Vệ tinh SpaceX phát bức xạ gây rối loạn quan sát thiên văn

Một nhóm nhà nghiên cứu tìm thấy bằng chứng bức xạ từ vệ tinh Starlink của SpaceX có thể làm rối quan sát thiên văn của kính viễn vọng vô tuyến.

Các chuyên gia từ lâu cảnh báo những siêu chòm vệ tinh ở quỹ đạo thấp của Trái đất như Starlink của SpaceX có thể ảnh hưởng tới thiên văn học. Nghiên cứu mới công bố hôm 5/7 trên tạp chí Astronomy & Astrophysics hé lộ một nguồn gây nhiễu loạn khác là bức xạ từ thiết bị điện tử trên vệ tinh Starlink.

Thiết bị điện tử trên vệ tinh Starlink phát bức xạ gây rối loạn quan sát thiên văn. (Ảnh: ASTRON/ Danielle Futts)

Các nhà nghiên cứu sử dụng Kính viễn vọng Cụm tần số thấp (LOFAR) là mạng lưới hơn 40 ăngten vô tuyến trải rộng khắp Hà Lan, Đức và vài nước châu Âu khác. Kính viễn vọng có thể phát hiện bước sóng dài nhất của bức xạ phát ra từ vật thể trong vũ trụ. Tuy nhiên, vệ tinh Starlink cũng phát ra tần số vô tuyến tương tự mục tiêu LOFAR được thiết kế để phát hiện. Trong nghiên cứu mới, nhóm chuyên gia quốc tế ghi nhận tín hiệu vô tuyến tần số thấp từ gần 50 vệ tinh Starlink.

"Với LOFAR, chúng tôi phát hiện bức xạ giữa 110 - 188 MHz từ 47 trên 68 vệ tinh quan sát", Cees Bassa, nhà nghiên cứu ở Viện thiên văn học vô tuyến Hà Lan (ASTRON), đơn vị quản lý LOFAR, cho biết. "Dải tần số này bao gồm khoảng 150,05 - 153 MHz chuyên dùng cho thiên văn học vô tuyến, theo Liên minh Viễn thông Quốc tế".

Phát hiện trên rất đáng quan tâm đối với các đài quan sát vô tuyến quy mô lớn thế hệ tiếp theo như Đài quan sát cụm kilomet vuông (SKAO) đang được xây dựng tại hai địa điểm hẻo lánh ở Australia và Nam Phi. Để tối đa hóa khả năng phát hiện tín hiệu yếu nhất của kính viễn vọng, nhà chức trách thường chọn địa điểm không có tín hiệu vô tuyến như tháp di động hoặc TV. Tuy nhiên, chòm vệ tinh Starlink có thể bay tự do phía trên những địa điểm đó và làm rối loạn kết quả quan sát do hoạt động ở độ cao thấp. Nhóm nghiên cứu cũng lập mô hình tác động của bức xạ từ số lượng vệ tinh lớn hơn. Mô phỏng cho thấy tác động ngoài mong muốn sẽ trở nên rõ rệt hơn theo kích thước chòm vệ tinh.

SpaceX đang cộng tác với các nhà nghiên văn học tìm kiếm giải pháp cho phép chòm vệ tinh tồn tại mà không ảnh hưởng tiêu cực tới thiên văn học. SpaceX đã phóng hơn 4.000 vệ tinh Starlink, theo nhà vật lý thiên văn Jonathan McDowell. Công ty được cấp phép triển khai 12.000 vệ tinh liên lạc băng tần rộng và đã nộp đơn xin phóng thêm 30.000 vệ tinh Starlink nữa.