Cơ sở giấu vũ khí của biệt động thành đánh dinh Độc Lập năm 1968

Hầm ém chứa vũ khí đánh dinh Độc Lập là một trong những cơ sở của biệt động thành nhằm chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Hầm được xây dựng trong căn nhà gác lửng mang số 287/70 đường Nguyễn Đình Chiểu, phường 10, quận 3, TP.Hồ Chí Minh. Đây là căn nhà phố nằm trong một dãy có cùng cấu trúc mặt tiền, cửa sắt kéo, diện tích 37,25m2: dài 14,9m, ngang 2,50m. Chủ hộ là thầu khoán Trần Văn Lai sử dụng nhà 287/70 vừa để xe ô-tô, vừa chứa vật liệu xây dựng.

Cơ sở giấu vũ khí của biệt động thành đánh dinh Độc Lập năm 1968

Hầm ém chứa vũ khí đánh dinh Độc Lập là một trong những cơ sở của biệt động thành nhằm chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Hầm được xây dựng trong căn nhà gác lửng mang số 287/70 đường Nguyễn Đình Chiểu, phường 10, quận 3, TP.Hồ Chí Minh. Đây là căn nhà phố nằm trong một dãy có cùng cấu trúc mặt tiền, cửa sắt kéo, diện tích 37,25m2: dài 14,9m, ngang 2,50m. Chủ hộ là thầu khoán Trần Văn Lai sử dụng nhà 287/70 vừa để xe ô-tô, vừa chứa vật liệu xây dựng.

Vì căn nhà nằm gần đầu hẻm Trần Quí Cáp (nay Võ Văn Tần) nên gia đình anh Năm Lai ra vào ngõ Võ Văn Tần. Căn hộ được mua vào đầu năm 1967 theo sự thống nhất với người chỉ huy đơn vị của anh Năm Lai: ông Nguyễn Văn Trí, chính trị viên đơn vị Bảo Đảm thuộc Quân Khu Sài Gòn - Gia Định. Anh Năm Lai là cán bộ của đơn vị này, mua nhà xong Năm Lai bắt tay sửa chữa. Khoác lớp áo bên ngoài là thầu khoán mang tên Năm USOM (anh Năm thường vào cơ quan USOM của Mỹ để đấu thầu). Năm Lai cảm thấy vững dạ khi sử dụng vài người thợ thân cận. Tuy vậy anh vẫn tỏ ý cho mọi người biết việc sửa chữa nhà nhất thiết phải đào hầm cầu vệ sinh và sửa lại hệ thống thoát nước.

Thế là anh thực hiện kế hoạch của đơn vị giao: xây dựng hầm bí mật. Vì thế dưới nền nhà, bên trong buồng có hai hầm cạnh nhau. Mỗi hầm có đường cống lớn, vừa người chui, thông ra phía sau nhà. Hầm chứa vũ khí có kích thước dài 2m, ngang 1,2m, cao 2,5m; vách và nền hầm tô xi măng dầy để chống thấm. Riêng miệng hầm đích thân anh Năm tự tay lắp đặt. Đợi lúc nửa đêm, mọi người yên giấc, anh Năm chọn điểm gần cầu thang và cấu tạo nắp đậy bằng 6 miếng gạch dính liền. Nắp có chốt vặn. Dùng khoen đính chốt nhấc bổng nắp lên là có khoảng trống vừa một người chui xuống. Diện tích nắp hầm 0,4m x 0,6m.

Giữa năm 1967, hầm hoàn chỉnh, được thông báo đến đơn vị Bảo Đảm (mang bí số J9 T700). Chỉ huy đơn vị sau khi thanh sát ra lệnh tiếp tục triển khai kế hoạch. Để chở một số lượng lớn, nhiều chủng loại vũ khí (súng ngắn, súng, đạn AK, B40, bộc phá... về địa điểm hầm bí mật, đơn vị "Bảo đảm" phải chuẩn bị một bộ ván gỗ rỗng ruột (do ông Trần Phú Cương - bí danh Năm Mộc - một chiến sĩ biệt động cơ sở nội thành đóng). Bộ ván đóng xong được chuyển về xã Phước Hiệp (gần Bàu Mây - Suối Cụt), tại đây vũ khí được ém vào bộ ván.

Ông Chín Teng (một cơ sở cách mạng), dùng xe bò chở đến điểm hẹn ở Củ Chi. Nghi trang như một cuộc mua bán, bộ ván có vũ khí được chuyển lên xe ô-tô, mang biển số EC6045 do chiến sĩ Ba Bảo (Nguyễn Văn Bảo) lái. Lần khác vũ khí được giấu trong cà tăng (loại cót làm vách) khoanh tròn. Mỗi lần xe chở vũ khí về nhà, các anh đều chọn thời điểm nhá nhem tối, lùi xe vào tận trong nhà xuống hàng để tránh sự chú ý của mọi người. Ngày 29 Tết Mậu Thân, tại xã Lộc Thuận, huyện Trảng Bàng (tỉnh Tây Ninh) đội 5 biệt động thực tập chuẩn bị cho cuộc tiến công.

