Top 10 nghệ sĩ đương đại xuất sắc nhất Việt Nam

Theo thời gian, nghệ thuật đương đại Việt Nam đang dần phát triển thành một thế giới sôi động và hết sức đa dạng. Nghệ sĩ Việt cũng đang trưng bày ngày càng nhiều các tác phẩm của mình tại các triển lãm cũng như sự kiện tại nước ngoài, qua đó góp phần thể hiện tài năng cũng như phong cách nghệ thuật độc đáo của họ. Dưới đây là tổng hợp những nghệ sĩ Việt Nam đương thời nổi bật nhất.

1. Lê Quang Đỉnh

Lê Quang Đỉnh sinh năm 1968 tại Hà Tiên và theo gia đình sang Mĩ định cư ngay từ khi còn bé. Ông đã có nhiều buổi trưng bày trong các viện triển lãm nổi tiếng như MoMA ở New York, Bảo tàng Mỹ thuật ở Houston, Whitechapel Gallery ở London và Documenta (13) ở Kassel… Trong năm 2015, ông đã tổ chức một buổi triển lãm hồi tưởng lại quá khứ tại Bảo tàng Nghệ thuật Mori ở Tokyo. Hiện nay, ông sống và làm việc tại thành phố Hồ Chí Minh, tại đây, ông đã đồng sáng lập không gian nghệ thuật đương đại phi lợi nhuận do nghệ sĩ khởi xướng Sàn Art vào tháng 10 năm 2007.

Các tác phẩm của ông lấy cảm hứng từ thực tế với bối cảnh thời chiến tranh. Ông đi sâu vào quá khứ để  khai thác những giá trị đã bị quên lãng trong dòng chảy phát triển kinh tế nhanh đến chóng mặt. Cách thể hiện của ông hết sức đa dạng và độc đáo. Ví dụ như việc ông cắt các tấm hình thành từng sợi nhỏ và dệt chúng thành các bức tranh để lên tiếng mạnh mẽ về nhiều vấn đề trong cuộc sống, đặc biệt là cuộc sống của người di cư. Các tác phẩm của ông được nhiều viện và bảo tàng uy tín trên thế giới sưu tập và mời triển lãm.

Lời thì thầm của Ezekiel (Năm 2004), Courtesy P.P.O.W Gallery

2. Jun Nguyễn – Hatsushiba

Jun Nguyễn – Hatsushiba (Sinh năm 1968) mang trong mình hai dòng máu Nhật – Việt, sinh ra tại Tokyo và sang Mỹ du học. Ông đã nhận bằng Thạc sĩ Mỹ thuật tại Trường Cao đẳng Nghệ Thuật Viện Maryland vào năm 1994 sau khi nhận bẳng Cử nhân Mỹ thuật tại Viện Nghệ thuật Chicago vào năm 1992. Ông nổi tiếng với những tác phẩm nghệ thuật video về xe xích lô dưới nước. Tác phẩm của ông đã được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Mori (Tokyo), Museo d'Arte Contemporanea (Rome), Kunsthalle Wien, Smithsonian Freer và Sackler Gallery và trong một chương trình hồi ức tại Phòng trưng bày Nghệ thuật Manchester. 

Ông được mời tham gia nhiều liên hoan nghệ thuật được đại định kỳ hai năm uy tín trên thế giới như Shanghai Biennale, Venice Biennale, Istabul Biennale, Sao Paulo Biennale. Ông định cư tại Mĩ và làm việc tại Mĩ cũng như thành phố Hồ Chí Minh.

Công tác chuẩn bị trước khi thực hiện bộ ảnh dưới nước của Jun Nguyễn – Hatsushiba

Qúa trình thực hiện bộ ảnh dưới nước của Jun Nguyễn – Hatsushiba 

Chân dung nghệ sĩ Jun Nguyễn – Hatsushiba

3. Tiffany Chung

Tiffany Chung, sinh năm 1969 tại thành phố Đà Nẵng và hiện đang sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Cô tốt nghiệp từ Đại học California, Santa Barbara với bằng BFA trong Nhiếp ảnh vào năm 1988 và một bằng MFA trong Studio Nghệ thuật vào năm 2000. Tác phẩm của cô rất có ảnh hưởng tại các cuộc triển lãm và đã được trưng bày trong các bảo tàng trên toàn thế giới, bao gồm cả các cuộc triển lãm gần đây nhất tại Musée d'Art Contemporain Nîmes và My Voice Would Reach You tại Bảo tàng Mỹ thuật, Houston, Texas. Năm 2013, cô được mời tham gia  Sharjah Biennale, giám tuyển bởi Yuko Hasegawa, cha phó tại Bảo tàng Nghệ thuật Mori ở Tokyo.

