắn rằng khẩu trang che kín miệng và mũi và tránh chạm vào khẩu trang khi đang sử dụng. Nếu sử dụng các loại khẩu trang dùng một lần, sau khi sử dụng cần loại bỏ ngay lập tức vào thùng rác và rửa sạch tay sau khi bỏ khẩu trang.

Đối với những người từ Trung Quốc trở về cần tự cách ly tại nhà và theo dõi sức khỏe trong vòng 14 ngày. Cần khai báo với cơ quan sở tại nơi gần nhất để được hỗ trợ khi cần thiết. Nếu có dấu hiệu sốt, ho, khó thở phải đeo khẩu trang bảo vệ, thông báo ngay đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám, điều trị kịp thời. Khi đến cần gọi điện trước để thông tin về các triệu chứng và lịch trình đã di chuyển trong thời gian gần đây để có biện pháp hỗ trợ.

Đặc biệt, nếu không có việc cần thiết hoặc công việc đột xuất, không nên đến Trung Quốc trong dịp này. Trường hợp bắt buộc, phải hạn chế ra khỏi nhà, thường xuyên áp dụng các biện pháp phòng bệnh theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Nếu có dấu hiệu sốt, ho, khó thở phải đeo khẩu trang, thông báo ngay đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám, điều trị kịp thời. Khi đến cần gọi điện trước để thông tin về các triệu chứng và lịch trình đã di chuyển trong thời gian gần đây để có biện pháp hỗ trợ.

Đường dây nóng Bộ Y tế về viêm phổi Vũ Hán

Bộ Y tế công bố số điện thoại đường dây nóng 19003228 cung cấp thông tin về bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus nCoV. Bên cạnh đó, người dân có thể liên hệ trực tiếp qua các đường dây nóng của các cơ sở y tế tại địa phương.