Sáng mùng 1 Tết, theo dòng người vui Xuân, các chiến sĩ đội 5 biệt động lần lượt dùng nhiều phương tiện đến tập hợp tại căn nhà số 436/58 đường Hoàng Đạo (nay là Trần Văn Đang), phường 11, quận 3. Chủ hộ cũng là một chiến sĩ biệt động tên Lê Tấn Quốc (bí danh Bảy Rau Muống). Lúc này toàn đội 5 biệt động 15 chiến sĩ trong đó có một nữ bí danh Chín Nghĩa, do Trương Hoàng Thanh chỉ huy. Đến 22 giờ đêm, theo kế hoạch, toàn đội 5 biệt động chuyển đến nhà Năm Lai trên 2 xe ô-tô của Lê Tấn Quốc. Hai ô-tô đậu trên đường Trần Quí Cáp, các chiến sĩ đội 5 xuống xe, vào nhà Năm Lai theo hai cửa trước và sau.

Sau đó, theo sự chỉ huy của Ba Thanh, vài đội viên xuống hầm mang vũ khí và bộc phá lên, kiểm tra rồi đưa lên xe ô-tô đậu trong nhà. Công việc sau cùng là anh Năm Lai lái ô-tô trong nhà ra đậu kề bên hai xe của đội 5. Theo bố trí, Mai Văn Năm lái xe đi đầu cùng hai đội viên. Xe này có nhiều bánh thủ pháo và chất nổ. Kế là xe chỉ huy phó Hai Thanh cùng 6 đội viên trang bị súng AK và lựu đạn. Xe cuối do Lê Tấn Quốc lái cùng chỉ huy trưởng Ba Thanh, Chín Nghĩa và một đội viên. Sáu Rồi (Chính trị viên) sử dụng Honda trinh sát, đi trước.

"Lúc 1 giờ 30 sáng mùng 2 Tết, từ nhà số 287/70 đường Phan Đình Phùng (nay là đường Nguyễn Đình Chiểu) lực lượng xuất phát với 3 xe hơi nhỏ và một Honda (có một xe hơi chứa chất nổ để phá hủy mục tiêu). Gần đến dinh Độc Lập ở phía đường Nguyễn Du, lính gác địch phát hiện bắt dừng lại. Đoàn xe cứ tiến, chúng la lên báo động. Các chiến sĩ đi trên xe đầu tiên nổ súng diệt mấy tên này và dùng bộc phá để phá cổng cho xe chứa chất nổ lao vào, tiếc rằng bộc phá không nổ do trục trặc kỹ thuật. Tuy vậy tổ đột phá đã lọt vào được bên trong. Địch bắn xối xả, hai chiến sĩ hy sinh, số còn lại phải tạm lui, hai bị thương. Địch từ các phía bên trong ập tới bịt kín các cổng.

Các tổ xung kích buộc phải triển khai đội hình chiến đấu trên đường Nguyễn Du. Từ phía Đông xuất hiện một toán lính Mỹ, theo sau có 7 xe Jeep chở đầy lính đang lao tới. Các chiến sĩ dùng B40 bắn cháy cả hai xe và dùng AK quét sạch đám chạy bộ. Ngay sau đó trên đường Thủ Khoa Huân lại xuất hiện một xe Jeep chở lính cũng đang lao tới. Đợi chúng đến thật gần, chiến sĩ ta liên tiếp đánh 5 lựu đạn, diệt tất cả địch trên xe. Như vậy sau 30 phút, đội 5 diệt 2 xe Jeep và khoảng 20 tên địch. Địch kéo đến mỗi lúc một động, có cả xe bọc thép. Thêm một số chiến sĩ hy sinh.

Đã 3 giờ sáng, không thấy tiểu đoàn bộ binh mũi nhọn và thanh niên, sinh viên kéo đến tiếp sức như kế hoạch. Đến 4 giờ sáng, thêm đội trưởng Trương Hoàng Thanh hy sinh. Gần sáng, điểm lại còn 8 người, anh em rút vào nhà số 56 Thủ Khoa Huân và tổ chức cố thủ trên lầu 3. Đói, mệt giữa vòng vây giặc, 8 chiến sĩ ngoan cường chiến đấu suốt cả ngày 31 tháng 1 năm 1968 tức mùng 2 Tết (trong đó có nữ y tá Chín Nghĩa). Quân Ngụy dùng thang cứu hỏa leo lên lầu.

Anh em chiến đấu đến viên đạn cuối cùng, tháo súng, vứt bỏ, lại dùng gạch đá, gỗ chặn địch. Đồng chí Lê Tấn Quốc (Bảy Rau Muống) với khẩu AK làm nhiệm vụ chốt chặn ở cầu thang đã anh dũng hy sinh. Mờ sáng hôm sau, 7 chiến sĩ còn lại lên sân thượng chuyển qua ngôi nhà kế tiếp và tiếp tục di chuyển. Đến ngôi nhà 108 Gia Long (đường Lý Tự Trọng ngày nay) tất cả rơi vào tay giặc" (Liệt sĩ Lê Tấn Quốc được tuyên dương anh hùng lực lượng vũ trang).

Hàng năm, vào dịp hè nhiều Đội và Đoàn trong các quận huyện đã tổ chức đến viếng thăm di tích có hầm ém chứa vũ khí đánh dinh Độc Lập để tìm hiểu, học tập gương đấu tranh của lớp người đi trước. Tại đây, các em được nghe "người thật việc thật" (tức bác Năm Lai) kể lại trình tự sự hình thành và quá trình chiến đấu của

Nguồn: http://www.cinet.gov.vn/vanhoa/baotonbaotang/baotang/ditich/003.html