Công trình của Chung làm mờ đi ranh giới giữa nhân học, xã hội học và nghệ thuật và đã khiến cô mang dáng vẻ của một nhà khảo cổ học. Tác phẩm của cô bắt nguồn từ quá trình nghiên cứu về sự tiến bộ và chuyển đổi liên quan đến lịch sử và kí ức văn hóa đô thị. Nó cẩn thận xem xét những thay đổi về cảnh quan địa lý của địa điểm và tăng trưởng và suy giảm do cuộc xung đột, di cư, deindustrialisation, thảm họa thiên nhiên, tác động khí hậu khắc nghiệt và sự tàn phá của con người. Chung khám phá ra cái được bà gọi là 'psychogeographies – địa tâm lý' của một nơi để phản ánh mối quan hệ đa tầng giữa các địa điểm, bản đồ và kí ức.

Dự báo ngập lụt tại thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2050

Cá nhân và tổng thể

4. Nguyễn Mạnh Hùng

Nguyễn Mạnh Hùng sinh năm 1976, tại Hà Nội và hiện đang làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh. Trong những năm gần đây, Nguyễn Mạnh Hùng đã thu hút sự chú ý của dư luận quốc tế và đã tham gia nhiều triển lãm thể chế quan trọng, chẳng hạn như sự kiện năm 2012 khu vực châu Á Thái Bình Dương được tổ chức ba năm một lần tại Phòng trưng bày nghệ thuật Queensland ở Brisbane và năm 2014 tại Musée d'Art Contemporain du Val-de-Marne (MAC / VAL) - nơi anh đã trưng bày cùng với các nghệ sĩ Jun Nguyễn Hatsushiba.

Làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật, bao gồm hội họa, điêu khắc… Nguyễn Mạnh Hùng đề cập đến các vấn đề nổi cộm trong xã hội cũng như các khía cạnh lịch sử văn hóa. Là con trai của một phi công máy bay chiến đấu, anh đã thường mô tả máy bay chiến đấu trong công việc của mình, nhân cách hóa chúng trong các tác phẩm điêu khắc sắp đặt của mình như Go To Makket (2013), một phần tại triển lãm One Planet tại Gallery Quynh. Công việc chỉ ra một chiếc máy bay phản lực có túi hàng tạp hóa trên đôi cánh của nó và tiêu đề là gợi ý của một hành động của con người hàng ngày, làm dịu sự hiện diện của chiến tranh và bạo lực, có một hành động hy vọng và vui vẻ (đi chợ). Nguyễn Mạnh Hùng chuyển tải những bình luận về những thực tế khắc nghiệt của một chế độ nghiêm ngặt với một sự vui vẻ và hài hước khiến ông trở nên độc đáo hơn so với các thế hệ họa sĩ trước.

Bơm nước vào hồ (Năm 2014), tranh sơn dầu, Courtesy Galerie Quynh & Artist

Chân dung nghệ sĩ Nguyễn Mạnh Hùng

5. Danh Võ

Danh Võ (Sinh năm 1975) sinh ra ở Bà Rịa Vũng Tàu và rời Việt Nam sang định cư ở Đan Mạch từ thuở niên thiếu. Võ hiện đang có làm việc tại Berlin. Võ là một trong những nghệ sĩ Việt Nam được quốc tế  biết đến nhiều nhất khi mà các tác phẩm của ông đã được thể hiện trong các tổ chức trên toàn thế giới, bao gồm cả Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris, Thư viện Quốc gia Đan Mạch và Bảo tàng Stedelijk ở Amsterdam. Năm 2012, anh được trao giải thưởng nghệ thuật Hugo Boss có uy tín, với một triển lãm cá nhân tiếp theo tại Guggenheim ở New York. Võ đã được chọn để đại diện cho Đan Mạch trong sự kiện 2015 Venice được tổ chức hai năm một lần.

Anh đã tạo ra những trường phái sắp đặt gắn liền với những di sản của Việt Nam. Nghiên cứu nhiều sách báo, tài liệu xưa cũng như các hình ảnh, kỉ vật của những người đi trước, Danh Võ đã xây dựng các tác phẩm nghệ thuật mang ý nghĩa lịch sử lẫn cá nhân. Tuy nhiên, đặc trưng văn hóa Mỹ cũng ảnh hưởng rất nhiều đến các tác phẩm sau này của anh, qua đó, thể hiện sự hòa trộn tinh tế của câu chuyện quốc gia và dân tộc. Triển lãm cá nhân của anh tại Marian Goodman New York vào năm 2013 tập trung vào sự ảnh hưởng cá nhân của Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert McNamara, người “kiến trúc sư” đằng sau cuộc chiến tranh Việt Nam, mở ra cuộc đối thoại mới về lịch sử và sự sẻ chia.

