AI đứng sau "bí thuật" đá phạt góc đỉnh cao của Liverpool

TacticAI, thành quả từ sự hợp tác giữa DeepMind và Liverpool, mang lại lợi thế vượt xa những gì mà các phương pháp phân tích dữ liệu hiện có ở các tình huống phạt góc.

Trận bán kết lượt về Champions League 2018-2019, Liverpool bị dẫn trước 3-0 ở lượt đi, nhưng đã ghi đủ 3 bàn để san bằng tỉ số.

Phút 79, khoảnh khắc thiên tài xuất hiện khi Liverpool được hưởng 1 quả phạt góc. Hậu vệ Trent Alexander-Arnold đặt bóng, cất 3 bước đi vào sân trước khi chạy ngược trở lại và chuyền bóng vào cho Divock Origi với khoảng trống rất lớn giữa 4 cầu thủ Barcelona. Bàn thắng thứ 4 đã kết liễu Barca và đưa Liverpool vào chung kết.

Những quả phạt góc trong bóng đá là một nguồn bàn thắng tiềm năng. Tuy nhiên, việc đặt ra một thói quen tối ưu khi đá phạt góc, lại phụ thuộc vào sự kết hợp giữa trực giác cầu thủ trên sân và thiết kế trận đấu từ BHL đội bóng.

Tuy nhiên, đội ngũ phân tích của Liverpool đã biến một thứ mà chính Trent Alexander-Arnold cũng thừa nhận là bàn thắng mang tính bản năng, trở thành một sản phẩm của sự tính toán.

Vén màn bí mật

Hơn 5 năm sau khi bàn thắng của Origi, mọi thứ mới phần nào được hé lộ. Theo một bài báo được đăng trên tạp chí Nature hôm 19/3, DeepMind, công ty con của Google và là một trong những phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo hàng đầu thế giới, chính thức công bố TacticAI.

Theo DeepMind, đây là một hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) có thể cung cấp cho các chuyên gia những hiểu biết sâu sắc về chiến thuật, đặc biệt là về các quả phạt góc, thông qua khả năng dự đoán và tổng hợp của máy tính.

Cách TacticAI tổng hợp và đưa ra cách xử lý một quả phạt góc nhất định. (Ảnh: DeepMind).

DeepMind vốn đã rất nổi tiếng khi đưa phần mềm AlphaFold tới vị trí thống trị các trò chơi cờ, cho biết các mô hình được tìm thấy trên các sân thể thao cũng có thể đưa ra bài học về cách áp dụng AI trong các lĩnh vực khác như robot và điều phối giao thông.

Dự án của DeepMind là sản phẩm từ 3 năm hợp tác với Liverpool trong việc triển khai AI trong các tình huống đá phạt đền và dự đoán chuyển động của cầu thủ.

Cụ thể, mô hình mới nhất của DeepMind sử dụng công nghệ học sâu hình học trên một tập dữ liệu bao gồm 7.176 quả phạt góc ở Ngoại hạng Anh từ năm 2020-2023.

Theo phân tích, quả phạt góc mang đến cơ hội đáng kể cho các đội tấn công. Cùng với những tình huống cố định khác, chẳng hạn như đá phạt hàng rào, chiếm khoảng 30% tổng số bàn thắng ghi được.

TacticAI đã phân tích kết quả từ các quả phạt góc với nhiều bố trí cầu thủ khác nhau, sử dụng các tiêu chí như ai sẽ nhận bóng và liệu họ có thể sút hay không.

Sau đó, mô hình này đề xuất các cải tiến về vị trí, cũng như đánh giá tính hợp lý và hữu ích của chúng trong một nghiên cứu điển hình với 5 chuyên gia tại Liverpool, bao gồm 3 nhà khoa học dữ liệu, một chuyên gia phân tích video và một trợ lý HLV.

Mô hình có khả năng tạo ra nhiều tình huống đá phạt góc, giúp các HLV có thể kiểm tra và đưa ra vô vàn lựa chọn khác nhau. (Ảnh: DeepMind).

Theo các nhà nghiên cứu của DeepMind, các chuyên gia thậm chí còn không thể phân biệt các kịch bản do AI tạo ra với các tình huống trận đấu thực tế, đồng thời ưu tiên lời khuyên của TacticAI hơn 90% so với các chiến lược hiện có.

Theo bài báo, điều này cho thấy TacticAI có thể “dễ dàng cung cấp các đề xuất hữu ích, thực tế và chính xác”.

Tiềm năng vượt bậc

Mô hình tổng quát của TacticAI cũng cho phép các HLV thiết kế lại chiến thuật đá phạt góc nhằm tối ưu hóa xác suất xảy ra một số kết quả nhất định, chẳng hạn như giảm xác suất thực hiện cú sút để thiết lập phòng thủ.

Ngoài ra, công cụ này còn cung cấp các đề xuất chiến thuật nhằm điều chỉnh vị trí của toàn bộ cầu thủ trong một đội bóng.

Từ những điều chỉnh được đề xuất này, các chiến lược gia có thể xác định những mô hình quan trọng, cũng như những yếu tố then chốt quyết định sự thành công hay thất bại của chiến thuật một cách nhanh chóng hơn.

Việc phân tích số liệu đã ảnh hưởng đến các môn bóng chày, bóng rổ chuyên nghiệp trong những năm gần đây. Nó cũng đã bắt đầu tác động đến bóng đá.

Trong bóng đá, cơ hội ăn bàn ảnh hưởng tới kết quả trận đấu lớn hơn nhiều so với các môn thể thao khác. Số bàn thắng trung bình ở Premier League chỉ ít hơn 3 bàn mỗi trận là một ví dụ cụ thể.

Liverpool chính là một trong những câu lạc bộ lớn đầu tiên đưaphân tích số liệu vào trong công tác huấn luyện.

Liverpool là CLB hưởng lợi lớn từ những phân tích hữu hiệu của AI. (Ảnh: DeepMind).

“Liverpool là ngọn cờ đầu trong lĩnh vực phân tích dữ liệu bóng đá”, Ignacio Palacios-Huerta, Giám đốc của CLB Athletic Bilbao đồng thời là giáo sư tại trường London School of Economics, từng trả lời như vậy với cây bút Simon Kupers.

Tại Liverpool, đội ngũ phân tích của họ được đứng đầu bởi Ian Graham, ông quản lý 4 thành viên với học vị tiến sĩ trải dài từ vật lý học thiên thể đến vật lý học và toán cao cấp. Quan trọng hơn cả, theo lời Palacios-Huerta, là "họ hiểu về bóng đá”.

Chính những hiểu biết sâu sắc về thuật toán của Graham, kết hợp phân tích dữ liệu trong bóng đá đã dẫn đến một số thương vụ mua lại khôn ngoan nhất ở Premier League.

Theo Sudarshan Gopaladesikan, giám đốc mảng phân tích bóng đá của đội bóng hàng đầu Serie A là Atalanta cho biết, những dự án như TacticAI là ví dụ điển hình về cách AI có thể phát triển trong môn thể thao này.