Một góc trong triển lãm của Danh Võ

6. Nguyễn Trinh Thi

Nguyễn Trinh Thi (Sinh năm 1973) là người gốc Hà Nội, lớn lên tại Mỹ, là một nhà sản xuất phim độc lập đồng thời cũng là người sáng lập và đạo điễn của DOCLAB - một trung tâm phim tài liệu và video nghệ thuật tại Hà Nội, vào năm 2009. Tác phẩm của cô đã được trình chiếu tại các tổ chức và lễ hội trên khắp thế giới, bao gồm Bảo tàng nghệ thuật châu Á Fukuoka, ZKM Karlsruhe, the Tate Modern ở Luân Đôn và liên hoan trải nghiệm phim Băng Cốc…Cô cũng tham gia sự kiện tại Singapore 2013 và Musée d’Art Contemporain Nîmes năm 2014.

Các tác phẩm của cô góp phần khẳng định rõ hơn vai trò của một họa sĩ trong xã hội Việt Nam đương đại và để khám phá vẻ đẹp tiềm ẩn, thay thế cho những khái niệm đã lỗi thời.

Các nghệ sĩ đang tập dợt cho một dự án của Nguyễn Trinh Thi

Nghệ sĩ Nguyễn Trinh Thi đang chỉ đạo diễn xuất cho một diễn viên

Nghệ sĩ Nguyễn Trinh Thi

7. Trần Lương

Trần Lương (Sinh năm 1960) là người đi tiên phong trong nghệ thuật biểu diễn tại Việt Nam, bên cạnh đó, ông còn làm việc trong lĩnh vực truyền thông. Họa sĩ gốc Hà Nội này bước ra trường quốc tế với tư cách là thành viên của nhóm the Gan of Five và đã bước đầu tạo nên sự phát triển cho nghệ thuật đương đại Việt Nam vào những thập niêm 80, 80 của thế kỉ trước. Các tác phẩm của ông được triển lãm trên khắp thế giới và video trình diễn mới đây nhất Lập Lòe (Năm 2012) cũng là một phần của chương trình Guggenheim UBS Map Global Art Initiative. Ông cũng là tổng đạo diễn sự kiện tại Singapore được tổ chức hai năm một lần vào năm 2013 và chịu trách nhiệm chính trong việc tuyển chọn các họa sĩ xuất sắc nhất đến từ Việt Nam để tham gia sự kiện. Ông cũng chính là nghệ sĩ đương đại và giám tuyển nhệ thuật Việt Nam được biết đến nhiều nhất ở bên ngoài biên giới.

Tác phẩm của Trần Lương thể hiện được nhiều khía cạnh lịch sử, chính trị, con người và những kí ức nhặt nhạnh, bên cạnh đó là sự kết hợp các biểu tượng điển hình như chiếc khăn quàng màu đỏ đã giúp ông thể hiện rất trọn vẹn câu chuyện của riêng mình. Như trong show diễn Lập Lòe, ông đã sử dụng hình ảnh các học sinh Việt Nam mang chiếc khăn quàng đỏ, và niềm cảm hứng bắt đầu từ đó. Hình ảnh cậu con trai cắp sách tới trường đã gợi nhớ ông về thời niên thiếu của chính mình.

Khăn quàng đỏ, nguồn cảm hứng sáng tạo của Trần Lương

Một hình ảnh trong show diễn Lập Lòe (Năm 2008) của Trần Lương

8. The Propeller Group

Phunam Thuc Ha (Sinh năm 1974, TP Hồ Chí Minh), Tuan Andrew (Sinh năm 1976, TP Hồ Chí Minh) và Matt Lucero (Sinh năm 1976, California) cũng cùng nhau thành lập The Propeller Group (TPG) vào năm 2006.  Dựa vào truyền hình, phim, video và Internet và khả năng tạo ra thông tin đầy hấp dẫn và gây ham muốn của nó trên một diện rất rộng. ‘The Propeller Group’ vận dụng ngôn ngữ đa phương tiện nhằm vươn đến đối tượng khán giả rộng hơn để mang những giới thiệu nghệ thuật ra bên ngoài lãnh địa của các không gian triển lãm và viện bảo tàng. Làm việc với các nhà sản xuất phim, truyền hình, âm nhạc và nghệ thuật tại địa phương và quốc tế, ‘The Propeller Group’ giúp việc nhận thức rõ những quan điểm mang tính hợp tác để định nghĩa lại sự hiểu biết chính trị xã hội của nền văn hóa nhóm và văn hóa đại chúng. Các triển lãm nhóm gần đây bao gồm triển lãm ‘The Ungovernables’, New Museum, New York, 2012; ‘Video: Một Nghệ thuật: Một Lịch sử’, Bảo tàng Nghệ thuật Singapore, 2011; Singapore Biennale, 2011 và Thượng Hải Biennale lần thứ 8 (hợp tác với ‘Superflex’), 2010.

“Nghệ thuật cho phép chúng tôi trở nên nghiêm khắc hơn. Chúng tôi có thể nghiêm khắc với chính mình để thúc đẩy những giới hạn,”  đó chính là những gì Tuan Andrew Nguyen, thành viên của nhóm Propeller, nói với chúng tôi.

Một tác phẩm trong triển lãm Ma sát tĩnh của TPG

Chân dung các thành viên của The Propeller Group

9. Hà Mạnh Thắng

Hà Mạnh Thắng (Sinh năm 1980) sinh sống và làm việc tại Hà Nội. Anh tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Hà Nội vào năm 2004 và tập trung cho con đường nghệ thuật từ thời gian đó. Các tác phẩm của anh đã được mang đi trưng bày tại các viện triển lãm lớn trên thế giới như Reök Palace ở Budapest (2011), ifa Galleries ở Stuttgart và Berlin (2009) và Bảo tàng nghệ thuật Singapore (2008). Vào tháng 9 năm 2014, ông đã tổ chức một buổi triển lãm cá nhân tại Thavibu Gallery, Băng Cốc. Anh cũng là họa sĩ Việt Nam duy nhất được giới thiệu trong chương trình Phaidon’s Painting Today (2009) bên cạnh Gerard Richter và Peter Doig và một số tên tuổi khác.

Với các tác phẩm về những công trình kiến trúc xưa cũ, Hà Mạnh Thắng không khắc họa lại tỉ mỉ từng chi tiết đặc trưng, mà chỉ thể hiện chúng ở góc độ sơ khai. Bằng chất liệu acrylic, than chì, họa sĩ thể hiện lớp màu gần với các yếu tố của tự nhiên như màu của bùn đất, hơi nước, củi khô, vàng bạc... Các tác phẩm này đều toát lên dáng vẻ cũ kỹ, gợi cảm giác về một thời vàng son đã trôi vào quá khứ. Anh nổi tiếng với chuỗi tác phẩm châm biếm và phản ánh những vấn đề về truyền thống, hiện đại và tầm ảnh hưởng của thị hiếu tiêu dùng. Gần đây, Hà Mạnh Thắng tìm tòi chủ đề về ký ức, lịch sử và di sản văn hóa.

Quang cảnh Đại nội Huế

Phong cảnh Sài Gòn trong album Phong cảnh Việt Nam (2010-2013)

Họa sĩ Hà Mạnh Thắng trong triển lãm Mộng tàn phai sắc ở Manzi

10. Bùi Công Khánh

Bùi Công Khánh sinh năm 1972 tại Đà Nẵng, Việt Nam. Hiện đang sống và làm việc tại Tp. Hồ Chí Minh.. Anh tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh với bằng Cử nhân Mỹ thuật, khoa Tranh sơn dầu, nhưng ngay sau đó là sự bùng nổ trong thể hiện từ tranh vẽ đến sắp đặt, điêu khắc và đồ gốm. Anh đã làm tác phẩm trình diễn trong khuôn khổ các lễ hội và triễn lãm tại Việt Nam, Thái Lan, Cambodia, Hàn Quốc, Nhật, Pháp, Úc, Hồng Kông Và Mỹ. 

“Điều mà tôi quan tâm nhất là cuộc sống hiện tại tôi đang sống. Tôi không muốn là một miếng bọt xốp của quá khứ; Tôi không muốn sử dụng quá khứ để giữ gìn ‘Tính văn hoá dân tộc’. Quá khứ và truyền thống của nó có đầy đủ vị trí xứng đáng trong xã hội và bản chất được gìn giữ theo thời gian nơi nó đã được sinh ra. Đối với tôi, tôi đang tìm kiếm tính cách của hiện tại, cuộc sống mà tôi đang sống. Bất kể nó lộn xộn thế nào, nó phức tạp thế nào và nó cực khổ thế nào, cuộc sống đó sẽ vẫn được nhớ tới một ngày nào đó sau 20 mươi năm hoặc hơn thế nưã. Những gì tôi muốn là để hình dung hiện tại một cách đơn giản nhất có thể, như khi chúng ta nhắm mắt và chúng tôi có thể nghe thấy tiếng ồn trên đường phố. Tôi vẽ cuộc sống một cách điềm tĩnh như đang viết nhật ký.” - Bùi Công Khánh, 2010.

Tác phẩm Quá khứ đã qua, chì than vẽ trên nền giấy và ảnh chụp - Tác giả: Bùi Công Khánh (Năm 2010)

Triển lãm cá nhân của Bùi Công Khánh, mang tên Cuộc Sống Là Tiêu Thụ (Năm 2010)